Оқулық жалпы орта білім беру деңгейінің жаңартылған мазмұндағы

49
ХХ ғасырдың бас кезінде Мағжан Жұмабаев, Халел Досмұхамедов, Міржақып 
Дулатов, Ахмет Байтұрсынов, Жүсіпбек Аймауытов және тағы басқа қазақ зиялы­
лары сияқты Қ.Сәтбаев та оқулық жазуға атсалысады. Ол 1924 жылы балалар үшін 
түсінікті тілмен «Алгебра» оқулығын араб қарпінде жазып шығады. Оқулық 1929 
жылы латын графикасына көшіріледі. 
«География»­оқулығы
Білген­үстіне­біле­түс
Қа ныш Сәт ба ев тың құр ме ті не Аты рау, Ақ тау, Қа ра ған ды, Пав ло дар, 
Ақ су, Ал ма ты, Ба янауыл, Жез қаз ған қа ла ла рын да ес ке рт кіш қой ыл ған. Ал 
2008 жы лы Ре сей дің Томск қа ла сын да гео лог тер ал лея сы на ға лым ның 
ұс та зы М.Усов тан кей ін екін ші етіп Қ.Сәт ба ев ес ке рт кі ші ор на тыл ды.
Қ.Сәт ба ев тың ту ға ны на 100 жыл то лу ына орай Қа зақ стан Рес пуб ли ка­
сы ның Ұлт тық бан кі сі нен 20 тең ге лік ес те лік мо не та сы шы ға рыл ды. 
2001 жыл дан бері Пав ло дар мем ле кет тік уни вер си те тін де «Қ.Сәт ба ев 
оқу ла ры» ха лы қа ра лық ғы лы ми кон фе рен ция ла ры өт кі зі ліп тұ ра ды.
«Қаныш» энциклопедиясы
Әдебиет­теориясы
Кол­ли­зия (лат. collіsіo – қақ ты ғыс) – қа ра ма­қар сы мүд де лер мен күш­
тер дің, көз қа рас тар дың қақ ты ғы сы. «Кол ли зия» тер ми ні әде би ет пен өнер 
ту ын ды ла рын да ғы тар тыс тың, се зім ар па лы сы ның ше бер бей не ле нуін көр­
се ту үшін де қол да ны ла ды.
Тар­тыс, конф ликт (лат. conflіctus – жан жал) – екі не ме се бір не ше жақ­
тың қа рым­қа ты на сы ба ры сын да мақ сат та ры мен көз қа рас та ры ның өза ра 
қа ра ма­қай шы лы ғы. Тар тыс әлеу мет тік жә не бейәлеу мет тік бо лып екі ге 
бө лі не ді. Әлеу мет тік тар тыс ны сан да ры – адам дар, ал бейәлеу мет тік тар­
тыс қа та би ғат құ бы лыс та ры жа та ды.
Ро­ман­(ХІ–ХІІ ға сыр лар да ро ман тіл де рін де жа зыл ған әр түр лі шы ғар­
ма лар) – күр де лі сю жет ті, кө бі не қа ра сөз бен, кей де өлең мен жа зыл ған кең 
кө лем ді эпи ка лық түр.
Ро ман да өмір құ бы лыс та ры, адам дар ара сын да ғы қа рым­қа ты нас тар 
мо лы нан қам тыл ған, ком по зи ция лық күр де лі құ ры лым нан тұ ра ды.
Ро ман да ли ри ка мен дра ма жанр ла ры ның си пат та ры да кі рі гіп оты ра ды, 
әң гі ме мен по вес ке қа ра ған да, он да түр лі оқи ға лар жүй есі, сю жет тік же лі, 
қа һар ман дар қа та ры ке ңі рек қам ты ла ды. Ро ман адам дар тағ ды рын, за ма на 
шын ды ғын су рет теу ар қы лы дәу ір мен қо ғам ды, салт пен са на ны бей не лей ді.
Эс­се – со ны пі кір лер ге кө бі рек мән бе рі ліп, оқыр ман ды ой те ңі зін де 
жүз ді ріп, таң дай қақ ты ра тын, өзін ше ой лап­се зі ну қа жет ті лі гін ту ғы за тын, 
қа ның ды қыз ды рып, ру ха ни әле мі ңе азық сый лай тын, дү ние құ бы лыс та рын 
өт кір қа был дауы мен ерек ше ле не тін көр кем ту ын ды. Эс се та би ға ты сыр шыл 
се зім ге, тіл бояу ла ры ның ай рық ша сал та на ты на, әше кей лі ком по зи ция ға 

жүктеу/скачать 5.54 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: