Оқу сауаттылығЫ 1022-нұсқа Нұсқау
-Мәтін Ырыс пен берекет
жүктеу/скачать 2.73 Mb. Pdf көрінісі
|
| 3-Мәтін
Ырыс пен берекет Ертеде Бегайдар деген саудагер жігіт болыпты. Ойдан орып, қырдан қырып. Табыс тауыпты.Үйіне дүниені қанша үйсе, ол соғұрлым кеми береді екен.Байлығының берекесі болмапты. Бегайдардың үйлі-баранды көршісі бар екен.Оның мал дегенде бес-алты ешкісі болады. Бірақ тұрмысы күннен-күнге гүлденен береді.Бір күні бегайдар көршісінен: - Әй, көршім, сенің бала-шағаң тоқ.Ал мен жалғыз тұрамын.үй көрмей ссауда жасап, мол ақша табамын.Бірақ берекесі жоқ.Сыры неде? – деп сұрады. Көршісі: - Қаратаудың басында мың жасаған данышпан бар.Содан ақыл сұра, -деп жауап берді.Бегайдар ертесіне дорбасын артынып, жолға шықты. Шаршап-шалдығып келе жатып, бір лашыққа тап болды. Ішіне кірсе, шал, кемпір және бір бойжеткен қыз бар екен. Бегайдар сусын ішіп, дәм татқаннан кейін шалға жағдайын баяндады.Шал: - Балам, данышпанға бара жатсаң, менің аманатымды ала кет.Үйде қызым бойжетіп отыр.Соын қандай адамға берсем болады?- деді. Бегайдар: - Жарайды, ақсақал, данышпанға тілегіңізді жеткізем, - деп аттанып кетті.Тағы да ұзақ жол жүріп, шаршап-шалдығып, бір бәтеректің түбіне келіп демалды.Сол кезде бәйтерекке тіл бітіп: - Әй, Бегайдар, данышпанға барсаң, сұра. Мен тамырымды тереңге жайдым, бірақ бұтақтарым жеміс бермейді.Сыры неде екен? – деді. Бегайдар оның да аманатын арқалап, жолға шығады.Бір күні әрең дегенде данышпанға жетті. Данышпан: - Ие, балам, қандай мұратпен жүрсің?- деді. Бегайдар: - Терлеп-тепшіп, аяғымнан тұрып табыс табамын, бірақ берекесі болмайды. Көршімнің бес-алты ешкісі, көп бала шағасы бар, табысы аз.Бірақ берекесі мол.Соын сырын іздеп жүрмін. Жолда шал мен кемпірге, алып бәйтерекке жолықтым.Олардың да тілегін әкелдім,- деп, жолда көрген-білгенін жеткізді. Данышпан басын шайқап: - Ай, балам-ай, үйдің берекесі әйелдің алақанына жасырылған.Көршіңе береке кіретіні – ақылды әйелі бар. Енді кейін қайт. Жолда кездескен бәйтеректің түбінде ат басындай алтын көмілген.Соны қазып ал. Алтынды шал мен кемпірге беріп, қызын сұра. Ақылды жар алсаң, берекең кіреді, - деді. Бегайдар данышпанның айтқанын істеді. Бәйтеректің түбінен алтынды қазып алды. Оны қыздың қалыңмалына беріп, оған үйленді. Ұзамай отбасына береке кіріп, ырысы тұрақтайды.Осылайша, әйелі екеуі барша мұратына жетіпті. 7.Қыздың ата-анасына берілген нәрсе А) күміс B) бес-алты ешкі C) жеміс ағашы D) қалыңмал E) мал-мүлік 8.Мәтін мазмұнының реттілігі 1.Данышпан ақылы 2.Көршісінің кеңесі 3.Бәйтеректің өтініші 4.Лашықтағы әңгіме А) 2,3,4,1 B) 3,4,1,2 C) 4,1,2,3 D) 2,4,3,1 E)1,2,3,4 9.«Үйдің берекесі әйелдің алақанына жасырылған» сөйлемінің мағынасы А)әйел – қорғаушы, бақылаушы B) әйел – сыншы, бағалаушы C) әйел – үйлестіруші, тәлімгер D) әйел – үйретуші, үйдің құты E) әйел – әдемі, сұлу 10.Бейтеректің жеміс бермеуінің сыры А) суға тапшы болғандықтан ағаш B)тамыры тереңде болғандықтан C) ауа-райы қолайсыз болғандықтан D)түбіндегі алтын өсірмегендіктен E) кәрі болғандықтан 11.Әңгіменің түйіні: А)Бас екеу болмай, мал төртеу болмайды. B)Ерте тұрған әйелдің бірісі артық. C)Еңбексіз тапқан мал есепсіз кетеді. D) Ерте тұрған еркектің ырысы артық. E)Ырыс алды - ынтымақ. 12.Көрші үйдің берекесінің сыры: 87474320427 41 A)мол табысында B) бес-алты ешкісінде C)бала шағасында D)қоңырқай тұрмысында E)ақылды әйелінде жүктеу/скачать 2.73 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|