Оқулық "Білім беруді дамытудың федералдық институты" Федералдық мемлекеттік автономдық мекемесі "



Pdf көрінісі
бет50/169
Дата07.03.2024
өлшемі4.38 Mb.
#494642
түріОқулық
1   ...   46   47   48   49   50   51   52   53   ...   169
SHishmarev-lsheu-raldary-.-O-uly-

Сыйымдылықты 
түрлендіргіштер. 
Сыйымдылықты 
түрлендіргіштер электродтардың өзгермелі ауданы немесе 
арасындағы реттелмелі қашықтығы бар электродтардың (немесе 
диэлектродтардың) тұрақты ауданы бар цилиндрлік немесе 
пластинкалы конденсаторлардан тұрады. Сыйымдылықтың өзгеруі 
көпірлік сұлба көмегімен өлшенеді. 
Пластинкалы конденсатордың сыйымдылығы С үшін өрнекті 
мына түрде көрсетуге болады: 
,
/
0
s
А
C
отн



мұнда ε
0
жəне ε
отн
— абсолюттік жəне салыстырмалы диэлектрлік 
тұрақтылар; A — тиімді аудан; s — пластиналар арасындағы 
қашықтық. 
Ұзындықтың 
сыйымдылықты 
түрлендіргіштері. 
Пластинкалы 
конденсатор 
көмегімен 
ұзындықты 
өлшеу 
(түрлендіру) тікелей пластиналар арасындағы қашықтық бойынша 
(5.4, а сурет) немесе тиімді ауданды өзгертуді бағалау нəтижелері 
бойынша жанама түрде (мысалы, ауыспалы сыйымдылықтың 
бұрмалы конденсаторында) (5.4, б-сурет), сонымен қатар 
пластиналар 
арасындағы 
екі 
əртүрлі 
диэлектриктердің 
параметрлерінің қатынасы бойынша (5.4, в-сурет) жүргізілуі мүмкін 
Өзгермейтін диэлектрик пен пластиналар арасындағы тұрақты 
қашықтық кезінде жазуға болады 
R
T
 - R
0
exp (b/T
немесе 
.
(
exp
1




















T
T
T
T
b
R
R
T
С - k/s. 
92 


 
5.4-сурет. Пластинкалы конденсатор (а), айнымалы конденсатор (б) 
жəне пластиналар арасындағы екі əртүрлі диэлектриктер (в) 
көмегімен ұзындық сыйымдылықты түрлендіргіштері. 
Пластиналар арасындағы қашықтық As -қа өзгерген кезде 
сыйымдылық сонымен қатар былай өзгереді 
AC = к [1/ (s + As) - 1/s ] = -k As / [ s (s + As)], 
жəне As << s кіші ұзындығы үшін сыйымдылықтың сəйкес өзгерісін 
анықтауға болады 
.
1
2
e
a
s
s
k
C




Бұл тəуелділік ұзындықты өзгертуден сыйымдылықтың 
пропорционалдық тəуелділігі туралы көрсетеді. Жақсы сызықтықты 
біршама кең диапазонда да дифференциалдық конденсатор 
көмегімен алуға болады, ол кезде ұзындықтың өзгерісі ортаңғы 
пластинамен бекітіледі. Бұл құрылғыда жалпы сыйымдылық 
тұрақты 
болып 
қалады. 
Ұзындықтың 
өзгеруі 
жекелеген 
сыйымдылықтардың айырмасына пропорционалды. 
Симметриялық орналасу кезінде, яғни дифференциалдық 
конденсаторды С = С
2
жəне сəйкесінше s
1
= s
2
= s болғандағы күйге 
орнату кезінде, ұзындықты өзгеруі ∆s сыйымдылықтың 
айырмасына əкеледі: 
.
)
(
2
1
1
2
2
s
s
s
k
s
s
s
s
k
C


















∆s << s үшін (∆s)

шамасын ескермеуге де болатындықтан
тұжырымдап жазамыз 
∆C
a
= -(2k / s
2
)∆s
e

Қарапайым конденсаторлардың сызықтығымен салыстырғанда 
жақсартылған сызықтықпен қатар сезімталдық та екі есе дерлік 
артады. 
Д е ң г е й д і ң с ы й ы м д ы л ы қ т ы т ү р л е н д і р г і ш т е р і .
Егер конденсатор пластиналары арасындағы кеңістік əртүрлі 
диэлектрлік
93 


қасиеттерге ие екі затпен, мысалы, ауамен жəне электр өткізбейтін 
сұйықтықпен толтырылған болса, онда екі орта бөлімі бетінің 
күйінің өзгеруі конденсатор сыйымдылығының өзгерісін тудырады. 
Бұл принципте деңгейді өлшеуге арналған өте қарапайым 
құрылғыны құруға болады. 
Конденсаторды 
орта 
бөлігінің 
беті 
конденсатордың 
пластинасының бетіне перпендикуляр (5.4, в суретті қар.) 
болатындай орналастырады. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   46   47   48   49   50   51   52   53   ...   169




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет