ЗАҢПСИХОЛОГИЯСЫНДАҒЫ
ТҰЛҒАНЫЗЕРТТЕУ
ӘДІСТЕРІ
10.1.Заңгердіңкәсіптікіс-әрекетіндегі
тұлғанызерттеуәдістері
Заң гер кә сіп тік жұ мы сын да ал уан түр лі құ қық тық қа-
ты нас та ғы суб ъек ті лер дің тұл ға сын зерт теу әдіс те рі, сол
әдіс тер дің ба ра бар лы ғы сияқ ты көп жағ дайда оның ал ды-
на қой ған мақ са ты на, ше ші мін та бу
қа жет мә се ле лер дің
си па ты на орай таң да ла ды. Кей бір әдіс тер ді заң гер лер бөг-
де адам ның кө ме гін сіз-ақ өз бе ті мен қол да на бе ре ді. Ал
Сот психологиялық сараптама жүр гі зу ба ры сын да тұл ға-
лар ды құ қық қор ғау ор ган да ры на қыз мет ке алу үшін кә-
сіп тік пси хо ло гия лық ірік теу ке зін де, со ны мен бір ге заң
оқу орын да ры на та лап кер лер ді ірік теу ке зін де кей бір әдіс-
тер ді пси хо лог ма ман дар ға на қол да на алуы мүм кін.
Пси хо лог тар дың зерт теу ле рі мен қо са, заң гер лер дің тә-
жі ри бе лік жұ мы сын да қыл мыс ты тек се ру, қыл мыс тық іс-
тер ді қа рау, сот та аза мат тық-құ қық тық дау лар ды қа рас ты-
ру ба ры сын да ке ңі нен қол да ны ла тын әдіс тер топ та ма сы на
тоқ та лып өтейік.
Әңгімелесу. Әң гі ме ле су суб ъек ті мен қа рым-қа ты нас
ба ры сын да оның өзі жә не бас қа лар ту ра лы қа жет ақ па рат-
10
185
Заң
психологиясы
186
ты алу үшін жүр гі зі ле ді. Әң гі ме ле су ба ры сын да адам ның ин ди-
ви ду ал ды да муы, ин тел лек ті, пси хи ка лық ахуалы, оның же ке ле-
ген адам дар мен уақи ға лар ға қа ты сы ту ра лы пі кір қа лып та са ды.
Ұдайы то лық қан ды ақ па рат бе ре ал ма са да, әң гі ме ле су ар қы лы
суб ъек ті ні жақ сы рақ та ну ға, оны мен
қа рым-қа ты нас жа саудың
не ғұр лым тиім ді так ти ка лық жо лын анық тау ға бо ла ды.
Әң гі ме ба ры сын да заң гер се рік те сі не жа ғым ды әсер бе ріп,
оның тал қы ла нып отыр ған мә се ле лер ге қы зы ғу шы лы ғын, сауал-
дар ға жа уап бе ру ге, сұх бат та су ға ын та сын оята бі луі тиіс. Сон-
дай-ақ әң гі ме се лу ар қы лы заң гер өзі нің жақ сы қа сиет те рін, әл-
де қан дай құ бы лыс тар ды же те тү сі ніп,
шы найы ба ға лауға де ген
тал пы ны сын көр се те ала ды. Сон дық тан әң гі ме ле су жа уап алы на-
тын тұл ға лар мен пси хо ло гия лық бай ла ныс ор на ту дың жә не оны
үз беудің ма ңыз ды құ ра лы бо лып та бы ла ды.
Әң гі ме нің ба сын да сұх бат та сып отыр ған адам ға ті ке лей қа ты-
сы бар сұ рақ тар ды қоюға бол майды. Олар дың бейтарап та қы рып-
та ғы әң гі ме ба ры сын да өз ді гі нен туын да ға ны аб зал.
Достарыңызбен бөлісу: