Оқулық Алматы, 013 Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрлігінің «Оқулық»

146
Бірінші жағдайда Ғ
1 
аталықтары, ал екінші жағдайда Ғ
1
аналықтары қолданылды. Екі талдаушы будандастыру барысында 
да екі белгі бойынша гомозиготалы рецессив bbvgvg шыбындармен 
будандастырылды (18-сурет). 
Тағы да Ғ
а
-да белгілердің ата-аналық жəне рекомбинаттық 
үйлесімдерінің жоғарыдағыдай қатынасы пайда болды. Егер Ғ
1
аталық дарабастарды алған жағдайда белгілер 100% тек ата-аналық 
үйлесімді көрсетті, ал егер аналық дарабастар алынған жағдайда 
белгілердің 83% ата-аналық, 17% рекомбинаттық үйлесімде, яғни 
бірінші тəжірибедегідей пайда болды.
Екі тəжірибеде де егер будандастырылуға Ғ
1
-дің аталық дарабас-
тары алынса b жəне vg гендердің толық тіркесуін көруге болады. 
Егер будандастырылуға Ғ
1
-дің аналық дарабастары алынса b жəне 
vg гендердің толық тіркесуі көрінбейді.
Т.Х. Морган бұл жағдайға келесідей анықтама береді. Бірінші 
тəжірибеде b жəне vg гендері бір хромосомада орналасқан, яғни Ғ
1
дигетерозиготалы дарабастар бір гомологында b жəне vg, ал екінші 
гомологында b
+ 
жəне vg
+
аллельдерін алып жүреді (17-сурет); екінші 
тəжірибеде b жəне vg
+
бір гомологында, b
+ 
жəне vg екінші гомоло-
гында алып жүреді (18-сурет).
Дрозофила шыбындары аталықтарында кроссинговер жүрмейді, 
сондықтан бір хромосомада орналасқан гендер (нақтырақ айтсақ, 
хромосомалардың бір жұбында) толық тіркесе алады, егер будан-
дастыруға дигетерозиготалы аталықтар қол-
данылса. Мейоз үрдісі барысында дигетеро 
зи-
готалы дрозофила шыбындарының Ғ
1
аналық 
дарабастарында гомологиялық хро 
мосо 
ма 
лары-
ның b жəне vg гендері орналасқан гомоло 
гия-
лық бөліктерімен алмасуы мүмкін, ол алмасу-
лар 17% қатынасында жүреді. Т.Х. Морган жəне 
оның мектебінің жоғарыда келтірілген зерт теулері 
гомологиялық хромосомалар жұбын 
да ген-
дер үнемі алмасып отыратынын көрсетті. Тиісті 
гендері бар гомологиялық хромо 
сома 
лар 
дағы 
сəйкес бөліктердің алмасу үрдісі хромо сомалардың 
айқасуы немесе

жүктеу/скачать 3.34 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: