«Оқушылардың оқу пәндеріне деген көзқарасы» атты сауалнаманың нәтижесі төмендегідей көрсеткіш көрсетті

Мектепте психологиялық алдын-алу жұмысы өте қажет, себебі ол балаға өзін-өзі тануға, өзін-өзі бағалауға көмектеседі. Психологиялық тренинг сабақтардан кейін және басқада қосымша жұмыстардан өткен оқушылар былай деп жауап береді:

• 
  Мен өзімнің ішкі әлемімді білдім.
  
• 
  Ойлау және қабылдауды қалай түсіну керектігін білдім
  
• 
  Өз сыныптастарыма басқа көзқараспен қарадым
  
• 
  Есеңгіреу жағдайында не істейтінін білдім
  
• 
  Ата-анаммен тіл табыстым
  
• 
  Сенімділікті қалайша қалыптастыру керектігін білдім
  
• 
  Қобалжу сезімінен қалайша айырылу керектігін білдім
  
• 
  Өз мақсатыма қалайша жетуге болатынын білдім
  
• 
  Қандай да бір қиыншылық жағдайда да өзімді қалайша ұстауға болатынын білдім.
  

Себебі: - ата-анам талап етеді

- бәрі – бір «3» қояды

Мотивациялық қалыптастыру жұмысы одан әрі жүргізіледі, себебі психологиялық және эмоциялық жағынан жайлы сезінуі осыған байланысты, көбіне бұл мұғаліммен тәуелді. Берілген сауалнамадан оқушылар сынып жетекшілеріне мынадай жауаптар береді:

- ақ көңіл, ақжарқын болу

- шын көңілімен сөйлесуге

- жиі күлуге

- сөйлесіп, сыпайы болуға

- мұғалім сені тыңдамағанда ренжисің

Мектеп ата-аналарына анкета және тесттер беріліп, ата-аналар жиналысында өз ойларын ортаға салады, бірақ өкінішке орай жиналысқа ата-аналар сынып жиналыстарына аз келеді.Мектептегі дәстүр бойынша отбасын насихаттауға байланысты ата-аналарға ашық есік күні бағдарламасы өтеді. Бастауыш және ортаңғы буын сыныптары арасында «Әке, шешем және мен» атты ойын өткізіледі. Сонымен қатар ата-аналарға балаларының көңіл –күйіне көбірек көңіл бөлу ерекше айтылады. Оқушылардың өзі-өзіне қол жұмсау мәселесі жөнінде оқушылармен «Ертегі терапиясы» атты тест арқылы алдын-алу шаралары жүргізілді. Нәтижесінде алаңдататын жауаптар болған жоқ.Сонымен қатар «Өмір –күрес, жеңе біл !», «Өскелең ұрпақ арасындағы суицидтік мінез-құлықтың алдын алу» атты тақырыптарда тұсаукесер өтілді. Нәтижесінде оқушылар суицидтік мінез-құлықтардан қалайша арылу керектігін ұғынды.Сонымен бірге суицидтің алдын алу мақсатында бейне фильмдер көрсетілді. 5-7 сыныптар арасында «Нашақорлыққа қарсы әлем» атты сурет салу байқауы өтті.

     «Кәмелетке толмағандар   арасында суицидті іс-әрекет және төтенше жағдайларды болдырмау шаралары» - тақырыбында ата-аналар жиналысы өткізілді. «Мен өмірді қалайша түсінемін», «Өмір –өз қолыңда»-тақырыбында 6-10 сыныптар арасында тренинг жаттығулары жүргізілді және «Мен өмірге ғашықпын» тақырыбында тәрбие сағаттары өткізілді.

