Қостанай мемлекеттік педагогикалық институты Жаратылыстану-математика факультеті
жүктеу/скачать 1.59 Mb. Pdf көрінісі
|
| Мүшелердің дамуы. Гаструла сатысы аяқталғаннан кейін де
жасушаның бөлінуі жүре береді, бұдан кейінгі сатыны – нейрулла деп атайды. Бұл сатының негізгі ерекшелігі, осы кезден бастап келешек дернәсілдің (личинканың) немесе ересек ағзаның жеке мүшелері қалыптаса бастайды. Нейрулла сатысында эктодерма қабатынан бірнеше жасушалар бөлініп төмен түседі. Осы жасушалардан жүйке тақташасы түзіледі де, соңынан ол жүйке түтігіне айналады. Бұл ми мен жұлынның дамуына бастама береді. Мидың дамуына байланысты эктодерма қабатының басқа бөлімінен әр түрлі мүшелер пайда болады. Мәселен, ми бөлімінің алдыңғы жағынан бокал тәрізді екі көздің бастамасы біліне бастайды. Сыртқы жабын тері мүшесі, есту мүшесі және иіс сезім мүшелері пайда болады, осыдан кейін ұрықтың дамуы жедел- дей түседі екен. Дәл осы мерзімде энтодерма қабатынан пайда болған 101 түтіктен ішкі мүшелерінің бастамасы алғашқы ішектің асқорыту жүйесі, өкпе, бауыр, ұйкыбез, т. б. дами бастайды. Ортаңғы қабат мезодермадан алдымен желі, бұлшықет, шеміршек және қаңқа, бүйрек сол сияқты болашақ ағзаның қантамырлар жүйесі дамиды. Жасушадағы эмбриондық даму басталған кезде мүшелердің дамуын қамтамасыз ететін хромосомалардың әр түрлі кесіндісінің (әр түрлі ген) жұмысы күшейе түседі. Осының нәтижесінде жасушадағы ақуыз синтезінің қарқындылығы да артады. Көптеген жануарлардың ұрықтық дамуының алғашқы сатылары өзара ұқсас болады. Мұның өзі жер шарыңдағы тірі ағзалардың шығу тегінің бір-біріне байланысты екенінің бір дәлелі болып табылады. жүктеу/скачать 1.59 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|