«Қолданбалы программалық жабдықтар»

1. 
   CorelDraw программасында қандай логикалық операциялар қолданылады?
   
2. 
   Біріктіру операциясының қызметі?
   
3. 
   Шығару операциясының қызметі?
   
4. 
   Шығару операциясында неше дербес жағдайлар бар? Олар бір-бірінен қалайша ерекшеленеді?
   
5. 
   Қиылысу операциясының қызметі?
   

Бэйн С. Эффективная работа: CorelDraw11, пер. с англ.- СПб.: Питер, 2003

Г. Тимофеев, Е. Тимофеева. Графический дизайн. -Ростов-на-Дону: Феникс, 2004

Под ред. С.В. Симоновича. Информатика. Базовый курс. 2-е издание. -СПб.: Питер, 2005

Дәріс жоспары:

1. 
   Сызықтарды салу.
   
2. 
   Сызық қасиеттері.
   
3. 
   Тор
   
4. 
   Өлшемді сызықтар.
   
5. 
   Объектілерді штрихпен бояу
   
6. 
   Объект формасын модификациялау
   

CorelDraw программасы инженерлі және ғылыми құжатты дайындаудың тиімді құралы болып табылады. Оның көмегімен нақты архитектуралық және машина жасау чертеждарын, графиктерді салуға және оқу материалдарын иллюстрациялауға болады,

1. 
   Сызықтарды салу.
   

Қисықты тышқанды жылжыту арқылы салады (қарындашпен салған сияқты), түзуді – алғашқы және соңғы нүктелерін шерту арқылы. Қатаң вертикаль немесе горизонталь сызықтарды салу үшін салу барысында CTRL пернесін басып тұрады. Сынық сызықтарды салу үшін, әрбір сынықтың соңғы нүктесін екі рет шерту қажет.

CorelDraw ақырын (плавно) иілген сызықтарды салуға көмектеседі. Оның көмегімен кез келген ерікті контур салуға болады. Оны Безъе қисығы деп атайды.Сызықтарда бірнеше нүктелер немесе түйіндер болуы мүмкін, олар түзулермен немесе қисықтармен жалғанады. Түйіндердің координаттарын және сегмент параметрлерін объектінің сыртқы түрі анықтайды. Қисық түрі бастапқы және соңғы нүктелерден басқа қисықтылығымен анықталады, яғни оның екі түйіннің арасындағы игілгіштікпен. Қисықтылық әрбір түйіндегі қисықтың екі параметрімен анықталады, олар түйіндерден шығатын пунктирлі кесінділермен көрсетілген. Бұл кесінділер қисықтылықтың манипуляторы деп аталады. Олар түйіндер арасындағы қисықтың өту бұрышын анықтайды.

1-сурет. Безье қисығы

2. 
   Сызық қасиеттері.
   

2-сурет. Еркін салынған сызықтың қасиеті.

Егер объект "Фигура" құралымен таңдалынса, онда түйінді нүктелерді модификациялау мүмкіндігі ашылады. Ол үшін нүктелердің бірін таңдайды немесе оны қажетті жағдайға жылжытады, немесе басқарушы жанамаларға әсеріін тигізеді. Мүмкін операциялар қасиеттер тақтасында немесе жанама менюде көрінеді.

3-сурет. Түйіндер қасиеті.

3. 
   Тор
   

CorelDraw программасы инженерлі және ғылыми құжатты дайындаудың тиімді құралы болып табылады. Оның көмегімен нақты архитектуралық және машина жасау чертеждарын, графиктерді салуға және оқу материалдарын иллюстрациялауға болады,

4. 
   Өлшемді сызықтар.
   

5. 
   Объектілерді штрихпен бояу
   

6. 
   Объект формасын модификациялау
   

1. 
   Сызықтар мен қисықтарды салу үшін қолданылатын негізгі объект?
   
2. 
   Безье құралының негізгі қызметі?
   
3. 
   Объектілерді белгілеу үшін қандай құрал қолданылады?
   
4. 
   Торлау деген не, ол қалай жүзеге асады?
   
5. 
   сызықтың қасиететрін қалайша өзгертуге болады?
   
6. 
   Өлшемді сызықтар қалайша салынады?
   
7. 
   Өлшемді сызықтардың типтерін қалай таңдайды?
   
8. 
   Объектілерді штрихпен бояу қандай құрал көмегімен іске асады?
   

Бэйн С. Эффективная работа: CorelDraw11, пер. с англ.- СПб.: Питер, 2003

Г. Тимофеев, Е. Тимофеева. Графический дизайн. -Ростов-на-Дону: Феникс, 2004

Под ред. С.В. Симоновича. Информатика. Базовый курс. 2-е издание. -СПб.: Питер, 2005

1. Adobe PhotoShop мүмкіндіктері.

2. PhotoShop экранының негізгі бөліктері және қызметтері.
1. Растрлық графиканы өңдеу программаларының ішінде Adobe компаниясының PhotoShop пакеті үлкен орын алады.қазіігі күнде бұл программа компьютерлік графиканың стандартты программмасы болып саналады. PhotoShop – бұл Macintosh және PC компьютерлерінде Windows 95, 98, NT және одан жоғары операциялық жүйелермен басқарылатын жұмыстарға арналған, профессионалдық деңгейдегі бейнелер редакторы. PhotoShop-тың бейнелермен жұмыс істеу үшін көрсетететін негізгі мүмкіндіктері:

• 
  Бейне режимдерінің өзгеруі;
  
• 
  Түстерді корректілеуі;
  
• 
  Бейнелерді деформациялауы, бұруы, жылжытуы;
  
• 
  Қабаттармен жұмыс істеуі; қабаттарды жеке-жеке редактрлеуі, олардың арасында әртүрлі эффектілер жасауы;
  
• 
  Ерекшелеудің тамаша мүмкіндіктерімен және фраграменттермен жұмыс;
  
• 
  Фильтрлердің бірнеше саны;
  
• 
  Сурет салуға арналған оте көп құралдар;
  
• 
  Текстерді орналастыру;
  

2. 
   PhotoShop экранының негізгі бөліктері:
   

Қ
ұралдар тақтасы бейнелермен жұмыс істеудің негізгі тәсілдері болып табылады. Ол әрқайсысы белгілі құралға сәйкес келетін батырмалар жиынтығынан тұрады. Тышқан көмегі арқылы кез-келген құралды екпінді етуге болады. Егер батырманың төменгі жағында кішкене үшбұрыш бар болса, онда батырманың аржағында берілген құралдың әртүрлісі орналасқан дегенді білдіреді. Оларды көру үшін осы батырманың үстінен бірнеше уақыт жібермей басып тұрыңыз. Осыдан соң палитра ашылады. Негізгі құралдар төрт топқа бөлінген: 1) Бейнені ерекшелеуге арналған құралдар; 2) Сурет салуға арналған құралдар; 3) Жаңа объект құруға арналған құралдар; 4) Көруді басқаратын құралдар

Құралдар тақтасының төменгі жағында негізгі және фондық түстерді таңдауға арналған батырма бар.

Палитралар – бұл бейнелермен әртүрлі операциялар жасауға арналған көмекші терезелер. Көп жағдайда палитралар оң жақта төрт тақтада орналасады. Әрбір тақтада тек бір ғана палитра көрінеді. Егер қандай да бір тақта қажетсіз болса, онда сәйкес батырмалар арқылы немесе Окно менюі арқылы жауып немесе орап тастауға болады.

1. Adobe PhotoShop мүмкіндіктері қандай?

2. PhotoShop экранының негізгі бөліктерін және қызметтерін атаңыз?

Қолданылатын әдебиеттер:

Под ред. С.В. Симоновича. Информатика. Базовый курс. 2-е издание. -СПб.: Питер, 2005

Г. Тимофеев, Е. Тимофеева. Графический дизайн. -Ростов-на-Дону: Феникс, 2004

Тайц А.М., Тайц А.А., Петров М.Н. Эффективная работа: Photoshop7. -СПб.: Питер, 2003

1. 
   Қабаттармен жұмыс.
   
2. 
   Мәтінмен жұмыс.
   
3. 
   Фильтрлермен жұмыс.
   

2. Текст құралының көмегімен биттік мәтін (көлденең және тік) құруға болады. Ол алдыңғы план түсіне боялады және бейнеге қабат ретінде қосылады. Баптау тақтасынан шрифт және шрифт түсі мен өлшемін беруге болады. Мәтін қабаттар палитрасында жеке қабат ретінде пайда болады. Қабат Т әрпімен белгіленеді. Мәтін қабатына сурет салудағы құралдарды қолдануға болмайды. Мәтінді күштеп тасымалдау үшін Enter пернесін басу қажет, ал негізінде 32000 нан астам символдар енгізуге болады.

