«Орта ғасырдағы Азия және Африка тарихы»
жүктеу/скачать 0.66 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- «құлдар қоғамы»
- Мали мемлекеті Солтүстік Африкамен
- ХУІ- ХУІІ ғғ. Орталық Мали
| ХУІ ғ. ІІ жартысында Малидің ішкі саяси жағдайы құлдырай түсті. Көрші елдер территорияға кіруге мүмкіндік берді. Малидің басты қастары сыпайлық мелекет және Ятенге мем лекеті болды. Ең негізгі ядросы мандинго тайпасында патриархаттық отбасы болды. Олардың қатарына құлдарда кірді. Осындай бірнеше патриархаттық отбасылар «дугу»деген ауылдық қоғамға бірікті. Бұлардың жеке мүлік теңсіздігі жүріп жатты. Қатардағы қоғамның адамдары жер шаруашылығымен кеңінен айналысты.
Төменгі сатыдағы қоғамда «құлдар қоғамы» тұрды. Олар өздерінің жағдайына қарай бірнеше категорияларға бөлінді. Құлдардың көпшілігі әскери қатарда болды. Құлдық мәңгі болған жоқ, әрбір құлдар келе бері қоғамдағы дүниеге құқылы болды. Қоғамның жалпы адамдары және құлдар патриархтық отбасының жерлерін жұмасына 5 рет өңдеп отырған, ал қалған 2 күні өздерінің отбасыларына арнап , өз жұмыстарымен айналысқан. Жерді бөліп беру бұл патриархтық отбасның қолында болды, құлдар еңбегіненбау-бақшаның жартысын алып отырды. Жерді сатып алу құқығы, тұғын үй құқығын Мали мем лекеті шешті. Халықтың жеке мүлкі және саяси жағдайы құлдардан құралған әскери отряд басқарды. Құлдардан құралған әскери гвардияның бастықтары өздері сияқты құл тобынан шыққан. Ақырындап олар үкен топқа дейін көтерілген. Құлдар гвардиясы мемлекеттік саяси жағдайына үлкен рөл атқарды. Малидің діни адамдары бірнеше ақсүйектерден құралған. Бұларға құқылы жалпы қоғамдағы адамдар, құлдар, шенеттер жатқан. Жоғарғы феодалданғандар жер иемденуге толықтай құқылы болды. Феодалдық қарым-қатынастар патриархалдық пен құл ұстаушылықпен тығыз байланыста болды. Діни адамдар ішінде өздерінен шыққан адамдар болған жоқ алғашында. Кейінірек олардың ішіне жақын туыстарынан құралды. Мали елінде бірнеше орында жер иеліктерге құқылы Кейта халқы тұрды. Жергілікті тұрғындар осы тайпадан шыққан адамдар мемлектінің көптеген жерлердің бөлігін иемденген. Орта ғасырлық Малиде шаруашылық өте мықты болды. Малидегі ауылдық қоғамда шаруалар еш қандай айырбаспен айналысқан жоқ. Себебі барлық жерде өнімдер бірдей болды. Жергілікті сауда орындары болды. Дегенмен олар кішігірім аймақтарда орналасқан. Малиде ішкі сауда –саттық дамып келді. Бұл негізгі тұзбен, мыспен, алтынмен , құлдарды сатумен, тері сауда керуені жүрді. Мали мемлекеті Солтүстік Африкамен алтын саудасымен айналысуды қолға алды. Алтын саудасымен ақсүйектер , құлдардың басшылары қатысқан. Алтынға айырбас ретінде шыныдан жасалған заттар, бұлдар, қару-жарақтар,және т.б. Солтүстік Африкадан әкелінген заттар сауда ретінде жүрді. Алтын көбінесе ішкі саудаға тұз айырбасымен жүрді. Батыс Суданда тұз бағалы болды, тұз тек алтын айырбасына жүрді, тұзды айырбасқа жіберу үшін құлдарды қолданған. Тұз айырбасы үлкен қолданыста жүрді. Тимбуктың және Дженне қалалары сауда орталығы болды. Шаруалар тігін- тоқулармен, тері –жіппен, қайық өңдеумен шұғылданды. Қалаларда Солтүстік Африкандықтардың саудагерлері, проповедтық және мұсылман қорғаушылар мекендеді. Бұлар негізінен жеке аймақтарды өзбеттерінше өмір сөрген. Г) ХУІ- ХУІІ ғғ. Орталық Мали жүктеу/скачать 0.66 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|