О каугабай p65
-ТАРАУ ДИМЕКЕЃЕ ЋЫМБАТ ЖАНДАР
жүктеу/скачать 0.78 Mb. Pdf көрінісі
|
| 32-ТАРАУ
ДИМЕКЕЃЕ ЋЫМБАТ ЖАНДАР АЛЫС САПАРЅА ШЫЅАРДА ЌКЕСIНЕН БАТА АЛУ САЛТЫ ЕДI Димекеѓнiѓ ћасында оћћаѕары болып жиырма жыл- дай жљрген Анатолий Иванович Горяйнов: «Ћонаевтыѓ #мiрiнде екi рет к#зiне жас алѕаны есiмде», — деп ќѓгiмесiн бастады. – Алѕаш ќкесi Меѓлiахмет ћайтыс болѕанда (1976). Содан соѓ досы, ет жаћындай болып кеткен марћџм Бреж- нев дљние салѕанда Димекеѓнiѓ к#зiне жас љйiрiлдi. Бреж- нев к#з жџмѕаннан кейiн к#пке дейiн ћџлазып жљрдi. ;йткенi араларында шын кiсiлiк, адами ћарым-ћатынас болды». Џлы Димекеѓнiѓ #з ќкесiне деген перзенттiк сљйiспеншiлiгiнде шек жоћ едi. Шетелдерге шыѕарда са- пар ж#нiнде ќкесiне айтып, батасын алып кететiн даѕды- салты болѕан. Ал ќкесi баласы Египет, Иран, таѕы да басћа ислам елдерiнен оралѕанда: «Сен пайѕамбарлардыѓ мљрдесi жа- тћан, рух-жаны жљрген жерлерден келдiѓ. Ћашанда #зiѓе Алла жар болып, перiштелер ћорѕасын» деп ћатты ћуанып, «пайѕамбарлар рухы бiзге де жџѕысты болсын» деп киiмiн иiскеп, бетiнен сљйетiн. Меѓлiахмет ќкесi Жџмабай ћайтыс болѕанда 6 – 7 iнi- бауырын жќне осы отбасындаѕы бiр-екi жетiм баланы #зi асырап, оларѕа заѓды тљрде ћорѕаншы болады. ;зiнiѓ ба- лаларындай к#рiп тќрбиелейдi. ;мiр бойы сауда саласында iстеп, зейнетке шыћћан жарыћтыћ љйде ћарап жата ал- майды екен. Базарѕа келмесе к#ѓiлi к#ншiмейтiн љлкен кiсi «К#кбазардыѓ» тџраћты келушiсi болып, осында жиi ћымыз iшiп, шал-шаућанмен ќѓгiме-дљкен ћџрып, уаћытын #ткiзедi. Кеѓестiк дќуiрде сауда кќсiбi терiс тљсiндiрiлетiн. Са- удагер, «алыпсатар» деген с#зден шошитын халыћ. Ќкесiнiѓ базарѕа барып, онда кейде кљнi бойы ћымыз iшiп, ћызара б#ртiп отыратыны Димекеѓе онша џнамайды. Бiрде ќкесiне: «Ќке, ћымыз iшуiѓе ћанша аћша керек. Ћасыѓдаѕы шалдарѕа да жететiн аћша берейiн. Базарѕа бармаѓызшы», 300 – деп #тiнедi. Ќкесi: «Кезiнде мен сенi сауда жасап оћытћ- ам. Базарѕа келмесем, ћымыз iшпесем басым ауырады. Шал- да шаруаѓ болмасын», — деп ћысћа ћайырады. Меѓлiахмет ћарияныѓ ћанына сiѓген саудагерлiк кќсiпке байланысты жиен немересi Айгљлдiѓ бiрде мынан- дай ћызыћты оћиѕа айтћаны бар. Ол кезде Абай мен Мир (Желтоћсан) к#шелерiнiѓ ћиылысында тџратын Мекеѓ жасыныѓ келiп ћалѕанына ћарамай ЦУМ-ѕа (ћазiр басћа- ша аталады) келiп, атаћты сауда орнында сауда ћалай жљрiп жатыр, тџтынушыларѕа дљкен ћызметкерлерi ћалай ћызмет жасап жатыр. Яѕни, бќрiн бiлiп, к#ру љшiн арнайы бас сџѕады екен. С#йтiп, #з дќуiрiндегi базар-сауданы кеѓестiк к#збен салыстырып, #зiнше ой тљйетiн болса ке- рек. Алматы мен Семей арасында, Алматы — Бiшкек—Таш- кент баѕытында жќне Ресей ћалаларына Мекеѓ сауда ша- руасымен талай жортып, дљниенi шарлаѕан, #мiр к#рген, тiптi шетелдерде болѕан. «К#п жасаѕаннан емес, к#птi к#ргеннен сџра» дейдi ћазаћ. Димекеѓнiѓ ќкесi #зi сияћты iрi, к#птi к#рген, iскерлiгiне аћылы сай, с#зiне iсi сай, мiнезiне парасаты сай, рухына иманы љйлескен #з заманы- ныѓ адамы едi. Димекеѓ ержеткен кезде ќпкесi Ќмина белгiлi ћоѕам ћайраткерi, революционер Айтжан Тљркебаевћа тџрмы- сћа шыѕады. Осы кљйеу баласын Мекеѓ #те жаћсы к#редi. ;йткенi оћуѕа ћайда барудыѓ, ћалай барудыѓ жолын Ке- ѓес љкiметi ћайраткерлерiнiѓ бiрi Айткеѓ жаћсы бiлетiн. Алѕашћы кљннен-аћ Айткеѓ балдызы Димаштыѓ оћуына ћатты к#ѓiл б#лдi. Димашћа алдымен комсомолѕа #туге кеѓес бередi. Димекеѓнiѓ мџражайында Мекеѓмен жиi ќзiлдесiп, жаћсылыћта љнемi бiрге жљрген ћџдаѕиы ол кiсiнiѓ #мiрiндегi бiр ћызыћты оћиѕаны ќѓгiмелеп едi. Сауда кќсiбiмен атаѕы дљркiреген Мекеѓ тоћал алмаћшы бола- ды. С#з байласып жљрген бойжеткен Ташкент- те тџрады екен. Болашаћ ћалыѓдыѕына с#з салуѕа бара- ды. Ћызыћ болѕанда, алмаћшы болѕан сџлудыѓ кљйеуге шыѕу тойыныѓ љстiнен тљседi. Керней, сырнай тартылып дуылдатып жатћан жерден ћалай жылыстап кеткенiн бiлмейдi. С#йтiп, «ћџдай ћосћан ћосаћтан» артыћ адам жоћ екенiне к#зi жетiп, бџл ћылыѕына кейiн #кiнсе керек. |