Гемикриптофиттер
|
Көпжылдық шөптесін өсімдіктер. Олардың бүршіктері топырақ деңгейінде немесе онымен шамалы ғана жабылып орналасады. Қыстап шығатын бүршіктерді өсімдіктердің қалдықтары жауып, қосымша қорғайды.
|
Криптофиттер
|
бүршіктерінің орналасуына қарай геофиттер және гидрофиттер деп бөлінеді. Геофиттердің бүршіктері топырақта бір сантиметрден бірнеше сантиметрге дейінгі тереңдікте орналасады. Бұған тамыр сабақты, түйнекті, жуашықты өсімдіктер жатады. Гидрофиттердің вегатативтік өркені суға батып тұрады, сондықтан бүршіктері су астында қыстайды.
|
Терофиттер
|
біржылдық өсімдіктер. Бұлардың тіршілігі бір вегатациялық кезеңдерде аяқталады. Жылдың қолайсыз мерзімін тұқым түрінде ғана өткізеді.
|
Өсімдіктердің жарыққа байланысты экологиялық топтары және өсімдіктер үшін жарықтың маңызы
Фактор ретiнде жарықтың өсiмдiкке әсерiнiң маңызы өте зор және алуан түрлi. Жарық ең алдымен фотасинтез үшiн қажет. Жасыл өсiмдiктердiң өмiрi жарықсыз мүмкiн емес. Өсiмдiктердiң басым бөлiгi үшiн жарық ортаның ең қажеттi факторы. Өсiмдiктiң тiршiлiк үрдiсiне жарықтың интенсивтiлiгi, тәулiк бойындағы жарықтандыру ұзақтығы, сонымен қатар жарықтың сапалылығы ерекше әсер етедi. Өсiмдiктердiң жарық ырғағына бейiмделуi бiздiң планетамыздағы жарықтың жағдайларының алуан түрлi: биiк таулы аймақтар, далалар, шөлейттер сияқты қатты жарықтандырылған мекен ету орталарынан бастап үңгiрлер мен терең сулар сияқты әлсiз жарықтандырылған суларға дейiн болуына байланысты. Дегенмен өсiмдiктер жарық жағдайларына бiркелкi бейiмделгмеген, яғни өсiмдiктiң жарыққа мұқтаждығына қарай 3 категорияға жiктеуге болады: Гелиофиттер, сциофиттер, және факультативті гелиофиттер жатады.
Өсімдіктердің экологиялық топтарының әртүрлілігіне байланысты дамып жетілуі
Барлық өсімдіктер өскін шағында өте нәзік келеді. Жапырағының саны аз,жұқа, сабағы қысқа,жұмсақ, тамыры жетілмеген болады. Бұл - өсімдіктің “балауса шағы” болып есептеледі. Өсімдік жапырағы көбейіп, сабағы ұзарып,қатаяды, бұтақтанады. Тамыры тармақталып,топырақ арасына таралады, ұзарып мықты бекіп, гүлдеп тұқым салады.
Бұл- өсімдіктің жетілген шағы болып табылады.
Өсімдік тіршілігіндегі судың атқаратын рөлі
|
1
|
Су – барлық жер бетіндегі тіршіліктің ең басты экологиялық факторы. Өсімдіктер үшін өте маңызды тіршілік қоры
Өсімдіктердегі су қызметері;
- су ең жақсы, күшті еріткіш және тіршілік әрекетеріне байланысты биохимиялық реакциялар жүзеге асатын негізгі орта болып есептеледі
- су клеткалардағы құрылымдық бөліктерді қалыптастыруға қатысады. Белок молекулаларындағы су олардың құрылысын анықтайды жылжуын қамтамасыз ететің жоғарғы қозғаушы кұші жапырак паренхимасының клеткаларында сорғыштық күштің ұлғаюына байланысты пайда болады.
|
2
|
Өсімдік жасушасының құрамына кіреді ( 90% дейін). Өсімдік ұлпаларындағы осмостық қысымды реттейді.
|
3
|
Зат алмасу үрдістерінің қоршаған ортамен байланысының негізіне су еріткіш және метоболит ретінде қажет.
|
4
|
Су өсімдіктерде фотосинтез реакцияларында түзіледі, ал минерал тұздар өсімдікке топырақтан су ерітіндісі түрінде өтеді.
|
5
|
Су, тургорлық қысым арқылы тірегі жоқ өсімдіктердің жер үстінде ұсталып тұруын қамтамасыз етеді.
|
6
|
Суда тіршілік ететін аздаған өсімдік түрлеріне су - өмір сүру ортасы болып табылады болып табылады.
|
Өсімдіктер экологиялық топтары үшін судың маңызы
Минералды заттардың суда еруі: өсімдіктердің қоректенуі кейін өсуі.
Судың булануы: ыстық күндері өсімдіктің салқындауына;
өсімдік ағзасында үнемі судың ағысы,қозғалысы.
Леп тесіктері арқылы суды сіңіруі: ауа арқылы қоректенуі.
Су арқылы таралуы (өркендері, тұқымдары)
|
Өмірінің ұзақтығына қарай бір, екі және кпөжылдық болуы мүмкін. Біржылдық өсімдіктер бір жылдан да аз уақыт тіршілік етіп, гүлдеп жеміс беріп, сонан соң бүтіндей өледі. Демек, біржылдық өсімдіктер монокарпты өсімдіктер тобына жатады. Көпжылдық шөптесін және ағаш өсімдіктері екі жылдан артық өмір сүреді де әр жыл сайын өздерінің бүршіктерінен дамиды. Бұл өсімдіктер тобын-поликарптылар дейді.
Вегетациялық кезеңнің ұзақтығына қарай өсімдіктерді мынадай экологиялық топтарға бөледі:
|
Өсімдіктер бірлестігіне (экологиясына) әсер ететін факторлар
Достарыңызбен бөлісу: |