       Сонымен қатар «Некролог», «Есеңгіреуден аулақ бол !», «Невроз болса ше ?» атты психологиялық анкеталар алынып, нәтижесі сынып сағаттарында талқыланып, алдын алу кеңестері беріліп отырылды. Оқушылардың мазасыздық деңгейін анықтау үшін сауалнама жүргізілді. Сауалнама нәтижесі бойынша оқушыларды қорқыныштың, күйзелістің жоқ екені анықталды.  Оқушылар өздерін жақсы сезіне білу және өздерін танып білу, эмоциялық көңіл-күйін жақсы жағынан көрсете білу мақсатында «Мен кіммін, қандаймын ?!» , «Менің жан-жақты ерекшеліктерім», «Менің эмоцимя және сезімім» атты тренингтер 5-8 сыныптар арасында өткізілді. Сонымен қатар 5-7 сыныптар арасында «Өмір отбасы. Сөйлесе білу де өнер», «Сенім - менің серігім» , «Ізгілікке бастар жол» атты психологиялық сабақтар өтілді. 8 сыныпта «Қарым-қатынас жасай білу үлкен өнер» тренинг өтіліп, онда оқушылар айналасындағы адамдармен, қоршаған ортада және өзін-өзі қалыптастыру барысында талдау жасалып, өмірге деген сезімдерін ортаға салды.

Ұсыныс ретінде сабақ барысында сынып жетекшілері мен пән мұғалімдері қарым- қатынасқа көбірек түсуі түсіндірілді.

Дарындылықты анықтауда бірнеше жақта қарастырылды. Интеллектуалдық дарындылық, шығармашылық дарындылық, әртістік дарындылық, музыкалық дарындылық, техникалык дарындылық және спорттық дарындылық. Ғылыми жұмыс қорғауға баратын оқушылармен психологиялық жағынан сендер жұмыстарыңды жақсы қорғап шығасыңдар, барлығы дұрыс болады, өздеріңмен қорғауға шыққан өзге мектеп оқушыларымен танысасыңдар, өздеріңі жаңа біліммен қатар достар табуларың мүмкін деген жадынамамен ақпараттандырылды.

Қиын оқушылар тобымен «Өмірім өз қолымда» , «Ізгілікке бастар жол» тренинг сабақ және «Сын түзелмей мін түзелмек» , «Мен сені жақсы көремін» атты ойындар өткізілді. Онда оқушылардың көңіл-күйлерінің көтерілуі және өзіне деген сенімдерінің артуы мақсатында. Оқушыларға «Адам қалай өзіне сенімді бола алады?», «Депрессиядан қалай арылуға болады» атты кеңестер беріліп отырады. 7-8 сыныптар арасында «Некролог» атты тақырыпта өмір және арлдағы болашақтары туралы мағлұматтар беріліп, оқушылар өздерінің кәзіргі және болашақтары туралы шағын мәтін жазды. Нәтижесінде ешқандай да қиын оқушы жоқ екендігі көрінді.

Бастауыш сыныптарда психогеометриялық тест алынып, оқушылардың психологиялық қасиеттері анықталды. «Сен өзіңе қалай қарайсың» атты сауалнама алынып, қорытындысында ата-аналар балаларына қаншалықты дәрежеде көңіл аударатындықтары анықталып, ата-аналар жиналысында айтылып, ақыл-кеңестер берілді.

Мектебімізідегі үлгерімі төмен оқушылармен жұмыс жүргізгенде оқушыларға «Артық ұғымның астын сыз», «Суретті есте сақта», «Нүктелерді есіңде сақтап қойып шық» әдістемелері қолданылып жүргізілді. Қорытындысында, оқушылардың есте сақтау деңгейлері әртүрлі орташа, төмен немесе жоғары екендіктерін анықталып көрсетіліп отырды.

Мектептегі қиын оқушылармен жеке бағдарлама бойынша жұмыстар жүргізіледі.Олармен жекеше анкета, сауалнама, тренинг өтіліп, ақыл-кеңестер беріліп отырады.Өкінішке орай қиын оқушылар сабақты көп қалдырады, себебі ата-аналар тарапына қадағалау аз болады. Ата-аналары жиі мектепке келмейді , тек шақырған уақытта ғана келеді. Қиын оқушылар спорт үйірмелеріне қатынасады. Еңбекқорлықтары басым. Үлгермеуші оқушылардың ең алдымен үлгермеушілік себептерін анықтап алып, ата-аналарымен жіне оқушымен жеке әңгімелер өткізілді. Оқушылардың сабақтарына қатынасып, оларға қандай көмек қажет екені анықталды. Осы мақсатта оқушылармен «Өзіне-өзі баға беру», «Оқушының өмірге деген құлшынысын, оқуға деген ынтасын, қабілетін анықтау», «Менің оқуым», «Өзіндік жұмыс»атты сауалнама, тест алынып, оқушылардың қаншалықты деңгейде қабілеті бар екендігі анықталып, нәтижесі мұғалімдерге ескертіліп отырылды.Өкінішке орай кейбір ата-аналар балаларына көңіл аударуды ұмытып кетеді. «Мен қандай адаммын», «Менің мақсатым», «Менің қиыншылықтарым», «Есте қалған қызықты оқиға», «Мен саған сенемін», «Сенімділіктің түрлері», «Өзіне деген сенімділік», «Не қаласаң сол болады», «Адамның досы-адам» атты психологиялық жаттығулар өткізіліп, нәтижесінде оқушылар өз болашақтарына сын көзбен қарауға үйренді.

11 сынып оқушыларымен оқу жылының басынан жеке жұмыс жоспары бойынша жұмыстар жүргізілді.

№	Жүргізілетін жұмыстар	өтетін уақыты	Қатысушылар
1.	Оқушыларға ҰБТ-ке қалай дайындалу ережесі туралы бағыт-бағдар беру	Қыркүйек	Оқушылар
2	Оқушылардың есте сақтау қабілетерін анықтау	Қыркүйек	Жеке оқушы
3.	ҰБТ-ке оқушы қалай дайындалу керек.(кеңес)	қыркүйек	Ата-аналар оқушылар
4	Ата-ана мен оқушы және мұғалім арасындағы қарым-қатынасты анықтау барысында анкета.	қыркүйек	оқушылар ата-аналар
5	Оқушының кәсіби бағыттылығын диагностикалау	қазан	оқушылар
6	«Қобалжу» әдістемелік тест	қазан	Оқушылар
7	«Ерік- саналы әрекеттен туындайды» әңгіме-сұхбат	қазан	Оқушылар сынып жетекші
8.	Есте сақтау қабілеттерін жетілдіру (шағын лекция)	Қараша	оқушылар
9	Жеке оқушылармен жұмыс	Жыл бойына	Жеке оқушы
10	Мектептік, қалалық және облыстық тест тапсыру кезінде оқушылардың көңіл-күйін, эмоцияларын бақылау	Жыл бойына	оқушылар
11	Есте сақтау және қайта жаңғырту. Жаттығулары	Желтоқсан	оқушылар
12	Зейін қоя білу (шағын лекция)	Желтоқсан	оқушылар
13	«Сенімділік» тренинг	қаңтар	оқушылар
14	Есеңгіреуді болдырмау жаттығулары, массаж	Жыл бойына	сыныппен
15	«Мейірімділік ережесі» кеңес	қаңтар	Ата-аналар
16.	Жан дүниесінде психологиялық өзгерістерді жою жолдары туралы (шағын лекция)	ақпан	сыныппен
17	«Өзімізге сенімділікті арттырайық» тренинг	Сәуір	Сыныппен
18	Өз күш жігерімізді сақтайық (жаттығулар)	Сәуір	Оқушылар
19	«Эмоция және мінез-құлық» тернинг- сабақ	мамыр	Сыныппен
20	«Стрестен қалай арылуға болады» псих.жаттығу	мамыр	топпен

Жыл басында ҰБТ-ға қалайша дайындалу керек екендігі жөнінде ақыл-кеңестер беріледі.Сонымен қатар ата-аналарына да кеңестер беріледі. Қыркүйек айынан бастап оқушыларды есте сақтау қабілетіне қарай топқа бөліп, мұғалімдерге беріледі.