НұСҚаулар «Физика іі»
Жұқа пленкадағы интерференция
жүктеу/скачать 2.05 Mb.
|
| Жұқа пленкадағы интерференция. Табиғатта пленканың екі бетіне шағылатын жарықтың интерференциясы нәтижесінде пайда болатын жұқа пленкалардың боялуын жиі байқауға болады (судағы майдың пленкасын, сабынның көбігі, металлдағы оксид пленкалары).
Қалыңдығы , сыну көрсеткішімен жұқа мөлдір пластинкаға бұрышпен жазық жарық толқыны түседі. Пластинкаға А нүктесінде түсетін 1 сәуле жартылай шағылады, ал бұрышпен жартылай сынады да пластинкаға енеді. В нүктесіне жеткеннен соң, ол жартылай ауаға сынады, ал жартылай шағылып С нүктесіне барады. Бұл жерде ол қайтадан жартылай шағылады және сынады да 1 сәуленің жартысы ауаға бұрышпен шығады. Басқа жағынан, пластинканың С нүктесіне 2 сәуле бұрышпен жартылай шағылады және түседі. Нәтижесінде байқаушының көзіне екі сәуле бірге келеді: 6- сурет. Жұқа плёнкадағы интерференция пластинка затында АВС жолын өткен 1 сәуле және ауада ЕС жолын жүріп пластинкадан шағылған 2 сәуле. АЕ – толқын шебі. ЕС сәулесі оптикалық тығыздыгі көп (ауа – пластина) ортадан шағылысқанда толқынның жартысын жоғалтады. С нүктесінде тоғысқанға дейінгі 1 және 2 сәулелердің жүрісінің айырмасы болған кезде: тең. Нәтижесінде: шығады. Шарт бойынша: сыну заңын есептей отырып: екенін аламыз. Жартылай толқынның жоғалуының есебінен: оптикалық жүріс айырмасын аламыз. Сыртқы жүріс айырмасын алу үшін жарық толқындары басқа да толқындар секілді оптикалық аса тығыз ортамен ( 1 сәуле нүктесінде) шағылысып, қосымша фазалар айырымын алады, яғни l/2 ге тең қосымша жүріс айырмасы пайда болады. Аса тығыз емес ортадан (А нүктесі) шағылысқанда фаза секіруі орындалмайды. Осылай, жүріс айырмасы төмендегі формуламен анықталатын жазық толқын пластинаға құлағанда екі шағылған толқын пайда болады: Егер онда, интерференциялық максимум, ал интерференциялық минимум байқалады. d — пленка қалыңдығы; п — оның сыну көрсеткіші; α –құлау бұрышы; β- сыну бұрышы; m = 1 , 2, 3, .... Жарықта өтпелі және шағылған сәулелер шоғырының жазық паралельді пластинаға құлауының нәтижесінде, экранда монохроматты жарық болса ашық және күңгірт жолақтар, ақ жарық жағдайында түсті жолақтар кезектесіп пайда болады. жүктеу/скачать 2.05 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|