Операциялық жүйелердің жіктелінуі

Операциялық жүйелердің жіктелінуі

Операциялық жүйелер компьютер ресурстарын (процессорлар, жады, құрылғыларды) басқару алгоритмдерін жүзеге асыру ерекшеліктері, қолданылған жобалау тәсілдерінің ерекшеліктері, аппараттық платформалардың типтері, қолдану аймағы және тағы басқа көптеген қасиеттері бойынша өзгешеленеді.

Процессорларды басқару алгоритмдеріне қарай ОЖ келесі түрлерге бөлінеді:

• бір тапсырмалы және көп тапсырмалы;
• бір қолданушылы және көп қолданушылы;
• бір процессорлы және көп процессорлы;
• жергілікті (локальді) және желілік.

• бір тапсырмалы (MS DOS, MSX);
• көп тапсырмалы (OS/2, Unix, Windows).

Ығыстырылатын және ығыстырылмайтын көп тапсырмалылық

Процессор уақыты маңызды бөлінісілетін ресурс болып табылады. Жүйеде бір мезетте болатын үдерістер (немесе тармақтар) арасында процессор уақытын бөлу тәсілі көбінесе ОЖ ерекшеліктерін анықтайды. Көп тапсырмалылықты жүзеге асырудың қазіргі уақытта бар көптеген нұсқаларының ішінен алгоритмдердің екі тобын ерекшелеп көрсетуге болады:

• ығыстырылмайтын көп тапсырмалылық (NetWare, Windows 3.x);
• ығыстырылатын көп тапсырмалылық (Windows NT, OS/2, UNIX).

Көп тапсырмалылықтың бұл екі нұсқасының арасындағы басты айырмашылығы -

Көп тапсырмалылықтың бұл екі нұсқасының арасындағы басты айырмашылығы -

үдерістерді жоспарлау механизмінің орталықтандырылу дәрежесінде.

Бірінші жағдайда үдерістерді жоспарлау механизмі тұтасымен операциялық жүйенің назарына аударылған,

ал екінші жағдайда жүйемен қолданбалы бағдарламалар арасында үлестірілген.

Қолдану аймағына қарай көп тапсырмалы ОЖ үш типке бөлінеді:

• пакеттік өңдеу жүйелері (ЕС ОЖ);
• уақытты бөлісуі бар жүйелер (Unix, Linux, Windows);
• нақты уақыт жүйелері (RT11, QNX).

• бір қолданушылы (MS DOS, Windows 3.x, OS/2 ертеректегі нұсқалары)
• көп қолданушылы (Unix, Linux, Windows 95 – XP, ары карай)