Танымал итальяндықтар және Нобель сыйлығы жеңімпаздары

Нобель сыйлығы атақты швед өнеркәсіпшісі және ғалымы Альфред Нобельдің (1833-1896) еркіне сәйкес құрылды. 1901 жылдан бастап арнайы құрылған Нобель комитеті жыл сайын бес номинация бойынша сыйлықтар береді:

1. Физика саласындағы Нобель сыйлығы.

2. Химия саласындағы Нобель сыйлығы.

3. Медицина физиологиясы бойынша Нобель сыйлығы.

4. Әдебиет саласындағы Нобель сыйлығы.

5. Нобель бейбітшілік сыйлығы.
1969 жылдан бастап Экономика саласындағы Нобель сыйлығы да беріледі.

Соңғы жылдары Нобель комитетінің белгілі бір кандидатқа Нобель сыйлығын бергені (немесе бермегені) үшін сын күшейе түсті. Нобель бейбітшілік сыйлығын тағайындау әсіресе саясаттандырылған. Алайда, Нобель сыйлығы әлемдегі ең беделді және "қымбат" сыйлық болып табылады. Қазіргі уақытта Нобель сыйлығының тарихы 100 жылдан асады. Осы жылдар ішінде әлемнің 42 елінен 600-ден астам адам Нобель сыйлығының лауреаты атанды. Олардың ішінде 19 итальяндықтар бар: әдебиет бойынша алты лауреат, физика бойынша бес, физиология және медицина бойынша бес лауреат, химия бойынша бір лауреат, экономика бойынша бір және тағы бір итальяндық Нобель сыйлығына ие болды. Егер біз ресми түрде жүгінетін болсақ, онда екі лауреат Швейцарияда дүниеге келді, бірақ олардың өмірі мен қызметі Италияда өтті деп айту керек. Нобель сыйлығының сегіз лауреаты, керісінше, Италияда дүниеге келді, бірақ әртүрлі себептермен олар АҚШ-қа көшті. Сондықтан кейбір дереккөздерде олар американдықтарға жатады. Төменде сіз осы атақты ғалымдар мен жазушылардың қысқаша өмірбаяндарын алфавиттік ретпен таба аласыз. Олардың есімдері біздің елімізде аз белгілі, мүмкін физик Энрико Ферми. Оқырманға осы көрнекті итальяндықтармен танысу қызықты болады.

Қорытындылай келе, қызықты факт — Альфред Нобель Италияны өте жақсы көрді. Өмірінің соңғы жылдарында ол Сан-Ремодағы вилласында көп уақыт өткізді, Шығанақтан жоғары көтеріліп, апельсин ағаштарына батып кетті. Онда ол 1896 жылы 10 желтоқсанда ми қан кетуінен қайтыс болды.

БОВЕ (Бовет) Даниеле (1907-1992)

ГОЛЬДЖИ (Голги) Камилло (1843-1926)

ДЕЛЕДДА (Деледда) рақым (1871-1936)

ДЖАККОНИ (Giacconi) Риккардо (1931 ж. т.)

ДУЛБЕККО (Dulbecco) Ренато (1914 ж. т.)

КАРДУЧЧИ (Carducci) Josue (1835-1907)

КВАЗИМОДО (Quasimodo) Сальваторе (1901-1968)

ЛЕВИ-МОНТАЛЧИНИ (Levi-Montalcini) Рита (1909 ж. т.)

Лурия (Luria) Сальвадор Эдуард (1912-1991)

МАРКОНИ (Маркони) Гуглиелмо (1874-1937)

МОДИЛЬЯНИ (Modigliani) Франко (1918-2003)

Монета (монета) Эренесто Теодор (1833-1918)

МОНТАЛЕ (Монтале) Евгенио (1896-1981)

НАТТА (Натта) Джулио (1903-1979)

ПИРАНДЕЛЛО (Пиранделло) Луиджи (1867-1936)

RUBBIA (Rubbia) Карло (1934 ж. т.)

СЕГРЕ (Segre) Эмилио (1905-1989)

ФЕРМИ (Fermi) Энрико (1901-1954)

ФО (Fo) Дарио (1926 ж. т.)