Оқу сауаттылығЫ 1022-нұсқа Нұсқау
жүктеу/скачать 2.73 Mb. Pdf көрінісі
|
| 4-мәтін
1.1465-1470 жылдяр - хандықтың құрылған емес, нығайған уақыты, халықтың өз тәуелсіздігін жариялаған емес, көрші жұрттарға біржола танылған мезгілі. Түптеп келгенде, мұның бәрі қазақ тарихының бастауын мүмкін болғанынша кейіндету талабының бір көрінісі ғана. Қазақ хандығының құрылуы ЖӨНІНДЕ бірден-бір дерек «Тарих-и Рашиди» еңбегіне сүйенетін болсақ, Қазақ хандығының негізін қалаушылар Керей мен Жәнібек хан Шибан әулетінен шыққан Әбілқайыр ханмен жауласуынан кейін оның билігінен бас тартып, Шу өзенінің бойындағы Қозыбасы дейтін қоныста дербес Қазақ хандығының туын көтереді. Алғаш туымыз тігілген Қозыбасы жері — ХІV-ХV ғасыр басында өмір сүрген Моғолстан мемлекетінің батыс бөлігіндегі аумақ. Қозыбасы атауының түп мағынасы төңірегіндегі жоталардан оқшау тұрған қозының басындай ғана жұмыр, аласа шоқы төбені білдірсе керек. 2.Қазақ хандығы құрылғанда алдымен Керей ақ киізге оғыргызылып, хан көтеріліпті. Керейдің нақты қай жылы қайтыс болғпны белгісіз. Одан соң Жәнібек хан амір жүрғізсді. Сірә, қазақ жұртының Әбілқайырды жеңіп, біржола іргеленуі Жәнібек тұсында болса керек, жаңа хаңдықтың өзіндік құрылымы мен заң жүйесі де осы Жәнібек заманында жөнге түскен сияқты. Жәнібектің қазақ тарихындағы айрықша тұлға екендігінің бір белгісі - оның халық санасында әулиеге пара-пар,- ақылды әрі әділетті әмірші ретінде танылуы. Ол ұлттық тарихымызда жай ғана Жәнібек хан дел аталмайды, Әз-Жәнібек хан деп аталады. 3. Әз-Жәнібек - қазақ жұртының іргесін бекітіп, ордасын орнықтырған ұлы хан ғана емес, сол халықтың бар игілігіне ұйытқы болган асылы, ұлы әулеттің де негізін салушы. Қазақ Ордасының құдіретті әміршілері, қазақ халқының ұлы перзенттері Қасым хан, Хақ-Назар хан, Әз-Тәуке хан, Абылай хан, Кенесары хан, ұлы ғалымдарымыз Шоқан, қайраткер Әлихян Бокейхановтар - осы әулие Әз-Жәнібек ханның тікелей ұрпақтары. 4. Тұғырлы көк байрағымызды аспанда желбіретіп ұстау енді келешегі кемел, білімді болашақ ұрпақгың еншісінде. Бүкіл дүние жүзі халықтары бүгінгі күиде қазақ халқын картадан ғана смес, оны жср байлығы мен экономикасы дамыган алдыңғы қатарлы мемлекетгердің санатыііяіі көруі - Елбасымыздың көрсген саясатыныц жемісі. Сонау Қасым хан негіздеген «Қасым ханның қасқа жолы», «Есім хаішың сскі жолы» және Елбасы салған сындарлы сара жолмен жүріп келе жатқан слімізде «Қазақстан - 2030» стратегиясының бүгінгі күнде мерзімінен бұрын орындалуы, 2010 жылы ЕҚЫҰ-ға терағалық етуі, Әлемдік діндер ұйымының конферсияиясының, 2010 жылы Қысқы Азияда ойындарының, ЕХРО-2017 кормесінің өтуі қазақ халқының дүние жүзі алдындағы бірлігі жарасқан, толерантты мемлекет екенін дәлелдеді. 5. Мәңгілік Ел - елдің біріктіруші куші, ешқашан таусылмас қуат көзі. Ол «Қазақстан-2050» стратегиясының ғана емес, XXI ғасырдағы Қазақстан мемлекетінің мызғымас идеялық тұғыры! Жаңа Қазақстандық патриотизм дегеніміздің өзі - Мәңгілік Ел! Ол - барша Қазақстан қоғамының осындай ұпы құндылығы. Өткен тарихымызға тағзым да, бүгінгі бақытымызға мақтаныш та, гүлденген келешекке сенім де «Мәңгілік Ел» деген құдіретті ұғымға сыйып тұр. 13. Керей мен Жәнібек хандардың тарихтағы орны A) Саяси бітімгерлер B) Отарлау саясатынан кұгқарушылар C) Соғыс әдіс-тәсілінің білгірлері D) Қазақ хандығының негізін қалаушылар Е) «Жеті жарғыны» енгізгсн хандар 14. Мәтіндегі ойға сай мақалды анықтаңыз. А) Көргені жақсы қош бастар. В) Ел ерімен, ер елімен мықгы. С) Ұят - өлімен күшті. D) Хан қарашасыз болмас, Дау арашасыз болмас. Е) Хан екі айтса, қадірі кетеді, Қараша екі айтса, ары кетеді. 15. Мәтін мазмұнына сай тақырып A) Тэуелсіздік тірегі -тіл. B) Ел боламын десең, бесігіңді тузе! C) Күшті бірді, білімді мыңды женер. D) Рухы мықгы ұлтымның ұлы жетістіктері. Е) Тәрбие басы -тал бесік. 16. Қозыбасы атауынын түл мағынасы A) Қозы өрбіткен жер болса керек. B) Қозы көш жерден көрінгендіктен С) Қозының басындай ғана төбсні білдірсе керек. D) Қой қоздаіан аласа шоқы болса керек. Е) Қозының жайылым орынын білдірсе керек. 17. Мэтін бойынша халық санасында ақылды әрі әділетті әмірші ретінде таңбаланган хан А) Әз-Жәнібек хан B) Әбілкайыр хан C) Әз-Тәуке хан D) Кенесары хан Е) Абылай хан 18. Алашорда көсемі болған Әз-Жәнібек ханның ұрпағы. 87474320427 156 А) Хақ-Назар хан B) Абылай хан C) Әлихан Бөкейханов D) Әз-Тәуке хан Е) Шоқан Уәлиханов 19. 2010 жылы Қазақстанда Қысқы Азияда ойьгндарының етуі A) Қазақстан климатының қысқы ойындарга қолайлы екендігін дәлелдейді. B) Елімізде ецбекқор жастардың көп екенін далелдейді. C) Епіміздегі өскелен ұрпақгыц салауатты өмір салтын колдайтынын дәлелдейді. D) Азия жерінің ұлан ғайыр екенін дәлелдейді. Е) Бірлігі жарасқан ұйымшыл, төзімді, толерантты мемлекет екенін дәлелдеді. 20. Өткен тарихымызға тағзым, бүгінгі бақытымызга мақтаныш білдіру идеясы А) «Мәңгілік Ел» B) «Қазақстан - 2030 стратегиясы» C) «Қасым ханнын касқа жолы» D) «Қазақстан-2050» Е)«ЕХРО-2017» жүктеу/скачать 2.73 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|