Ағзаның даму кезеңдері мен олардың физиологиялық-педагогикалық негіздері бірнеше негізгі кезеңге бөлінеді:
1.Ұрықтық кезең(эмбриондық кезең):Бұл кезең ұрықтың ұрықтануынан бастап, туылуға дейінгі уақытты қамтиды. Бұл кезеңде ағзаның барлық негізгі органдары мен жүйелері қалыптасады.
2.Нәрестелік кезең (0-1 жас):Физиологиялық негіздер:Бұл кезеңде баланың физикалық өсуі мен денсаулығы негізінен алғашқы өмір сәттеріне сәйкес қалыптасады. Нәресте негізгі өмірлік функцияларды үйренеді: тамақтану, ұйықтау, қозғалу.
-Педагогикалық негіздер:Нәрестеге эмоционалдық қолдау мен күтім көрсету маңызды. Бұл кезеңде ата-аналар мен тәрбиешілердің қамқорлығы мен махаббаты бала үшін маңызды.
2.Балалық кезең (1-6 жас):Физиологиялық негіздер:Баланың физикалық және моторлық дамуы өте жылдам жүреді. Сүйектер мен бұлшықеттердің дамуы, сөйлеу қабілетінің қалыптасуы, дене қозғалыстарының үйлесімділігі басты назарда болады.
-Педагогикалық негіздер:Баланың ойын арқылы білім алуы мен әлеуметтік дағдыларды игеруі маңызды. Балабақшада топтық ойындар, шығармашылық әрекеттер арқылы тәрбие беріледі.
3.Жасөспірімдік кезең (6-12 жас):Физиологиялық негіздер:Бұл кезеңде баланың өсіп-жетілуі жалғасады, екінші реттік жыныстық белгілер көрініс табады. Бала психологиялық және әлеуметтік тұрғыдан да өзгерістерге ұшырайды.
-Педагогикалық негіздер:Оқыту мен білім беру жүйесі маңызды рөл атқарады. Бұл кезеңде мектепте оқыту, оқу қабілеттерін дамыту, өздігінен жұмыс істеу дағдылары қалыптасады.
4.Жасөспірімдік кезең (12-18 жас):Физиологиялық негіздер:Бұл кезеңде жыныстық жетілу, гормоналды өзгерістер, дене өсуі мен дамуы қарқынды түрде жүреді.
-Педагогикалық негіздер:Тұлғалық даму мен өзіндік ерекшеліктерді тану маңызды. Жасөспірімдерге кәсіби бағыт беру, әлеуметтік дағдыларды дамыту, дербестік пен жауапкершілікті қалыптастыруға назар аударылады.
5. Ересек кезең (18 жастан бастап):Физиологиялық негіздер: Дене өсуі аяқталады, бірақ физикалық және психикалық өзгерістер жалғасады. Қарттыққа дейінгі кезеңде ағзаның жұмысы мен денсаулығы өзекті мәселе болады.
-Педагогикалық негіздер:Ересек адамдарға кәсіби даму, жеке өмірді ұйымдастыру, отбасы құру сияқты мәселелер маңызды. Адамның жеке әлеуетін жүзеге асыруға бағытталған білім беру мен оқыту жүргізіледі.
Бұл кезеңдердің әрқайсысы ағзаның физиологиялық ерекшеліктері мен даму қажеттіліктеріне сәйкес педагогикалық қолдау мен тәрбиені қажет етеді.
Әдебиеттер тізімі:
1.Арнайы педагогика негіздері (оқу құралы).-2020 Айтбаева, А.Б.
2.Оқушылардың физиологиялық дамуы.2017.Ақынова Л.А., Абуова Б.Ж.
3.Жаныбеков Д.Е., Искиндирова А.М. Балалар организмінің анатомиялық ерекшеліктері (оқу құралы). Қарағанды. 2018. -178 б.
Достарыңызбен бөлісу: |