Дербес компьютердің (ДК) архитектурасы

343
бүтіндей анықтайды. Пайдаланушы үшін ЭЕМ маңызды қасиеті 
оның жылдам əрекет етуі болып табылады, яғни ақпаратты өңдеу 
жылдамдығы. Бірінші кезеңдегі ЭЕМ үшін компьютердің жылдам 
əрекет ететіндігін бір секундта орындалатын (опер./с) операция 
саны арқылы өрнектеу қабылданған.
ǕDZdzǹǷǸǹǷǿǮǺǺǷǹ
ǀȁdzȎ
ǯǩǭȄ 
ljáǸǩǹǩǻǻȄá
ǵǩǬDZǺǻǹǩǴȅ (ȁDZǶǩ) 
ǕǷǶDZǻǷǹ
ǍDZǺdzǯǮǻǮdz
ǘǮǹǶǮǻǩáǻǩ
ǘǹDZǶǻǮǹ
12.2-сурет. Дербес компьютер архитектурасы
Алдыңғы кезекте компьютерлер математикалық есептеулерде 
пайдаланылған, арифметикалық жəне логикалық операциялар 
орындауда қолданылған. Мұндай жылдам əрекет жасау сипаттамасы 
математикалық есептерді шешу уақытын болжауға мүмкіндік берді.
Қазіргі компьютерлерде шешілетін есептердің типтері, 
өңделетін ақпарат түрлері əртүрлі. «Опер./с» бірлігі қазіргі таңда 
пайдаланылмайды. Компьютер жұмысының жылдамдығы оның 
бірнеше қатар сипаттамасынан тəуелді. Оның ішінде маңыздылары 
процессордың екі сипаттамасы: тактілік жиілігі жəне разрядтылығы. 
Тактілік жиілік ұғымымен музыкалық шығарманың орындалу 
қарқынын беретін метрономның ұру жиілігі аналогиясын 
пайдалануға болады.
Процессордың разрядтылығы – бұл процессор бір операция (бір 
команда) үшін өңдейтін ақпараттар бөлігінің өлшемі.
Мұндай бөлікті процессор оперативті жадыдағы деректермен 
ауыстырады. Қазіргі компьютерлерде 32 жəне 64-разрядты 

344
процессорлар жиі қолданылады. Разрядтылық жылдам əрекет 
жасауға əсер етеді, разрядтылық үлкен болған сайын, соншалықты 
ақпараттың үлкен көлемін процессор уақыт бірлігінде өңдейді.
12.2-суреттегі схема жалпыланған сипатта сызылған. Қосымша 
ақпарат ретінде мұғалім басқа əдебиетті қолдану негізінде мектеп 
ДК моделінің архитектурасының ерекшелігі туралы айтуына бо-
лады. Бірақ техникалық мүмкіндіктерінің жиынтығын түсіндіруде 
«баланың басына бəрін үйіп-төгуге» болмайды, өлшемін білуі керек. 
Мұндай ақпаратты барлық курс бойынша көп емес порция түрінде 
беру қажет. Мысалы, ДК бейнежүйесі құрылғысы мен жұмысы ту-
ралы (дисплей, бейнеадаптер), суретті сканерлеу құрылғысы туралы 
«Компьютерлік графика» тақырыбын оқып-үйрену барысында айту 
керек.
Оқыту нəтижесінде оқушылар:
– «компьютер», компьютерде жұмыс істеу барысындағы техника 
қауіпсіздігі ережесі, компьютердің негізгі құрылғылары (олардың 
сипаттамасы жəне ақпараттық өзара əрекеті), жады түрлері, 
енгізу-шығару құрылғыларының типтері, компьютер жұмысының 
программалық принципін білуі керек;
– компьютердің негізгі сипаттамасын жəне оның тармақтарын 
(əртүрлі 
тасымалдаушыларды, 
ақпаратты 
енгізу-шығару 
құрылғылары); 
дербес 
компьютерді 
жəне 
перифериялық 
құрылғыларды пайдалана алуды; қауіпсіздік техникасын, гигиенаны, 
компьютермен жұмыс істеу барысында эргономиканы жəне 
ресурспен қамтамасыз етуді сақтауды үйренуі керек;
– өзіндік ақпараттық іс-əрекетін компьютер көмегімен 
ұйымдастыруда алынған білім жəне біліктіліктерін күнделікті 

жүктеу/скачать 4.76 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: