«Қан жасалу жүйесінің» модулі. Эритроциттердің
патологиялық
түрлері.
Аралық бақылау №1 1. Ұрықтық қан жасалу, түрлері.
2. Эритроциттердің патологиялық түрлері.
Ұрықтық қан түзілуі. Алғашқы / біріншілік/ қан элементтері үш апталық
ұрықтың
мезенхимасында
пайда
болады.
Адамда
мезенхималық клеткаларда әуелі « қан арашалары» түзіледі, ол
клеткалар дамып, қанның алғашқы – бағандық клеткасын
түзейді.
Осы
клеткалар
эритроциттер,
лейкоциттер,
тромбоциттер дамуының көзі болады. Егер бағандық
клеткалар қанның қызыл элементтерін түзеуге бағытталса,
онан эритробласт түзіледі.Қызыл қан түзілуі алғашқы кезде
мегалобластық түрде жүреді. Эритробласт дами келе
промегалобластқа айналады. Промегалобласт- ірі клетка,
Романовский-гимза бойынша цитоплазмасы көгілдір түсті,
ядросы үлкен, борпылдақ, бірнеше ядрошығы болады.
Промегалобласт одан әрі мегалобластқа айналады, соңғы
клетканың даму сатысына қарай үш түрін айырады:
1. Базофильді мегалобласт—цитоплазмасы көгілдір, ядросы
жиынтықты, ядрошықтары жойылған
2. Полихроматофилді мегалобласт- цитоплазмасы күлгін
түсті, себебі гемоглобин пайда болуына байланысты
негіздік және қышқыл бояуларды бірдей қабылдайды.
3. Ортохромды мегалобласт—бұл кезеңде базофильді заттар
жойылып, гемоглобин мөлшері көбейеді, сондықтан
цитоплазмасы қызғылт болады.
Ортохромды мегалобласт одан әрі ядросын жоғалтады да
гемоглобинге бай мегалоцитке айналады. Мегалоцит- сопақша
келген клетка. Ұрықта бауыр пайда болуына байланысты / 5-6
аптада/ қан түзілуі бауырда басталады, ол нормобластық түрде
жүреді. Бұл кезеңде қан түзілуінің екі түрде жүруін /
мегалобластық, нормобластық/ физиологиялық дуализм деп
атайды. Нәрестенің дамуына қан түзеудің мегалобластық түрі
бірте- бірте жойылады. Бес айлық нәрестеде қан түзеу процесі
сүйек миында тек нормобластық түрде жүреді.