Өңделетiн металдың кескiшпен салыстырғандағы шеңберлiк жылдамдығын кесу жылдамдығы (v) деп атайды. Бұл жылдамдық мына формуламен анықталады:
жасау өндiрiсiнде орындалатын жұмыс пен станоктың түрiне қарай әр түрлi кескiштер қолданылады. Кескiштермен жұмыс iстейтiн өндiрiсте көп тараған станоктар мыналар: токарь, бұрғылау, қашау, револьвер, кесiп кеңiту станоктары мен автоматтар.
Кескiштiң алдыңғы жазықтығы мен кесу жазықтығына перпендикуляр жургiзiлiп, оның негiзгi кесушi жиегiнен өтетiн жазықтықтұң арасыңдағы бұрышты кескіштің алдынғы бұрышы (γ) деп атайды. Бұл бұрыш жаңқаның оңай жонылуына әсерiн тигiзедi және оның мәнi терiс немесе оң болуы мүмкiн. Әдетте
Негiзгi кесушi жиектiң негiзгi жазықтықтағы проекциясы берiлiс бағытының арасындағы бұрыш аландағы бас бұрыш (φ)
деп аталады. Әдетте φ = З0°/ 90°.
77, а-сурет. Кескiш: А — жұмыстық бөлiгi, Б — денесi.
Негізгi жазықтықтағы кескіштiң көмекші жиегiнің проекциясы мен берiлiс бағытының арасындағы бұрышты кескiштiң пландағы көмекшi бұрышы депатайды. Ол φ= 10°/15°
Кескiштiң негізгi және көмекші кесуші жиектерiнің негiзгi жазықтықтағы проекцияларының арасындағы бұрышты кескiштің төбесіндегі бұрышы (ε)деп атайды.
78-сурет. өңделетін металдың беттері мен
Өңделетін металдың беті үш түрлі беттен тұрады. (78-сурет):
Кескiштiң бұрыштары кесу жазықтығы мен негiзгi жазықтық бойынша анықталады. Кесу жазықтығы кесу бетiн жанап кескiштiң негiзгi кесу жиегінен өтедi. Негiзі жазықтық кескіштің көлденең және бойлық берілістеріне параллель бағытта өтеді.
Дәріс 6. Автоматтандырылған өндірістегі тиеу және транспорттау қондырғылары.
1. Тиеу – түсіру қондырғылары
-
Тартпалы тиеу қондырғылары
3. Бункерлік тиеу қондырғылары
-
Негізінен тиеу – түсіру роботтарының атқаратын рольі өндірістін тиеу – түсіру жұмысына негізделеді.
(РТК) –Роботтық технологиялық кешен. Технологиялық жабдықтардың бірлігіне, өнеркәсіптік роботтар және пайдалану құралы, үнемді фукцияландырушы және көп бағытты циклға негізделеді.
Ескерту:
а. РТК, ӨИЖ жұмысына, автоматтандырылған қайта жапсыру және жүйені қайта құруға бағытталған.
б. Өнеркәсіптік робот технологиялық жабдық негізінде пайдаланылады.
в. РТК қажеттілігі былай қаралады: басқару жинақтаушысы, ориентация, өндіріс обьектілерін бір-бірден беруі және басқа да қажеттіліктер, РТК функционалды қамтамасыз ету.
(АКҚЖ) – автоматтандырылған көлікті-қойма жүйесі
(КҚАЖ) - құралдармен қамту автоматтандырылған жүйесі
(АБЖ) - автоматтандырылған бақылау жүйесі;
(ҚЖАЖ) – қалдықтарды жою автоматтандырылған жүйесі;
(ТПБАЖ) – технологиялық процестерді басқарудағы автоматтандырылған жүйесі
(ҒЗАЖ) – ғылыми зерттеудегі автоматтандырылған жүйе
(АЖЖ) – автоматтандырылған жобалау жүйесі;
(ӨТДАЖ) – өндірістік технологиялық дайындаудағы автоматтандырылған жүйе;
(АБЖ) - автоматтандырылған басқару жүйесі.
(АКҚЖ) - автоматтандырылған көлікті-қойма жүйесі. Бұл жүйе көлік және қойма құрылғыларын, сақтауға, уақытша жинақтауға, еңбек құралдарын тиеуге және жеткізуге негізделген.
(КҚАЖ) - құралдармен қамту автоматтандырылған жүйесі.
СТИБ – станок- тетік- инструмент- бөлшек
САБ – сандық ақпараттық басқару
Созу – созуға арналған инструмент
Фреза – фрезерлеу станогінда фрезерлеуге арналған құрал
Кескіш – токірлік станокта айналу денесін өңдеу құралы
Бұрғы – бұрғылау станогінде тесікті өңдеуге арналған құрал
Беру – құрал немесе дайындаманың бір айналуын сипаттайды (мм/об).
Кесу кескіні – дайындаманың өңделу бетімен және өңделу ара қашықтығы.
Негіз – бет, желі, бұйым нүктесі, бір жазықтықта анықталатын немесе координат жүйесінің өсі, ауытқудың анықталуын білдіреді.
Өнім сапасы – өнім құндылығы, оның жарамдылығын қанағаттандыруын анықтауға және сол мерзімде пайдалануға негізделген .
Квалитет (француз аналогі бойынша qualite – сапа) – дәлдік, барлық берілген өлшемдердің (анықтау коэффициенті а)сақталуына негізделген (мысалы, 1-ден 500 мм дейін).
6.1. суретте тиеу механизм қондырғыларының типі көрсетілген. В бункере, представленном на рис. 6.1, а, захват заготовок 1, уложенных навалом в чаше 2 и подача их в лоток 5 (в ориентированном положении) осуществляется вращающимся конусным дном 3 с шипами 4. В бункерах, приведенных на рис. 6.1, б, в, захват заготовок 1 из чаши 2 и выдача в лоток 5 производятся посредством замкнутой ленты 7 с выступающими стержнями 6 или диском 8 с отверстиями, куда падают заготовки 1. Накопление заготовок 1 в ориентированном положении (стопкой) в магазине (рис. 6.1, е) происходит в кассете 10, а выдача в рабочую зону РЗ — шиберным питателем 11. Накопление и перемещение заготовок 1 в РЗ в прямом 5 (рис. 6.1, г) и спиральном 9 (рис. 6.1, д) наклонных лотках происходят самотеком. Передача заготовок 1 из лотка 5 в РЗ осуществляется шиберным 11 (рис. 6.1, ж) или дисковым 12 (рис. 6.1, з) питателями. Передача заготовок из подводящего лотка 13 (рис. 6.1, и) к патронам 17 станка и обратно к лотку 14 осуществляется рукой с захватным устройством 16, совершающей возвратно-качательное движение в сочетании с возвратно-поступательным движением вдоль оси 15. Для передачи заготовок 1 из загрузочной позиции ЗП в РЗ и выгрузки обработанных деталей (рис. 6.1, к) служит рука с двумя захватными устройствами 18 и 19. Такие загрузочные устройства применяются в портальных автооператорах (см. ниже). Перемещение заготовки 1 из лотка 23 в лоток 24 выполняется кантователем в виде поворотной руки 22 (рис. 6.1, л) с приемником для закатывания (выкатывания) заготовки, совершающей возвратно-качательное движение от гидроцилиндра 20 через реечную передачу 21. В анкерных (рис. 6.1, м, н) и кулачковых (рис. 6.1, о) отсекателях работа заключается в поочередном действии двух штифтов 25 (или кулачков 26), из которых один выпускает очередную заготовку 1, выкатывающуюся из лотка 5, а другой — задерживает все остальные. Дисковые отсекатели (рис.6.1, п, р) представляют собой диски 27 с выемками для заготовок 1. При повороте диска на некоторый угол он захватывает заготовку и подает ее в лоток 5, одновременно удерживая остальные. Вращение диска может быть непрерывным (см. рис. 6.1, п) или периодическим (см. рис. 6.1, р) при помощи храпового механизма 28.
6.1. сурет Тиеу механизм қондырғыларының типі.
-
Тартпалы тиеу қондырғылары
Тартпалы тиеу қондырғылары өте күрделі бөлшектерді және үлкен бөлшектерді, және де өте үлкен емес бөлшектерді, корпустық бөлшектерді, кронштейндерді, жалпақ төмен беттерді тиеуге арналған.
РТК) –Роботтық технологиялық кешен. Технологиялық жабдықтардың бірлігіне, өнеркәсіптік роботтар және пайдалану құралы, үнемді фукцияландырушы және көп бағытты циклға негізделеді.
Ескерту:
а. РТК, ӨИЖ жұмысына, автоматтандырылған қайта жапсыру және жүйені қайта құруға бағытталған.
б. Өнеркәсіптік робот технологиялық жабдық негізінде пайдаланылады.
в. РТК қажеттілігі былай қаралады: басқару жинақтаушысы, ориентация, өндіріс обьектілерін бір-бірден беруі және басқа да қажеттіліктер, РТК функционалды қамтамасыз ету.
Тартпалар тура қатты, дәнекерленген болып келеді 8, 9 (сурет. 6.2, б), гибкие прямые (рис. 6.2, ж, и) и изогнутые (рис. 6.2, а, е, з), открытые (рис. 6.2, б, в, ж, и) и закрытые (рис. 6.2, а, е, з). Опорной наклонной плоскостью для деталей в лотках может быть полоса 6 (см. рис. 6.2, а, б, ж), стенка 20 (см. рис. 6.2, е, з), прутки 16 (см. рис. 6.2, в), шарикоподшипники 24 (см. рис. 6.2, и) или ролики 22 (см. рис. 6.2, е). При перемещении деталей в лотках часто производится кантование (поворот) детали 3 (рис. 6.2, е, з).
Угол наклона может быть рассчитан по формулам, приведенным ниже (для лотковых конвейеров) в зависимости от принятой предельной скорости самотечного перемещения деталей. При качении на наружной поверхности круглых деталей (колец, дисков и пр.) в лотках с опорными полосами угол наклона лотков составляет 10—15° (рис. 6.2, а, б, ж); при скольжении клапанов 17 и других деталей (поршней, гильз) на торце в лотках с опорными полосами, прутками угол наклона увеличивается до 25—30° ( рис.6.2, в).
Сурет. 6.2. Иінді тартпалар
При перемещении плоских деталей в лотках (см. рис. 6.2, е, и) по роликам или шарикоподшипникам угол наклона уменьшают до  . В спиральной части гибких лотков угол наклона обычно увеличивается на 20-30 %.
Лотки собирают из унифицированных деталей. Особенностью гибких лотков является возможность подгонки их (в том числе и радиуса Rср изгиба лотка) по месту в зависимости от местоположения оборудования в пределах ± 5—10 мм, что упрощает монтаж. Гибкий лоток изготавливается из стальной ленты, поставляемой в бунтах. В ленте заранее (с одной или с двух сторон) выштампованы прорези для прохода соединительных шпилек 2. В лотках (см. 6.2, а, ж) полоса 6 соединяется с боковыми стенками 4, 8 с помощью промежуточных втулок 7, шпилек 2 с гайками 5 и предохранительными шайбами. Для предотвращения выпадения деталей из лотков сверху предусматривается предохранительная полоса 1(см. рис. 6.2, а) или стенка 19 (см. рис. 6.2, е, з). Ролики 22 (см. рис. 6.2, е) или шарикоподшипники 24 (рис. 6.2, и) укрепляют на боковые стенках 23 на осях 21 с помощью гаек 5. Боковые стенки этих лотков соединяют между собой посредством длинных втулок 25, через которые проходят шпильки 2. После сборки на шпильки навинчивают гайки 5.
Радиус Rср изгиба лотка (см. рис. 6.2, а, е, з) обычно устанавливают в пределах трех — пяти диаметров транспортируемой детали 3. Зигзагообразные спуски (рис. 6.2, г) собирают из опорных полос 13,14, приваренных к наружным стенкам 15 и соединенных с боковыми стенками 18 посредством шпилек 2 с гайками. Винтовые спуски изготовляют одно- и двухзаходными (рис. 6.2, д) из трубы 10, установленной на основании 12, к которой приваривают винтовые спирали 11.
-
Бункерлік тиеу қондырғылары
(РТК) –Роботтық технологиялық кешен. Технологиялық жабдықтардың бірлігіне, өнеркәсіптік роботтар және пайдалану құралы, үнемді фукцияландырушы және көп бағытты циклға негізделеді.
Ескерту:
а. РТК, ӨИЖ жұмысына, автоматтандырылған қайта жапсыру және жүйені қайта құруға бағытталған.
б. Өнеркәсіптік робот технологиялық жабдық негізінде пайдаланылады.
в. РТК қажеттілігі былай қаралады: басқару жинақтаушысы, ориентация, өндіріс обьектілерін бір-бірден беруі және басқа да қажеттіліктер, РТК функционалды қамтамасыз ету.
Металдарды үлкен жылдамдықпен өңдеу әдiсiн ш а п ш а ң к е с у деп атайдыг. Жылуға, үйкелiске берiк қатты минерал-керамикалық қорытпалардан жасалған кескiштердi техникада қолдану соңғы кезде пайдаланылып жүрген кескiштерге қарағанда кесу жылдамдығын бiрнеше есе арттыруға мүмкiндiк бередi.
Кесу жылдамдығын арттыру механикалық өңдеуге жұмсалатын энергияны арттыруды талап етедi, ал бұл жағдай кесу участогының температурасын жоғарылатады. Үлкен жылдамдықпен металдарды кесу арқылы өңдегенде кескiштiң кесу жиегiнiң температурасы 800—900° С-қа дейiн кетерiледi.
Ауысым жұмыс уақыты.
 ;
мұнда:
 - объем одной заготовки, см3;
 - период времени непрерывной работы при одной заправке, мин;
t – штучное время обработки, мин;
КV – коэффициент объемного заполнения (зависит от формы заготовок и их состояния в бункере; КV = 0,5  0,69).
Абразивтi аспаптарды қатты минерал түйiршiктерi мен байланыстырушы заттарды қосып, белгiлi тәртiппен термиялық өңдеуден өткiзу арқылы жасайды. Ажарлау процесiнде абразивтi материалдар түйiршiктерi металды үздiксiз кеседi де, байланыстырушы зат ол түйiршiктердi ұстап тұрады.
Абразивтi түйiршiктер мен байланыстырушы заттардың, арасында бос кеңістiктер (қуыстар) болады. Бұл қуыстар ажарлау процесiнде жаңқаның түзiлуiн жеңiлдетiп, үйкелiстiң салдарынан пайда болған аспап пен металдың жылуын сыртқы ортамен алмастырып, абразивті түйiршiктердің тескiштiк касиетiн арттырады.
Абразивтер табиғи жане жасанды абразивтер болып екi топқа бөлiнедi. Табиғи абразив материалдарына корунд, алмас, түрпi (наждак), ал жасанды абразив материалдарына электр корунды, карбарунд, бор карбиды жатады.
Байланыстырушы заттар органикалык (бакелиттi, вулканиттi) жане керамикалық (силикатты, магнезиттi) болып екi топка бөлiнедi.
Керамикалық байланыстырушы заттардың қаттылығы жоғары. Бакелиттi байланыстырушы заттар кара майдан (смола) жасалады. Бұл заттардың серпiмдiлiк қасиетi жоғары болғандықтан, олардан жасалған аспаптармен үлкен жылдамдықпен ажарлау жұмыстарын жүргiзуге болады. Вулканит байланыстырушы заттарын каучукке 30%-ке дейiн күкiрт қосып, ол қоспаны вулканизациялау арқылы алады. Органикалық байланыстырушы заттардың серпiмдiлк касиеттерi жоғары болғандыктан, олар баска заттарға карағанда техникада жиi таралған.
Абразив туйіршiктерiнiң мөлшерi өңделетiн беттiң тазалығына байланысты таңдалып алынады, неғұрлым абразив туйiршiктерi ұсак болса, солғұрлым өңделген беттiң тазалық класы жоғары болады.
Автоматический бункер (рис. 6,3, а) состоит из основания 1, чаши 2 с открытым верхом и скошенным дном, наклонного подъемника 3, лотка 7 выдачи деталей 6 и лотка 11 возврата в чашу деталей (типа колец), не успевших скатиться в лоток выдачи. В подъемнике имеются две замкнутые цепи 5, натянутые на верхние и нижние пары звездочек, из которых верхним звездочкам сообщается вращение от электродвигателя с редуктором 12 через цепную передачу 10. Для предотвращения заклинивания деталей 6 в чаше 2 нижняя часть цепей 5, установленных на звездочках 14, изогнута для образования подвижного дна.
Угол наклона ? подъемника 3 может изменяться за счет поворота его на оси 13 при навинчивании гаек 9 (с правой и левой резьбами) на тяги 8. На цепях 5 укреплены наклонные планки 4 для захвата деталей из чаши и подъема их к лотку выдачи. Наклон планок 4 может быть различным, в зависимости от исполнения бункера.
|
Дәріс 7. Автоматтандырылған өндірістің транспорттық – қойма жүйесі .
1. Қойма классификациясы
2. Автоматты қойма типтері
-
Қойма классификациясы
Кәсіпорындық өндірістердің қоймаларын былай классификациялайды:
-
Келу қоймасы (материалы, комплектющие изделия);
-
Өндірістік аралық қоймасы (заготовки, полуфабрикаты, инструмент, технологическая оснастка);
-
Жіберу қоймасы (готовая продукция).
Уақыт бойынша жүктерді сақтау келесі топтарға бөлінеді:
-
непосредственной перегрузки грузов (срок хранения Тхр = 0);
-
временного хранения ( cут.);
-
краткосрочного хранения грузов ( сут.);
-
со средними сроками хранения ( cут.);
-
длительного хранения ( cут.);
-
долгосрочного хранения ( cут.);
-
многолетнего хранения (Tхр > 365 cут.).
-
Негізгі ерекшеліктері жүктің келуі мен жіберілуіне негізделеді. Жүктердін берілу мөлшері сол қоймада тез өзгеріске ұшырауы мүмкін (кесте . 8.1).
Кәсіпорындарда еңбекті қоғау жөніндегі мынадай нұсқаулықтар әзірленуі және бекітілуі тиіс. Қызметкерлер жекеленген санаттарына (электрмен дәнекерленушілердің, станокта істеушілердің темір ұсталарының,
электр монтерлердің лабораттардың, тазалаушылардың және т.б.) жұмыстын жекелеген түрлеріне (биіктіктегі жұмыстар, монтаждар,жөндеу , сынаулар жүргізу және т.б.) нормативтік – құқықтық актілерде және еңбекті қорғау жөніндегі нұсқаулықтарда баяндалған талаптарға сәйкес.
Әр бір қызметкер қызмет көрсететін жабдықтарға қатысты еңбек қауіпсіздігінің талаптарын және орында еңбекті ұйымдастыруды білуі және қатаң орындауы тиіс.
Энергия кәсіпорындарында қауіпсіздік техникасы жөнінідегі жұмыстарды ұйымдастыру еңбекті қорғауды басқару жүйесі туралы салалық ережеге сәйкес келуі тиіс.
Кесте 8.1. Жүктердін берілу мөлшері сол қоймада тез өзгеріске ұшырауы классификациясы.
Өндірістің икемді модулі. Кез келген өндірісте технологиялық жабдықтар бірлігі белгілі мәнде шектетілген, үнемді фукцияланған, барлық фукцияларды автоматты жүзеге асыру, олардың дайындалуымен байланысы, өндірістің икемді жүйесін құруға болады.
Өндірістің икемді жүйесі. ЧПУ жабдықтарының әртүрлі бағытта пайдаланылуы, өндірістің икемді модулі, өнеркәсіптік роботтарды, икемді өндірістік жүйелерді қолдану және дамыту.
Икемді автоматтандырылған желі. Икемді автоматтандырылған желіде технологиялық жабдықтар технологиялы операцияларға негізделген.
Икемді автоматтандырылған участок. Икемді автоматтандырылған желі технологиялық маршрутпен фукцияланған, мұнда технологиялық жабдықтардың пайдаланылуының өзгертілуі қарастырылған.
Икемді автоматтандырылған цех. Өндірістің икемді жүйесі икемді автоматтандырылған желінің әртүрлі бағытын, роботтық технологиялық кешен, икемді автоматтандырылған участок, бұйымдардың номенклатура бойынша дайындалуының икемді автоматтандырылған участогін көрсетеді.
-
Автоматты қойма типтері
Икемді автоматтандырылған цех. Өндірістің икемді жүйесі икемді автоматтандырылған желінің әртүрлі бағытын, роботтық технологиялық кешен, икемді автоматтандырылған участок, бұйымдардың номенклатура бойынша дайындалуының икемді автоматтандырылған участогін көрсетеді.
Қондырғылар типтері бойынша классификациясы Сурет. 8.1.
Сурет. 8.1.Қондырғылар типтері бойынша классификациясы
Икемді автоматтандырылған зауыт. Өндірістің икемді жүйесі, ИАЦ негізделген.
Роботтық технологиялық кешен. Технологиялық жабдықтардың бірлігіне, өнеркәсіптік роботтар және пайдалану құралы, үнемді фукцияландырушы және көп бағытты циклға негізделеді.
(АКҚЖ) – автоматтандырылған көлікті-қойма жүйесі
(КҚАЖ) - құралдармен қамту автоматтандырылған жүйесі
(АБЖ) - автоматтандырылған бақылау жүйесі;
(ҚЖАЖ) – қалдықтарды жою автоматтандырылған жүйесі;
(ТПБАЖ) – технологиялық процестерді басқарудағы автоматтандырылған жүйесі
(ҒЗАЖ) – ғылыми зерттеудегі автоматтандырылған жүйе
(АЖЖ) – автоматтандырылған жобалау жүйесі;
(ӨТДАЖ) – өндірістік технологиялық дайындаудағы автоматтандырылған жүйе;
(АБЖ) - автоматтандырылған басқару жүйесі.
(АКҚЖ) - автоматтандырылған көлікті-қойма жүйесі. Бұл жүйе көлік және қойма құрылғыларын, сақтауға, уақытша жинақтауға, еңбек құралдарын тиеуге және жеткізуге негізделген.
(КҚАЖ) - құралдармен қамту автоматтандырылған жүйесі.
|
