Нұсқаулар Методические указания к изучению дисциплин Геотехника , Геотехника для студентов специальности
жүктеу/скачать 0.57 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Тақырыпты оқуға арналған ұсыныстар.
| Тақырыптың мазмұны. Жер асты сулары туралы жалпы мәліметтер. Тау жыныстарындағы судың түрлері. Жер асты сулары туралы түсінік және оларды шаруашылықта пайдалану. Құрылыс кезінде және құбылыстар мен геологиялық процесстердің дамуында жер асты суларының рөлі; жер асты суларының бетон мен металлға қатысты белсенділігі. Су сіңіретін және су өткізбейтін жыныстар, аэрация аймағы, сулы горизонт туралы түсініктер. Тегеурінді және тегеурінсіз сулар. Жер асты суларының классификациясы. Қалқыма, топырақты, топырақ тілім арасындағы су, жарықшақ және карсталған жыныстарда су, көпжылдық тоң сулар. Судың қайнар көзі және олардың сумен қамтамасыз етудегі рөлі. Сумен қамтамасыз ету үшін жер асты суларының мәні. Қазақстанның гидрогеологиялық картасы.
Жер асты суларының динамикасы. Сүзілудің негізгі заңы. Сүзілу коэффициенті, тегеурінді градиент және су қозғалысының жылдамдығы туралы түсінік. Тегіс және радиальді ағын туралы жалпы мәліметтер. Горизонтальді және еңісті су өтпейтін қабат кезінде біртекті қатта тегеурінсіз суда тегіс ағынның өнімділігі. Тегеурінді және тегеурінсіз жетілген және жетілмеген ұңғымаға судың ағыны. Дара және топтық тартып шығару туралы түсінік. Топырақ сүзілу коэффициентінің жер жұмыстарындағы және лабораториядағы анықтамалары. Өзара әрекеттесетін ұңғымалар. Дренаждар. Тақырыпты оқуға арналған ұсыныстар. Жер асты сулары сумен қамтамасыз етудің маңызды қайнар көзі, сонымен қатар аймақтын инженерлік – геологиялық жағдайларын анықтайтын факторларының бірі болып табылады. Көптеген жағдайларда жер асты сулары әртүрлі үймереттердің құрылысын қиындатады. Олар іргетастар мен коммуникациялардың су басуына, үймереттердің жер асты бөлшектерін орнату (іргетастар) үшін қолданылатын құрылыс материалдарының тоттануына әкеліп тікелей үймеретке әсер етеді. Жер асты сулары мен тау жыныстарының әрекеттесуі нәтижесінде үймереттің негіздігінде жыныстар физикалық-механикалық қасиеттерінің өзгеруі байқалады, бұл оның беріктігінің төмендеуіне әкеледі. Жер асты сулары сары топырақ жыныстарының шөкпесі, ісіну, көшкін, карст, суффозия және т.б. геологиялық процесстерге әкелетін себептердің бірі болып табылады, олардың даму ауданында үймереттердің құрылысы айтарлықтай қиыншылықтармен байланысты. Топырақтарда аэрация және қаңығу аумақтарындағы сулардың түрлерін, олардың тау жыныстарының физикалық-механикалық қасиеттеріне тиетін әсерін білген жөн Жер асты суларының әртүрлі типтерінің пайда болу жағдайларын және олардың тәртіб ерекшеліктерін түсіну қажет, алайда қалқындасу мен топырақ суларына ерекше көңіл бөлу керек. Сулы горизонттардың беттері бірінші жер асты суларының жердің инженерлік – геологиялық жағдайларына жиі әсер етеді. Жер асты суларының тәртібін стационарлық бақылау әдістерімен, сондай - ақ бұл бақылаулар негізінде құрастырылған гидроизогипс, гидроизопьез, гидроизобат карталарымен танысқан жөн, олардың көмегімен жер асты суларының бағыты мен қозғалу жылдамдығын, олардың орналасу тереңдігін және сулы горизонттың басқа да параметрлерін орнатуға болады. Сондай – ақ жер асты суларының химиялық құрамына, олардың қатаңдығы мен белсенділігіне қатысты сұрақтарды қарастыру қажет. Жер асты динамикасын оқыту процессінде тау жыныстарының су өткізбеу дәрежесін сипаттайтын негізгі көрсеткіш ретінде сүзілу коэффициенті туралы, жер асты сулары қозғалысының негізгі түрлері мен заңдары туралы түсінік алу қажет. Жер асты ағындарының классификациясымен және олардың гидродинамикалық параметрлерімен танысқан жөн. Жер асты суларының тегіс ағындарын оқыған кезде су өтпейтін қабаттың горизонтальді және еңісті орналасуы кезінде шығындарды есептеу әдістерін қарастыру ұсынылады. Сүзілу коэффициентін анықтаудың жер жұмыстарындағы және лабораториялық әдістерді, жеке ұңғымаларға және қазаң шұңқырларға, сол сияқты өзара әрекеттесетін вертикальді және горизонтальді дрендардың су көлімін есептеу әдістерін меңгеруге ерекше көңіл аудару қажет. жүктеу/скачать 0.57 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|