Онтуганова шынар шералиевна

39 
ерекшелігі психологиясының концепциясының бірі ақыл-ой әрекеттерінің 
кезеңмен қалыптасу теориясы болды. Ол 50-жылдарда П.Я.Гальпериннің 
еңбектерінде қалыптасты. П.Я.Гальпериннің ақыл-ой амалдарын сатылап 
қалыптастыру теориясы – адамдағы жаңа әрекеттер, бейнелер мен ұғымдарды 
құрумен байланысты күрделі, көп жоспары өзгерістер туралы ілім [37,б. 69] 
Оны төмендегі сызбадан көруге болады (сурет 7). 
Сурет 7 – Ақыл-ой амалдарын сатылап қалыптастыру теориясы 
Т.Сабыровтың пікірінше оқушылардың ойлау қабілеті – олардың оқу 
әрекетінің негізінде қалыптасатынын айтады. Сонымен қатар, ойлаудың 
сөйлеумен тығыз байланысын атай келе, Т.Сабыров ойлау белсенді сөйлеу 
әрекеті мен нақты сұрақ қоюдан және оларға жауап іздеуден басталатынын 
айтады [110]. Демек, дұрыс сұрақ қою сабақта өте маңызды. Себебі, дұрыс 
қойылған сұрақ оқытудың тиімді құралына айналады және де оқушылардың 
оқуына қолдау көрсетіп, оны жақсартып, кеңейте алады. 
Ақыл-ой әрекеттерінің кезеңмен қалыптасу теориясының негізгі идеясы 
мынадан тұрады: білімдер алу оқушылардың іс-әрекет үдерісінде, әрекеттердің 
белгілі бір жүйесін олардың орындауы жағдайында және соның нәтижесінде 
жүзеге асырылады. Адам ой әрекетін табиғаттан даяр күйінде алмайды, ол 
ойлауды үйренеді, ойлау амалдарын игереді. Педагогтың міндеті – осы үдерісті 
шебер басқара білу, тек ойлау іс-әрекетінің нәтижелерін ғана емес, оның 
қалыптасу барысын да бақылап отыру.
С.Рахметова осы ақыл-ой әрекетін ұйымдастыруға қойылатын талаптардың 
негізгілерін төмендегіше көрсетеді: 
1
•Әрекеттің мотивациялық негіздерін қалыптастыру
• Субъектінің меңгеру үшін бегіленген материалдың мазмұнына және орындалатын әрекеттің
мақсаты мен міндеттеріне деген қатынасы қалыптасады
.

жүктеу/скачать 6.99 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: