О каугабай p65



Pdf көрінісі
бет5/237
Дата28.12.2022
өлшемі0.78 Mb.
#468032
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   237
О Каугабай

ЋЏНАНБАЙ ЋАЖЫ ЖЌНЕ ЋОНАЙ
Абайдыѓ ќкесi Ћџнанбай ћажыныѓ есiмi алты алашћа
белгiлi ѕой. Сексенiншi жылдардыѓ соѓында бiр iссапары
кезiнде мен Ћарћаралы ћаласындаѕы Ћџнекеѓ салдырѕан
мешiттi к#рiп, iштей Ћџнекеѓ рухына таѕзым еткенiм бар.
Ол кездегi тљсiнiкпен айтћанда, мешiт емес, «тарихи
ескерткiш» едi. Ќбден тозып ћараусыз ћал-
ѕанына ренжiгем. Сол мешiт дiн ћайта оралѕанда ж#нделiп,
ћалпына келтiрiлдi. Ћџнекеѓнiѓ ислам дiнiн ћатты џстанѕ-
ан дiндар, #мiрiнiѓ соѓында Алладан басћаны џмытћан
пiрќдар болѕаны зерттеушiлер еѓбегiнен белгiлi.
Меккедегi орта жљз ћазаћтары љшiн ћонаћљй (таћия)
салѕан Ћџнекеѓ болса, џлы жљз мџсылмандары љшiн «ћона-
лћа» салуды ойлап, Алла жолында сауапты iс атћаруѕа
џмтылѕан адам Димекеѓнiѓ атасы Жџмабай ћажы едi. Бџл
жайында Димекеѓ аћсаћалдармен болѕан ќѓгiме арасында
айтып кетедi. Айтпаћшы, Жџмабай ћажы Арћада, тобыћ-
ты елiнде туѕан, дiн ѕџламасы деѓгейiне к#терiлген.
Димекеѓнiѓ т#ртiншi атасы Ћонай Ћоћан хандыѕы-
ныѓ «ћоћан-лоћћысына» ћарсы ћол бастаѕан батыр, мыѓ-
басы ретiнде белгiлi. Ћџнанбай ћажы елiне кљйеу Ћонай
бiр себептерге байланысты Арћадан Жетiсуѕа к#шедi.
Ћонайдыѓ да молдадан оћып, мџсылманша сауатты ќрi
мџсылмандыћ парыздарын бџлжытпай орындайтын кiсi
екенi к#рiнедi. ;зi дiндар болмаса џлы Жџмабайды мед-
ресеге оћуѕа бермейдi ѕой. Ћайда жљрсе де бџл жарыћтыћ
бес уаћ намазын тастамаѕан. Ћџдайѕа ћџлшылыћ етiп, бесiн
намазын оћып жатћанда шейiт болады. Жаулары аѓдып
келiп, дќл намаз уаѕында, далада жайнамазѕа бас ћойып
жатћанда #лтiредi. Сол шейiт Ћонайдыѓ жанталас сќттегi
љнi Ћџдайдыѓ ћџлаѕына жетсе керек. ;зi арманда кетсе де
џрпаѕы (Ћонаев) арћылы аты мќѓгiге ћалды.
«ЖАРАТЋАН ЖАЋСЫЛЫЅЫЃДЫ ЏМЫТПАЙДЫ»
Дiнмџхамед — Димекеѓнiѓ ќулие, дана, кемеѓгер ата-
нуы алдымен арѕы ата тегiнен басталып, #зiне келiп
тiреледi.
Димекеѓе ћатысты жќне ол кiсiнiѓ ерекше ћасиетiне
байланысты таѓѕажайып оћиѕаларды айта берсек,


11
кейбiреулер сенбеуi де мљмкiн. Димекеѓ алпысыншы жыл-
дардыѓ соѓында Иранѕа барѕан сапарында љлкен мешiтке
кiредi. Бiр молда ћари «кiтап ашып», «Жаратћан љшiн
жасаѕан жаћсылыѕыѓыз џмытылмас» деп Димекеѓе џзаћ
ћарайды. Жазушы Iлияс Есенберлиннiѓ Димекеѓ жа-
йындаѕы к#ркем шыѕармасында осы оћиѕа жаћсы
суреттеледi. Димекеѓнiѓ к#п жаћсылыѕын к#рген адамдар-
дыѓ бiрi осы жазушы едi.
Димекеѓ Араб елдерiне жиi iссапарѕа шыћћан. Еги-
петке келгенде бiр ћызыћ оћиѕа болады. Сарайѕа адам то-
лѕан салтанатты кездесуде Љкiмет басшысы Димекеѓнiѓ
аты-ж#нiн айтћанда «Дiнмџхамед» деген ныспы-есiмдi ай-
рыћша б#лiп айтады. Кљллi араб орындарынан #ре
тљрегелiп, пайѕамбар аттас ћазаћћа ћалай таѕзым жасаѕан-
дарын бiлмей ћалады. Пайѕамбар аттас ћазаћты пайѕам-
бар рухы жебеп, Алла демеген болар, Димекеѓнiѓ суретi
ертеѓiнде белгiлi газеттердiѓ бiрiншi бетiне жарияланып,
кейiн љлкен журналѕа #мiрбаяны жазылады. Арабтар Ди-
мекеѓе ћџран сыйлайды. Димекеѓнiѓ љйiнде жиырма шаћ-
ты ћџран болѕан.


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   237




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет