Оқулық «Білім беруді дамыту Федералды институты»

154 
6.13-
сурет. Гистерезисті (а) және реактивті (б,в) қозғалтқыштардың 
роторлары: 1 — болат; 2 — алюминий 
Роторды айналудың негізгі мәні – тұрақты магнит алаңын құру. 
Жұмыс процесінде сыртқы және ішкі магнит алаңдарының өзара 
әрекет етуі болады: магнит алаңдарының «ілесу» есебінен сыртқы 
алаңда айналатын өздігінен роторды тартады, сонымен қатар, ішкі 
және сыртқы алаңдардың айналу жылдамдығы бірдей болады.
Роторды тұрақты тоқпен айналу көзінің екі кемшілігі бар: тұрақты 
кернеу көзі қажет; байланыс құрылғысы (щеткамен сақина) 
сенімділігін төмендетеді.
Осы кемшіліктер электр қозғалтқыштарда жоқ, оларда ротордағы 
электромагнит жоғары коэффициенттік күшімен тұрақты магнитті 
қолданады. Осындай қозғалтқыштарды гистерезисті деп атайды, 
олардың роторларында магниттер тегіс цилиндрді түзе отыра, 
алюминийден құйылады (6.13-сурет, а). Алюминий іске қосу 
айналысының рөлін атқарады, онда айналатын магнит алаңының 
әсерімен вихрлік тоқтар жіберіледі. Осы тоқтардың әрекетімен ротор 
асинхрондық қозғалтқыштың толық роторына тән айналуда болады. 
Осындай машиналардың қуаттылығы кішігірім – 300 Вт-қа дейін.
Кіші қуаттылық машиналары ретінде реактивті электр 
қозғалтқыштары кеңінен қолданылады. Оларда ротордағы тұрақты 
магнит алаңының көзі жоқ. Оның айналуы ротордың ерекше нысанын 
қамтамасыз етеді (6.13сурет, б,в) және магниттік күштік желілердің 
«қаттылығы», олар роторды жүктеме болмаған кезде статор полюсінің 
осі бойынша орналастырады және статор алаңымен синхронды 
айналады. Жүктеме болған кезде ротор полюс осінен р бұрыгына 
қалады,

155 
бірақ, синхрондық жылдамдықпен айналуды жалғастырады (яғни, 
магниттік алаң сияқты жылдамдықпен).
6.13, б суретте ұсынылған роторда, болат жолақтары 1 алюминиймен 2 
құйылған, ал 6.13,б суретте роторда ферромагнитті материалдардан 
цилиндр қапталы бойынша орындалған. Екі жағдайда, ось бойынша 
магниттілік d—d q—q осі бойыншадан қарағанда жеңілдеу қамтамасыз 
етіледі.
Синхрондық және асинхрондық қозғалтқыштар статорының 
айналымды қосу схемасы ұқсас, сондықтан да, екі жағдайда статор 
айналатын магниттік алаңын құру үшін қызмет етеді.
Синхрондық қозғалтқыштарды негізгі қолдану құрылғыларда 
болған, оларда негізгі түйіндердің айналудың өзгермейтін 
жылдамдығын қолдау қажет: лента созылымды механизмдер, өздігінен 
тоқ алатын және тіркелетін құралдар, электромагниттік муфталар.

жүктеу/скачать 4.68 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: