Не педагогика факультеті

5.Дамуында түрлі ауыткулары бар балалардың сөйлеу тілі дамуының ерекшеліктері. 2014. Ибатова 
Г.Б., Коржова Г.М. 
6.Логопедиялық практиканы жүргізудің әдістемелік нұсқауы. 2014. Қ.Қ. Өмірбекова 
 
 
Лекция 13. Дизартрияны түзету жұмысы
1.Дизартрияны түзету жұмысының негізгі принциптері мен бағыттары 
2.Мектепке дейінгі дизартриясы бар балалардың сөйлеу тілін түзету-логопедиялық жұмысының 
негізгі бағыттары 
3.Массаж жасайтын зондтар түрі.
Дизартрияны түзету жұмысы төмендегі қағидаларға негізделіп жүргізіледі: 
- 
Этиопатогенетикалық принцип  мидың әр түрлі құрылымдарының
зақымдалуын ескерумен байланысты. Алдымен сөйлеу тілінің және психофизиологиялық 
функцияларын анықтау, мидың қандай құрымы зақымдалғанын анықтауға мүмкіндік береді, 
- 
Ерте ықпал ету принципі. Дизартрияға бейім «қатерлі топтағы»
балаларға ерте ықпал жасап көмек көрсетсе, ол мидың компесаторлы мүмкіншіліктерін толық 
дамытып, түзету жұмысының тиіиділігін арттырады. 
- 
Жүйеіл ықпал (жасау) ету принципі 
- 
моторикасын; 
- 
психикасын; 
- 
сенсорлы функциясын; 
- 
сөйлеу тілін; 
- 
тұлғасын дамытуға бағытталған. 
- 
Кешенді ықпал ету принципі: невропатолог, логопед, психолог мамандардың бірігіп 
жұмыс жүргізуі.
Жүйелі түзету жұмыс барысында келесі аспектілерді ескеру қажет: 
- 
моторлық, сенсорлық, психикалық, сөйлеу функцияларының даму заңдылықтары мен 
кезектілігін ескеру; 
- 
сөйлеу тілінің бұзылу құрылымын ескеру; сөйлеу іс-әрекетінің құрылымдық – 
функциональді ұйымдастырудың негізгі ақаулығын анықтау; екіншілік бұзылыстарды ескеру; 
- 
баланың жасы мен жеке басының ерекшеліктерін ескеру; 
- 
бала мен ата-ананың арасындағы өзара қатынасын ескеру, оны барынша пайдалану. 
Арнайы педагогикалық жұмыста дизартриясы бар баланың тұлғасын тәрбиелеуге аса зор 
көңіл бөлінеді. Өйткені, ондай баланың оқу және әлеуметтік дағдылары төмен болады, тұлғасының 
дамуында көптеген ауытқушылықтар байқалады. 
Түзету жұмысының негізгі міндеттері. Бұлшық еттердің тонусын 
қалыпқа келтіру, сөйлеу аппаратының патологиялық рефлекстерін өшіру, артикуляциялық 
аппараттың ерікті қимылдарын дамыту, фонематикалық қабылдауын дамыту, сөйлеу тілінің 
дыбыстық, лексикалық-грамматикалық жағын дамыту, түзету, сенсорлық және психикалық 
функцияларды дамыту. Түзету жұмысы бірнеше бағытта жүргізіледі. 
Бірінші бағыт.Бұлшық еттердің тонусын қалыпқа келтіру және
артикуляциялық аппараттың, жалпы, қолдың ұсақ моторикасын дамыту. Ол үшін 
артикуляциялық аппарат пен қолдың бұлшық етерін сылау (массаж), еңжар, белсенді жаттығулар 
жасау қолданады. Логопедиялық жұмыс мүмкіндігінше гиперкинездерді тексеру мен сілекейді ерікті 
өзбетімен жұтуын қалыптастырудан басталады. 
Екінші бағыт.Тыныс алу функциясын дамыту, сонымен қатар
дауыстың күшін, әуезділігін, мәнерлігін дамыту. Бұл кезеңде жұтатын ауаның мөлшерін 
көбейтуге, дауыс шығару кезінде дем шығаруға бағытталған гимнастикалар, жаттығулар қолданады. 
Үшінші бағыт.Сөйлеу тілінің фонетикалық жағын түзету. 
Фонематикалық қабылдауын дамыту жаттығулары және дыбысты қою, машықтандыру 
тәсілдерін қолданады. 
Төртінші бағыт.Сөйлеудің негізінде сенсорлық және жоғарғы
психикалық функцияларды дамыту. 
 

жүктеу/скачать 2.07 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: