Кернеу реттегіш (желілік)

жүктеу/скачать 1.57 Mb.

бет	4/6
Дата	07.07.2016
өлшемі	1.57 Mb.
	#183464
түрі	Нұсқаулар

1 2 3 4 5 6

4.6. Кернеу реттегіш (желілік)

Коллектор тогы база мен эмиттер арасындағы потенциалдық әртүрлілігіне тәуелді болғандықтан транзистор электронды реттегіш ретінде бола алады. Реттегіштің берілген параметрдің (уставканың) тұрақты шамасы мен реттелетін параметрдің ағымдағы шамасының арасындағы айырмашылық ретінде басқарушы сигнал жасақтайтыны белгілі. Басқарушы сигналдың атқарушы элементке әсерімен реттелетін параметрдің уставка шамасынын ауытқуы жойылады.

Уставка ретінде әдетте компаратор режимінде стабилитронның немесе операциялық күшейткіштің тұрақты кернеуі пайдаланылады.

Қазір кернеуді тұрақтандыру үшін интегралды сұлбалар кеңінен қолданылуда.

4.6.2. Экспериментды бөлім

тапсырма

кіріс кернеудің функциясы ретінде кернеу реттегіштің шығыс кернеуін зерделеу.

Экспериментті орындау тәртібі.

Сұлбаға (4.6.1.сурет) сәйкес кернеу тұрақтырғыштық түзіңіз де, U_ВХ= 30 В тұрақты ток кернеуін кіріскеберіңіз. Потенциометрдің көмегімен U_ВЫХ= 14 В шығыс кернеуін анықтаңыз.

Ескерту: R₁резисторы қорғаныш болып табылады да, қысқа тұйықталу немесе асқын жүк жағдайында шалаөткізгішті элементтердің бұзылуын болдырмайды.

4.6.1 кестеде көрсетілгендей кіріс кернеуді баспалдақты өзгертіп, сонымен бір мезгілде шығыс кернеудің мәндерін жазып алыңыз.

4.6.1кесте

U_ВХ,В	2	4	6	8	10	12	14	16	18	20	22	25	30
U_ВЫХ,В

4.6.1сурет

кескіндемеде (4.6.2сурет) U_ВЫХ= f(U_ВХ) реттегіш кірісіндегі кернеуге шығыс кернеудің қисық тәуелділігін салыңыз.

4.6.2сурет

1сұрақ: Тізбектің қай элементін (4.6.1сурет) максималды шығыс кернеуін беру үшін пайдалануға болады?

Жауап: ..............................
2 сұрақ: Кернеудің желілік реттегіш қандай компаненттердентұрады?

Жауап: ...............................

4.7. Ток реттегіш

4.7. Жалпы мәліметтер

Ток реттегіш сол сияқты берілетін параметрдің (уставканың) тұрақты шамасы мен реттелетің параметрдің ағымдағы шамасының арасындағышамасының арасындағы айырмашылық ретінде басқарушы сигналды жасақтайды. Оның атқарушы элементке ықпалымен реттелетін параметрдің уставка шамасынан ауытқуы жойылады.

Токты электронды реттегіштерде уставка ретінде стабилитронның тұрақты кернеуі пайданылады, ол шығыс токқа тәуелді құлайтын резистордағы кернеумен салыстырылады. Төменде қарастырылып отырған тізбекте салыстырма тікелей реттелетін транзистордың базасы мен эмиттердің арасында орын алған. Ток реттегіштер қолданылатын орындардың бірі –аккумулятордың зарядты қондырғыларында.

4.7.2. Эксперименталдық бөлім

Тапсырма

Кіріс кернеуі мен жүктеме кедергісіне тәуелділігіне ток реттегіштің шығыс кернеуі мен тогын зерделеу.

Экспериментті орындау тәртібі

Сұлбаға (сурет 4.7.1) сәйкес ток тұрақтандырғышы тізбегін түзеңіз. Бұл сұлбада ток уставкасы 1 кОм потенциометрімен реттеледі, ал 220 Ом резисторы максималды токты шектеу үшін пайдаланылады. 0,01 мкФ конденсаторы резисторлық эмитерлік қайталағыштық өздігінен қосуын басу үшін қосылады. Жүктеме кедергісінің орнына алдымен тұйықтағышты қойыңыз (R=0).

4.7.1.сурут

Қоректендіру көзін реттегішпен тізбектің кірісінде 30 В максималды кернеуді, ал потенциометрмен токтың «ұнаған» уставкасын (шамамен 10-нан 40 мА –ға дейін) орнатыңыз.
Одан соң 4.7.1. кестеде көрсетілгендей баспалдақтармен R_Нжүктеме кедергісін өткізіп, I_Н жүктемесінің ток мәнін жазыңыз.
Енді жүк резисторын қайтадан қысқа тұйықтаңыз да, кіріс кернеуін баспалдақтармен 30 В -тан 0 –ге дейін азайтыңыз. 4.7.2 кестесінде жүктеме тогының тиісті мәндерін қайтадан жазыңыз.

4.7.1.кесте

R_Н, Ом	0	47	100	220	330	470	680	1000
I_Н, мА

4.7.2.кесте

U_ВХ, В	2	4	6	8	10	12	15	20	25	30
I_Н, мА

4.7.2. суретте I_Н= f(R_Н).жүктеме кедергісін, 4.7.2. суретте реттегіштіңкірісіндегі кернеуден шығыс токтың қисық тәлеуділігін салыңыз. Осьтер бойынша шкалалар белгілеуді ұмытпаңыз!

4.7.2сурет

4.7.3сурет
Сұрақ: «ток тұрақтылығы» терминін қалай түсіндіруге болады?

Жауап: ..............................