2-тарау. Ғылыми-педагогикалық
зерттеудің ғылыми аппараты
140
Зерттеу міндеттері: зерттеу, анықтау, айқындау, қорытындылау,
нақ тылау, ұсыну, тәжірибелік жұмыста тексеру тұрғысында құрылады.
В.И. Заг вязинскийдің пікірінше, психологиялық-педагогикалық зерттеудегі
міндеттердің үш тобын атап өткен жөн. Ең жиі
кездесетін бірінші то бы
–
тарихи-диагностикалық деп аталады. Бұл тарих пен қазіргі заман мә-
се лелерін зерттеумен, сондай-ақ зерттеудің жалпы ғылыми және пси хо-
ло гиялық-педагогикалық
дәлелдемелерін, түсініктерін анықтаумен және
нақ тылаумен байланысты; екіншісі –
теориялық-модельдік міндеттер тобы,
бұл құрылымдық, оның қызметтері мен түрлендіру әдістерін анықтау, ашу-
мен байланысты, үшіншісі –
тәжірибелік-түрлендіруші міндеттер то бы,
бұл педагогикалық үдерістің, оның болжамдық түрленуін
тиімді ұйым-
дастырудың әдістері мен тәсілдерін анықтау мен қолдану, сондай-ақ тәжі-
ри белік ұсыныстарды даярлаумен байланысты [84].
Зерттеу міндеттерін анықтайтын әртүрлі тәсілдер бар. В.П. Давыдовтың
ойынша,
бірінші міндет зерттелетін нысанның мәнін, табиғатын, құры-
лы мын анықтаумен, нақтылаумен, әдіснамалық деректемемен және т.с.с.
бай ланысты;
екінші міндет зерттеу пәнінің
нақты жағдайын талдаумен,
оның даму динамикасымен және ішкі қайшылықтармен байланысты;
үшін-
ші міндет тәжірибелі тексерістің қайта жаңару әдістерімен байланыс ты;
төртінші міндет зерттелетін құбылыстың, үдерістің тиімділігін, мүл тік-
сіздігін қамтамасыз етудің әдістері
мен жолдарын анықтаумен, яғни жұ-
мыс тың қолданбалы қырларымен байланысты;
бесінші міндет білім беру
қыз меткерлерінің әртүрлі санаттары үшін зерттелетін нысанның дамуын
бол жау немесе практикалық кепілдемелерді жетілдіру [66].
Зерттеудің болжамы: педагогика ғылымындағы өзекті мәселенің тео-
риялық және практикалық жағын талдау негізіндегі шешімін алдын ала бол-
жау. Зерттеуші болжамында жаңаны алдын ала көре алатындай болуы керек.
Зерттеу болжамы егер ..., онда ..., өйткені ... деген ұғымдармен байланы-
сып құрылады. Жоғарыдағы ғылыми жұмыстың компоненттері бір-бірімен
тығыз байланыста болуы қажет. Мысалы:
егер кіші мектеп жасындағы
ба лалардың зерттеу іс-әрекетіндегі тәжірибесін қалыптастырудың тео-
рия лық-әдіснамалық негіздері айқындалып және бастауыш мектептегі
педагогикалық үдерісте жүзеге асыруға байланысты анықталған тұ жы-
рым дама мен үлгінің негізінде жасалған
әдістемемен қамтамасыз етілсе,
Достарыңызбен бөлісу: