ЫЛҒАЛ ЖЕТІСПЕУШІЛІГІНЕ ЖАНУАРЛАРДЫҢ БЕЙІМДЕЛУІ.
Өсімдіктер сулы – тұзды алмасу механизмі бойынша жануарлардан едәуір айырмашылығы бар. Өсімдіктер үшін су тек қана орта факторы ғана емес, сондай – ақ өнімділікке қатысатын (судың фотосинтездегі ролі) ресурс болып табылады. Сондықтан өсімдіктің сусыз жерде тіршілік етуі мүмкін емес; бұл байланыс уақытша үзілген жағдайда енжар қалыпқа (анабиоз) көшеді. Бұл жерде тамыр жүйесінің құрылымы маңызды. Тамыр жүйесі арқылы өсімдіктер суды да және минералды тұздарды да қолдануы нәтижесінде сулы – тұзды алмасу оларда да және жер бетінде де біртұтас процесс болып қалады.
Экстенсивті тамыр жүйесі топырақтың үлкен көлеміне жайылғанымен нашар бұтақтанады. Қарқынды тармақталған тамыр жүйесінің айырмашылығы, топырақтың аз ғана бөлігіне тамық бұтақтары мен тамыр шашқтары кеңінен таралған. Мысалы, ржиларда - ? (қарқынды тармақталған тамыр жүйесі) тамырдың жалпы ұзындығы тамыр шашақтарынсыз 1000, 13 км топыраққа тарала алады.
Су режиміне байланысты (морфологиялық бейімделудегі биотоп ылғалдылығы) өсімдіктер бірнеше экологиялық топарға жіктеледі. Бұл байланыс газ алмасу процесінің заңдылығымен байланысты.
БАЛЫҚТАРДЫҢ АУАМЕН ТЫНЫС АЛУЫ.Балықтардың көптеген түрлері эволюция барысында амосфералық ауаны пайдалануға морфофизиологиялық тұрғыдан бейімделген, қосымша немесе жалғыз (қиын – қыстау кездерінде) оттегі көзі ретінде. Осылайша, батпақты тропикалық белдеуде мекендеуші «лайлы секіргіш» ұзақ уақыт сусыз жерде кеуде жүзу қанаттары арқылы құрлықта бола алады. Бұл балықтарда ауамен тыныс алу мүшесі қызметін тері жамылғысы атқарады. Балықтардың бірқатар түрлерінде ішек жолдары арқылы нағыз өкпесі дамыған.
Достарыңызбен бөлісу: |