3. PhotoShop филтрлері бейнені өзгертуге, сығуға, стильдеуге және модификациялауға мүмкіндік береді. PhotoShop-та өте көп фильтрлер жинағы бар. Оларды шақыру үшін Фильтр менюіне кіріп қажетті фильтр тобын шақырып, содан кейін фильтр таңдау куерек. Таңдағаннан кейін фильтр суретке немесе ерекшеленген бөлікке қолданылады. Көптеген фильтрлерде баптау сұхбаттары бар. Көбінесе фильтрді баптап, бірднен нәтижесін көруге болады. Фильтрлердің негізгі топтары:

1. Художественные – сурет салудың әртүрлі тәсілдерін имитациялау;

2. Затирание – жуу, жағу;

3. ШтрихиКисти – кисть жұмысын имитациялау;

4. Искажение – деформация.

5. Шум – шум және дефектлермен жұмыс. Қосу және жою.

6. пикселизация – пиксельдермен жұмыс. Әр түрлі заңдылықтармен пиксельдерді біріктіру. Стильдеу.

7. Рендер - Әртүрлі жасанды эффектлер.

8. Резкость – бейнені әлдеқайда ашық етеді.

9. Стиль - әртүрлі стильдер мен тәсілдерді имитациялау.

10. Эскиз – бұл да әртүрлі стильдер мен тәсілдерді имитациялау.

11. текстурные – текстуралар құру.

1. 
   Қабаттармен жұмыс қалайша іске асады?
   
2. 
   Мәтінмен жұмыс қалайша іскеасады?
   
3. 
   Фильтрлермен жұмыс қалайша іске асады?
   

Под ред. С.В. Симоновича. Информатика. Базовый курс. 2-е издание. -СПб.: Питер, 2005

Г. Тимофеев, Е. Тимофеева. Графический дизайн. -Ростов-на-Дону: Феникс, 2004

Тайц А.М., Тайц А.А., Петров М.Н. Эффективная работа: Photoshop7. -СПб.: Питер, 2003

1. 
   MatCAD жүйесінің негізгі қызметі.
   
2. 
   MatCAD жүйесінің интерфейсі.
   

1. 
   MathSoft (США) фирмасы жасаған 80 жылдардың ортасында интегралды жүйелер, MathCAD класының, математикалық есептерін автоматты түрде шешу арқылы кең таралды. Қазіргі уақытқа дейін олар математикалық жүйелердің жақсыларының бірі, және математикалық есептердің шешімі қолайлы формулалармен белгілер арқылы берілген болып табылады. Есептеу нәтижесінде де осылай болып шығады. Сондықтан MathCAD жүйесі өте күрделі және автоматты жобалаудың ең күштісі деген, CAD абревиатурасын толығымен ақтайды. MathCAD математикада- ең күшті, қарқынды алға дамыған жүйе болып табылады. MathCAD тек ғана математикалық есептерді шығарып ғана қоймай, бұл сонымен қатар, өте жоғары деңгейде кез келген ғылым мен техникаға қатысты материалдарды (құжатарды, деректерді) құжаттама, ғылыми есептерді, кітаптар мен мақалаларды, диссертация, дипломдық және курстық жұмыстарды баспаға шығарғанға мүмкіндік беретін математикалық жүйе. Сонымен қатар, олардың ішінде тек мәтін ғана емес, және де әртүрлі функцияның графикалық кескіндері мен формулалар, иллюстрациялық суреттер беріліуі мүмкін. MathCAD сонымен қатар жоғары деңгейдегі гипермәтіндік сілтемелері бар электронды кітаптар жасауға мүмкіндік береді.
   

Жүйені жүктегеннен бастап ол жаңа құжатпен қолданушының әртүрлі есептерін шешуге әзір. Құрал-жабдықтар панеліндегі бірінші батырма «Жаңа», жаңа құжатты дайындауға мүмкіндік береді. Оған сәйкесінше редактрленген терезе Безимени: N, деген атқа сәйкес болады, N-1-ден басталатын, құжаттың реттік саны. Ең басында редактрлеу терезесі таза болады.

Қолданушы интерфейс жүйесі, Windows-қосымшасымен қарапайым жұмыс істей алатын қолданушы, MathCAD пен де жұмысты тез бастай алады. Жүйенің интерфейсі сыртқы бейнесі кең таралған Windows 95/98. операциялық жүйесінің Word6.0/97 мәтіндік прцессорларына ұқсас келеді.

Жүйе терезесінің екінші жолы- бас меню.  Әдетте бұл бас менюді көп қолданбайды, себебі оның міндеттерін қайталап, тез орындайтын батырмалар қолданылады. Панелдер (жолдар) олармен бас менюдің астында орналасады. Бас меню арқылы оларды экранға шығарып не алып тастауға болады. Әдетте ондай панелдің екі түрі бар: құрал-жабдықтар панелі (кең таралған командалар мен операцияларды қайталайтын ) және мәтіндік толықтыруларды түзеу әдістері мен қаріп өлшемі мен типтерін таңдуға арналған форматтау панелі бар. Қолайлы болу үшін математикалық символдармен операторларын шығарып қоюға болады (математика). Ол математикалық белгілердің дайын (сандар, арифметикалық операциялар белгісі, матрица, интегралдар белгісі, туындыларды, т.с.с) шаблондармен жұмыс істегенге мүмкіндік береді.

1. 
   MatCAD жүйесінің негізгі қызметі қандай?
   
2. 
   MatCAD жүйесінің интерфейсі несімен ерекшеленеді?
   

Под ред. С.В. Симоновича. Информатика. Базовый курс. 2-е издание. -СПб.: Питер, 2005

1. Құжаттарды сканерлеу. Сканер.

2. Fine Reader программасының жұмыс істеу принципі.

3. Fine Reader программасының негізгі терезесі.

1. Мәтіндер, картиналар немесе фотосуреттерді сканерлеу үшін программалық жабдық – графикалық редактор жәнне аппараттық жабдық –сканер қажет, оларды программаларды жүктемес бұрын қосып қою қажет. Компьютерге әртүрлі карталар мен чертеждерді енгізу үшін де сканерді қолданады.

Сканер – бұл ақпаратты компьютерге енгізу үшін арналған құрылғы, ол әртүрлі бейнелердің «цифрлық» (электрондық) көшірмесін алуға мүмкіндік береді. Электрондық көшірмені құру үрдісі қағаз түріндегі құжатты фотографиялауды еске түсіреді. Қағаз түріндегі құжатты электрондық формаға түрлендіруге қажет барлық операцияларды сканерлеуге арналған программалар арқылы жүзеге асырылады. Сондай программалар қатарына Fine Reader, Cunei Form программалары жатады.

2. Fine Reader программасының жұмыс істеу принципі мынадай: кез келген мәтін сканерленеді, содан кейін мәтін картинкасы «кәдімгі электрондық мәтінге» түрленеді, яғни пернетақтадан терген мәтін сияқты болады. Қолданушы мәтінді дискіге сақтайды немесе алмасу буфері арқылы кез келген мәтіндік редакторға көшеді. Fine Reader программмасы мәтіндерді көп тілдерде тануға арналған, аралас екі тілдегі мәтінді де тани алады. Fine Reader программасы арқылы көп жолды құжаттарды пакеттік өңдеуге болады, сонымен қатар сәтсіз басылған мәтіндерді немесе күрделі шрифттердің сапасын арттыруға болады. Программа танылған мәтіндерді редактрлеуге, орфографиялық тексеруге және MS Word, MS Exsel программаларына сақтауға мүмкіндік береді. Программа сканерлеу және тануға бір операцияға біріктіре алады. Fine Reader автоматты түрде мәтіннің түрлі бөліктерін таниды: мәтінді, суретті, кестені т.с.с.

3. Fine Reader программасында барлық жұмыстар пакеттік режимде жүргізіледі. Пакет- бұл программаның жұмыс файлдары және бейнелерді сақталатын бума. Әрбір сканерленген бейне жеке парақ ретінде жазылады. Fine Reader программасының экраны мәзір қатарын, құралдар тақталарын, пакет, мәтін, бейне терезелерін қамтиды.

Пакет терезесі – пакеттің парағын бейнелейді.

Мәтін терезесі – пакет терезесінің екпінді бетіндегі танылған мәтін.

Бейне терезесі – пакет терезесінің екпінді бетінің графикалық бейнесі.

Облыстың сол жақ бөлігінде Пакет терезесі орналасқан, ол графикалыққұжаттардың тізімін қамтиды. Олар мәтінге түрленуі қажет. Бұл графикалық файлдар бір құжаттың бөліктері ретінде қарастырылады. Оларды өңдеулегі нәтиже келешекте мәтіндік файлға біріктіріледі. «Крупный план» терезесі графикалық құжат фрагментін үлкейтілген түрде көрсетеді. Оның көмегі арқылы танудың сапасын бағалауға болады. «Крупный план» терезесінде үнсіз келісім бойынша ақ-қара бейне көрсетіледі, ол қандай бейне ашқаныңызға тәуелсіз. Программаның жоғарғы бөлігінде мәзір қатары және құралдар тақталары орналасқан. «стандартгая» құралдар тақтасы құжатты ашуды және алмастыру буфері операцияларын қамтиды. Бұл тақтаның басқа батырмалары құжатты көрсетуді өзгерту үшін арналған. «Scan&Read» тақтасы қағаз түріндегі құжатты электрондық мәтінге аударудың барлық кезеңдерін сәйкес келетін батырмаларды қамтиды. «Распознавания» тақтасы құжат тілін және шрифт түрін көрсетуді іске асырады. «Құралдар тақтасы» бастапқы мәліметтермен жұмыста қолданылады. Көбінесе ол құжатты сегменттеуде басқарады. Осы тақтаның басқару элементтерініңкөмегімен текст фрагменттерін ретін соңғы құжатты көрсетеді. «Форматтау» тақтасының басқару элементтері дайын мәтіннің көрсетілуін өзгерту үшін немесе оны редактрлеу кезінде өзгерту үшін қолданады. Терезенің төменгі бөлігінде ақпараттық тақта орналасқан (қалып-күй қатары), ол арқылы жүйе қалып және ондағы жүріп жатқан операцияларжайында, сонымен қатар таңдалған меню пункті және батырмалар жайында анықтаманы алуға болады.

1. Құжаттарды сканерлеуді қалайша түсінесіз?

2. Fine Reader программасының жұмыс істеу принципі қандай?

Қолданылатын әдебиеттер:

Под ред. С.В. Симоновича. Информатика. Базовый курс. 2-е издание. -СПб.: Питер, 2005

1.Үш өлшемді графиканың қолданылу облыстары.

1. Үш өлшемді графика мынадай облыстарда кеңініен қолданыла бастады: ғылыми есептеулерде, инженерлік проектілеу, физикалық объектілерді компьютерлік модельдеулерде.

Дербес компьютерлерде программалық құрал ретінде үш өлшемді графикамен жұмыс істеуде үш пакет қолданылады. Олар өте қуатты компьютерлерде жұмыс істейді.

Kinetix фирмасының 3D Studio Max үш өлшемді графиканы құру және өңдеу программасы «жартылай кәсіпқой» деп саналады. Алайда тірі емес табиғаттың кескіндерін жасауға оның құралдары жеткілікті болып саналады. Пакеттің айрықша ерекшелігі болып, фирмаларда жасалған үш өлшемді графиканың аппараттық жылдамдатқыштарын, күшті жарық эффектлерді, толықтырулардың үлкен санын қолдануында. Модельдеу және аннимация тәсілдері бойынша 3D Studio Max жоғары дәрежедегі программаларға жол береді.

Microsoft компаниясының Softimage 3D программасы SGI жұмыс станциясына арналып жасалған, Windows NT жүйесінде де қолданылады. Программа физикалық және кинематографиялық параметрлерді модельдеуі арқылы ерекшеленеді. Рендериф үшін өте сапалы және жылдам MentalRay модулі қолданылады. Қазір бұл програма толықтырылған және кеңейтілген.

Интерфейс және мүмкіншілктері жағынан қолайлы болып Maya программасы саналады. Ол бірнеше белгілі компаниялардың бірігіп жасауынан туындаған (Alias, wavefront, TDI). Пакет әртүрлі операциялық жүйелерге әртүрлі вариантта жасалған. Сонымен қатар Windows NT. Ол модульдік құрылымға ие және мынадай блоктарды қамтиды.

• 
  Base – программа ядросын құрайды. Модельдеу, кинематика, дыбысты өңдеу, физикалық қатты денелерді имитациялау, құралдар және эффектлердің негізгі жиынтығын құрайды.
  
• 
  Maya F/X – Қосымша модульдер жиынтығы. Олар бөлшек жүйелерін өңдеу эффектлерін және жұмсақ денелермен байланысатын физиканы модельдеуді қолдайды.
  
• 
  Maya Power Modeler - негізінен полигональдық және сплайндық объектлерді модельдеудің мықты тәсілдерін береді.
  
• 
  Maya Artisan – скульптор және суретшілердің нақты жұмысына арналған әдістер арқылы виртуальды модельдерді жасауға мүмкіндік беретін модульдер.
  
• 
  Maya Cloth – киімдерді модельдеуге арналған.
  
• 
  Maya Fur - шерсть және тері қапталған қабаттарды модельдеу.
  

1. Үш өлшемді графикаға арналған программалар не үшін қолданылады?