Оқулық Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі бекіткен Алматы, 2011

349 
Экономикалық 
тәрбие 
– 
оқушыларға 
жоспарлау, 
қаржыландыру, еңбек ӛнімдерін есептеу мен бӛлу тәжірибесін 
үйрету. 
Экономикалық білім беру – оқушылардың еңбекті қажетсінуін, 
еңбексүйгіштігін, қоғамдық еңбектегі белсенділігін, сапалы еңбек 
тәртібін және басқа да моральдық сапаларын қалыптастыру 
мақсатында берілетін білім. Оқушыларға экономикалық білім 
берудің мақсаты – қоғамның экономикалық саясатын ұғындыру, 
ӛндіріс, айырбас, бӛлісу және тұтыну шеңберіндегі негізгі 
экономикалық қатынастарды тәжірибеде меңгерту. Экономикалық 
білім теориясы қоғам ӛмірінің материалдық негіздеррін түсінуге, 
қоғам дамуының қазіргі кезеңіне сай оқушылардың оқушылардың 
экономикалық ойлауын қалыптастыруға мүмкіндік береді. Осының 
негізінде 
оқушылар 
қоғамның 
әлеуметтік-экономикалық 
дамуындағы адамның шешуші ролін ұғынып, қоғам мен жеке адам 
мүддесі үшін қоғамдық ӛндіріс пен еңбекке жаңа кӛзқарастарды 
қалыптастыруы керек. Оқушыларға экономикалық білім беру 
қазіргі кезеңдегі ең ӛзекті мәселелердің бірі. Сондықтан оларды 
халық шаруашылығының әр түрлі салаларында жұмыс істей білуге 
үйрету үшін экономикалық, ғылыми-техникалық, гуманитарлық 
білімдермен қаруландыру керек. 
2. Топтық жҧмыс «Екі жақты кҥнделік» 
Студенттер 3 топқа бӛлініп оларға тапсырмалар беріледі. 
1-топ тапсырмасы (слайд 2): Тӛмендегі кестені толтырыңыз 
Слайд 2 
Ұғымдар 
Түсінік 
Жоспарлау
(түрлері, кімді, нені, неге, қашан) 
қаржыландыру 
(түрлері, кімді, нені, неге, қашан) 
еңбек 
ӛнімдерін 
есептеу 
(түрлері, кімді, нені, неге, қашан) 
еңбек ӛнімдерін бӛлу 
(түрлері, кімді, нені, неге, қашан) 
2-топ тапсырмасы (слайд 3): Тӛмендегі кестені толтырыңыз 
Слайд 3 
Ұғымдар 
Түсінік 
еңбекті қажетсіну
(ол не, неліктен, не үшін керек, 
қалай және қашан қалыптасады?) 

350 
еңбексүйгіштік 
(ол не, неліктен, не үшін керек, 
қалай және қашан қалыптасады?) 
қоғамдық еңбектегі 
белсенділігі
(ол не, неліктен, не үшін керек, 
қалай және қашан қалыптасады?) 
сапалы еңбек тәртібі 
(ол не, неліктен, не үшін керек, 
қалай және қашан қалыптасады?) 
3-топ тапсырмасы (слайд 4): Тӛмендегі кестені толтырыңыз 
Слайд 4 
Ұғымдар 
Түсінік 
экономикалық саясат 
(қалай түсінесіз, оны білу не үшін 
қажет, ӛмірде қашан пайдаға асады?) 
ӛндіріс 
(қалай түсінесіз, оны білу не үшін 
қажет, ӛмірде қашан пайдаға асады?) 
айырбас 
(қалай түсінесіз, оны білу не үшін 
қажет, ӛмірде қашан пайдаға асады?) 
бӛлісу және тұтыну 
(қалай түсінесіз, оны білу не үшін 
қажет, ӛмірде қашан пайдаға асады?) 
 
3. Ҧжымдық талқылау 
Жұмыс аяқталған соң 3 топқа арналған плакатқа кестелер 
салынып, ұжымдық талқылауға салынып, ортақ кестелер (1,2,3) 
толтырылады.
 
2. Экономикалық тәрбие бойынша қазіргі білім беру 
жҥйесіндегі жҧмыс формалары 
 
Лектор сӛзі: 
Адамның болашағы оның қазіргі алған білімінің сапасының 
кӛлеміне, ойлау деңгейіне байланысты.
Аса 
қарқынды 
ӛзгерістерге 
толы 
қазіргі 
әлеуметтік 
экономикалық жағдайда білім беру жүйесінің алдында мектептік 
дамуды қайта қарастыру мәселелері тұр.
Олар қандай да бір нақты жағдайды талқылайды, оны шешудің 
баламаларын іздестіреді. Шешімнің ӛзіндік нұсқасын ұсынады.Ол 
шешімді негіздейді, бұдан соң оны практикада қабылданған 
шешіммен салыстырады. 

