Хаттамалар
9P
BitTorrent
BOOTP
DNS
FTP
HTTP
NFS
POP, POP3
IMAP
RTP
SMTP
SNMP
SPDY
Telnet
SSH
X.400
X.500
RDP
Қолданбалы деңгей қолданбалы үрдістерге әсерлесу облысына қатынау құралдарын қамтамасыз етеді, жоғарғы (жетінші) деңгей болып табылады және қолданбалы үрдістерге жақын. Шын мәнісінде қолданбалы деңгей бұл – файлдар, принтерлер және гипертексттік Web-беттері сияқты бөлінетін қорларға пайдаланушылар қатынауға мүмкіндік алатын түрлі хаттамалардың жинағы, ол сондай-ақ өзінің біріккен жұмысын ұйымдастырады, мысалы электрондық поштаның хаттамасы арқылы [30]. Қолданбалы сервистің арнайы элементтері файлдарды қайта жіберу және терминалдарды эмуляциялау бағдарламалары сияқты нақты қолданбалы бағдарламалар үшін сервисті қамтамасыз етеді. Мысалы, егер бағдарламаға файлдарды жіберу қажет болса, ол міндетті түрде файлдарды басқару, қатынау және жіберу хаттамалары FTAM (File Transfer. Access and Management) қолданылады. OSI моделіндегі нақты міндетті орындауы тиіс қолданбалы бағдарлама (мысалы, компьютерде деректер базасын жаңарту), нақты деректерді Дейтограмма түрінде қолданбалы деңгейге береді. Бұл деңгейдің міндеттерінің бірі – қолданбалы бағдарламаның сұранысын қалай өңдеу қажеттігін анықтау, яғни басқа сөзбен айтқанда, бұл сұраныс қандай түрге көшуі керектігі.
Қолданбалы деңгейді операциялайтын деректердің шамасы әдетте хабарла ма (message) деп аталады.
Қолданбалы деңгей келесі қызметтерді атқарады:
қолданбалы үрдістердің әсерлесуінің әдістері мен түрлері сипаттау;
түрлі жұмыс түрлерін орындау;
файлдарды беру;
тапсырмаларды басқару;
жүйені басқару және т.б.
парольдері, адрестері, электронды қолдары арқылы пайдаланушыларды идентификациялау;
жұмыс сітеп отырған абоненттерді анықтау және жаңа қолданбалы үрдістерге қатынау мүмкіндіктерін анықтау;
қолда бар қорлардың жеткілікті болуын анықтау;
басқа қолданбалы үрдістерге қосылуға сұраныстарды ұйымдастыру;
әкімшілік деңгейге ақпараттарды сипаттау әдістеріне өтінімдерді беру;
үрдістердің жоспарланған диалогтары процедураларын таңдау;
қолданбалы үрдістер алмасатын деректерді басқару және қолданбалы үрдістердің әсерлесуін синхрондау;
қызмет көрсетудің сапасын анықтау (деректердің блоктарын жеткізу уақыты, мүмкін қателік жасалудың жиілігі);
қателікті түзету және деректердің шынайылығын анықтау туралы келісім;
синтаксиске жүктелетін шектеулерді келістіру (нышандар жинағы, деректер құрылымы).
Аталған қызметтер сервистің түрлерін анықтайды, оларды қолданбалы деңгей қолдонбалы үрдістерге береді. Сондай-ақ, қолданбалы деңгей қолданбалы үрдістерге физикалық, арналық, желілік, транспорттық, сеанстық және әкімшілік деңгейлер берген сервисті береді.
Қолданбалы деңгейде пайдаланушыларға өңделген ақпаратты беру қажет. Мұны жүйелік және пайдаланушының бағдарламалық қамтамасыз етуі жүзеге асыра алады.
Қолданбалы деңгей қосымшалардың жүйеге қатынауына жауап береді. Бұл деңгейдің міндеттері – файлдардың орнын ауыстыру, пошталық хабарламалармен алмасу және желіні басқару.
Жоғарғы үш деңгейдің кеңінен таралған хаттамалары:
FTP (File Transfer Protocol) файлдарды беру хаттамасы;
TFTP (Trivial File Transfer Protocol) файлдарды жіберудің қарапайым хаттамасы;
Х.400 электрондық пошта;
Telnet қашықтағы терминалмен жұмыс;
SMTP (Simple Mail Transfer Protocol) пошталық алмасудың қарапайым хаттамасы;
CMIP (Common Management Information Protocol) ақпаратты басқарудың жалпы хаттамасы;
SLIP IP (Serial Line IP) тізбекті сызықтар үшін. Деректерді әрбір нышан бойынша жіберудің тізбекті хаттамасы;
SNMP (Simple Network Management Protocol) желілік басқарудың қарапайым хаттамасы;
FTAM (File Transfer, Access and Management) файлдарды жіберу, қатынау және басқарудың хаттамасы.
Telnet-терминалдардың эмуляциясын қамтамасыз ететін TCP/IP қолданбалы стек протоколы. Терминал - бұл Монитор мен пернетақтадан тұратын және бағдарламалар орындалатын негізгі компьютерлермен (әдетте негізгі компьютерлер немесе шағын компьютерлер) өзара әрекеттесу үшін қолданылатын құрылғы. Бағдарламалар хостта жұмыс істейді, өйткені терминалдарда әдетте өздерінің процессорлары болмайды.Telnet протоколы TCP/IP үстінде жұмыс істейді және басқа эмуляторларда жоқ екі маңызды ерекшелікке ие: ол TCP/IP стекінің барлық дерлік іске асыруларында бар, сонымен қатар ашық стандарт болып табылады (яғни, әрбір өндіруші немесе әзірлеуші оны оңай жүзеге асыра алады). Кейбір Telnet іске асырулары үшін хосттың Telnet сервері ретінде конфигурациялануы қажет. Telnet протоколына MS-DOS, UNIX және Windows-тың кез-келген нұсқаларында жұмыс істейтін көптеген жұмыс станциялары қолдау көрсетеді.
FTP-Бұл TCP протоколы арқылы деректерді бір қашықтағы құрылғыдан екіншісіне тасымалдауға мүмкіндік беретін қосымша. Telnet протоколындағыдай, FTP тақырыбы және оған қатысты деректер TCP пакетінің пайдалы жүктеме өрісінде инкапсуляцияланады. TFTP және NFS протоколдарына қарағанда FTP артықшылығы-FTP екі TCP портын пайдаланады: 20 және 21. 21-Порт-бұл деректерді беру тәсілін анықтайтын FTP командаларына арналған басқару порты. Мысалы, get пәрмені файлды алуға қызмет етеді, ал put пәрмені файлды кейбір хостқа жіберу үшін қолданылады. FTP екілік немесе мәтіндік (ASCII) файлдарды тасымалдауды қолдайды, Ол үшін binary және ascii командалары қолданылады. 20-Порт тек FTP командалары орнатқан деректерді беру үшін қызмет етеді. FTP файлдарды толығымен тасымалдауға арналған, бұл оны үлкен көлемді файлдардың ғаламдық желісі арқылы жіберуге ыңғайлы етеді FTP файлдың бір бөлігін немесе кейбір жазбаларды файл ішінде жіберуге мүмкіндік бермейді. Деректер TCP пакеттеріне инкапсуляцияланғандықтан, FTP-мен байланыс сенімді және байланыс орнататын қызмет механизмімен қамтамасыз етіледі (бұл пакетті қабылдағаннан кейін Растауды жіберуді білдіреді). FTP байланыстарында бір деректер ағыны жіберіледі, оның соңында файлдың соңы (EOF) белгісі болады.
TFTP-бұл дискісіз жұмыс станциясының жүктелуін қамтамасыз ететін кейбір файл серверінен тасымалдау сияқты тапсырмаларға арналған TCP/IP стек файл протоколы. TFTP протоколы байланыс қателерінің пайда болуы маңызды емес және арнайы қауіпсіздік талаптары жоқ жағдайларда қосылымдарды орнатпайды және шағын файлдарды жіберуге бағытталған. TFTP жұмыс істеген кезде қосылымдардың болмауы оның TCP қолданудың орнына UDP протоколының үстінде (69 UDP порты арқылы) жұмыс істейтіндігімен түсіндіріледі. Бұл деректерді беру процесінде пакеттік растау жоқ немесе орнату қызметтері жоқ дегенді білдіреді.
Simple Mail Transfer Protocol (SMTP) желілік жүйелер арасында электрондық пошта хабарламаларын жіберуге арналған. Осы протоколдың көмегімен UNIX, OpenVMS, Windows және Novell NetWare жүйелері электрондық поштаны TCP протоколының үстіне жібере алады. SMTP файлды бір компьютерден екіншісіне тасымалдау кезінде FTP протоколына балама ретінде қарастырылуы мүмкін. SMTP-мен жұмыс істеу кезінде қашықтағы жүйеге арналған есептік жазбаның аты мен құпия сөзін білудің қажеті жоқ. Тек қабылдаушы түйіннің электрондық пошта мекенжайы қажет. SMTP тек мәтіндік файлдарды жібере алады, сондықтан басқа форматтағы файлдарды мәтіндік көрініске түрлендіру керек, содан кейін оларды SMTP хабарламасына орналастыруға болады.
Simple Network Management Protocol (SNMP) (қарапайым желіні басқару протоколы) желі әкімшілеріне желі белсенділігін үздіксіз бақылауға мүмкіндік береді. SNMP протоколы 1980 жылдары TCP/IP стегін OSI желіні басқару стандартына балама механизммен-Common Management Interface Protocol (CMIP) протоколымен (жалпы басқару ақпаратының протоколы) қамтамасыз ету үшін жасалған. SNMP протоколы TCP/IP стегі үшін жасалғанымен, ол OSI анықтамалық моделіне сәйкес келеді. Көптеген өндірушілер CMIP емес, SNMP пайдалануды таңдады, бұл TCP/IP протоколдарының үлкен танымалдылығымен, сондай-ақ SNMP қарапайымдылығымен түсіндіріледі. SNMP протоколын көптеген жүздеген желілік құрылғылар қолдайды, соның ішінде файл серверлері, желілік адаптер карталары, маршрутизаторлар, қайталағыштар, көпірлер, қосқыштар және хабтар. Салыстырмалы түрде, CMIP протоколын IBM кейбір маркер сақиналы желілерде қолданады, бірақ ол көптеген басқа желілерде кездеспейді.
Достарыңызбен бөлісу: |