351 
Әдіс оқушылардың шешім қабылдауға қабілетін дамытуға 
жәрдемдеседі. 
Топтық жұмыс дағдыларын дамыту әдісі (іскерлік ойындар). 
Кез-келген іскерлік ойынының негізгі ойынды ӛткізу 
уақытындағы нақты жағдайларды имитация жасау процесі болып 
табылады. Іскерлік ойын екі бӛліктен тұрады. 
1.Ойын модельдері; 
2.Ойындар; 
Модель шеңберді анықтап ойын үшін негіз жасайды. Ойынның 
ӛзі ойыншыларға модельге сәйкес шеңберде шешім қабылдауға 
мүмкіншілік береді. 
Имитациялық ойындар. 
Әдіс ретінде имитациялық ойын ӛзіне ойын элементтерін
енгізетін кӛптеген оқыту стратегияларында қолданылып келеді. 
Бұған енетіндер:

рольдік ойындар 

тартысты ойындар 

шешім қабылдауға арналған ойындар 

іскерлік ойын негізіндегі компьютерлік имитация және 
басқалары. 
Имитациялық ойындар ойындардың жарыс, кооперция, ереже 
секілді сипатты белгілерін үйлесімді ұштастырады. Экономикаға 
үйретуде рольдік және орындар аса зор маңызға ие. 
Рольдік ойын оқыту әдісі ретінде оқыту процесін ойын әрекеті 
түрінде және қоғам ӛмірінен нақты ситуацияларды имитациялау 
түрінде ұйымдастыруға мүмкіншілік береді. Рольдік ойынға 
диалектикалық әдістемелік ерекше қызығушылық балалар мен 
үлкендер рӛлдік ойындардың арасында тікелей байланыстың
болуымен түсіндіріледі. Осылайша балалар үлкендер ӛміріндегі 
болашақ рӛлдеріне дайындық жасайды. 
Рӛлдік ойын оқушыларға нақтылыққа жақын мінез-құлықтың 
түрлі әлеуметтік формаларын ойын түрінде кӛріп-білуге
жәрдемдеседі. Бұл жағдайда олар дұрыс емес мінез-қылық үшін 
жазаланудан қауіптенбейді. 
Проектілік немес жобалық әдіс ( әрекетке үйрету) 
«Проект» сӛзі латынның «prjicere» сӛзініен шыққан және қазіргі 
тілде «жоспарлау», жобалау, жасап шығару мағынасында қолдауды 
(«жоспарларды іске асыру» дегенді білдіреді). 

352 
«Жоба» ұғымы педагогикалық саламен ғана шектелмейді, 
сондай-ақ экономикада, басқару аен зерттеулерде қолданылады. 
Сол не ӛзге шаруашылық сауда немесе кәсіпкерлік шараларды 
жүзеге асыру проектісі, зерттеу проектісі, білім беру бойынша 
проект және т.б. 
Жобалау әдісіне қойылатын мақсаттар: 
1.Ӛнімге және әрекетке бағыттылық. 
2.Оқушыларға бағыттылық. 
3.Білімнің жағдайға және қоғамға бейімделуі. 
Проектілік жұмыс үшін проектілердің ӛту кезеңін жоспарлау 
аса маңызды болып табылады: 
а) мақсатты белгілеу (мақсатты); 
ә) жоспарлау (ресурстар); 
б) орындау (әрекеттер); 
в)бағалау және бақылау (нәтижелер); 
Оқушылар басынан-ақ проектілер мен мақсаттарды таңдауға 
қатысу мүмкіндігіне ие болуы қажет, одан соң оларды сол ие ӛзге 
әдіс- тәсілмен жүзеге асырады.
Алайда, бұл мұғалімнің қатысуын жоққа шығармайды, 
алғашқы кезек секілді, проектіні жүзеге асыру сатысында да 
мұғалім араласып отырады. 
Экономикалық субьектілерді зерттеу әдісі (кәсіпорындағы 
зерттеу) 
Кәсіпорындардағы зерттеуді кәсіпорынға барып келуден 
ажыратып алу керек. Кәсіпорынға барғанда оқушылар ол жайлы 
жалпы түсінік алады. Әдетте ол оқыту тұжырымдамасының 
кіріктірілген бӛлігі болып саналмайды, тек алдын ала 
дайындықсыз, нәтижелерін шығаруды қажет етпейтін бір реттік 
шара ретінде ғана ӛткізіледі. 
Кәсіпорындардағы зерттеулердің сипаттамасы: 

ол оқу үрдісінде кӛрнекі ашып кӛрсету және түсіндіруге 
арналған әдістемелік тәсіл болып табылады; 

зерттеу сабақтарында дайындалады; 

зерттеу сабақта талқыланатын тақырыптарды мысалмен 
түсіндіруге арналған кәсіпорын қызметтердің белгілі бір 
аспектілерімен шектеледі. 

оқушылар зерттеу үшін нақты міндеттерді алдын ала алады; 

зерттеу кезінде алынған мәлімет талқыланады және келесі 
сабақтарда қолданылады; 

353 
Осылайша, білім берудің барлық деңгейлеріндегі ұсынылып 
отырған экономикалық мәдениетті білімдік технологиялар негізінде 
қалыптастырудың нақты методологиялық мәні бар. 
Олар бүгінгі мектеп партасында отырған ұрпаққа мақсатқа сай 
ықпал ету міндетін қоюы мен экономикалық белсенді, ӛркениетті 
нарық жағдайларында жұмыс істеуге қабілетті, оның талаптары 
мен нормаларын білетін тұлға қалыптастыруға ықпал ететіндігімен 
маңызды. 
 
4. Топтық жҧмыс 
3 топқа жеке тапсырмалар беріледі.

жүктеу/скачать 2.14 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: