Оқулық жоғары оқу орындарының медицина факультеттерінің студенттері мен магистрлеріне арналған
– сабақ Тақырыбы: Химиялық элементтер атаулары
жүктеу/скачать 1.97 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Көңiл бөлiңдер.
- Қышқыл атауларының жасалуы
- Оксид атауларының жасалуы
- Маңызды қышқылдардың атаулары
| 24 – сабақ
Тақырыбы: Химиялық элементтер атаулары. Қышқылдар. Оксидтер. Латын тiлiндегi барлық химиялық элементтер 2-шi жiктеу орта тектегi зат есiмдер; тек Sulfur,uris n (III),Phosphorus,i m элементтерi ғана ережеге бағынбайды. Көңiл бөлiңдер. Менделеев таблицасындағы химиялық белгiлер латын атауларымен берiледi: Ca – Calcium, K – kalium, P – Phosphorus. Негiзгi химиялық элементтер атаулары
Химиялық мағына беретiн төмендегi сөздiк бөлiктердi еске сақтау керек. Hydr= грек hydro – су – сутегiнiң, судың немесе гидроксидi топтың бар екендiгiн бiлдiредi. Ох(у)+грек oxy - қышқыл, оттегiнiң бар екендiгiн көрсетедi. Қышқыл атауларының жасалуы Латын тiлiнде, қышқылдар атаулары атау септiгiндегi acidum,i - қышқыл сөзiнен және байланысқан сын есiмнен тұрады. Бұл сын есiм қышқыл жасаушы элементтiң негiзiне icum және osum жұрнақтары жалғану арқылы жасалады. Iс – жұрнағы көп мөлшерде қышқылданғанын көрсетедi. Мысалы: Acidum Sulfur – iс – um күкiрт қышқылы. Acidum barbitur – ic – um – барбитур қышқылы. Os – ж±рнаѓы аз мµлшерде ќышќылданѓанын білдіреді.
Оксидтер атаулары 2 сөзден тұрады. Бiрiншi iлiк септiгiнде элемент атауы, екiншi – оксидтердiң атаулары атау септiгiнде қолданылады. Оху – сөздiк бөлiк оттегiнiң бар екендiгiн көрсетедi, ал префикстер қосылыстардың құрамын көрсетедi. Мысалы: Oxydum,i n – оксид Peroxydum,i n - пироксид Hydroxydum,i n – гидроксид ZnO – Zinci oxydum – мырыш оксидi H O = Hydrogenii peroxydum – сутегi пероксидi AL (OH) - Aluminii hydroxydum – Алюминий гидроксидi. Маңызды қышқылдардың атаулары: Acidum aceticum – сiрке қышқылы Acidum acetylsalicylicum – ацетилсалицил қышқылы Acidum adenosintriphosphoricum – аденозинтрифосфор қышқылы Acidum ascorbinicum – аскорбин қышқылы Acidum benzoicum – бензой қышқылы Acidum carbolicum – карбол қышқылы Acidum carbonicum – көмiр қышқылы Acidum citricum – лимон қышқылы Acidum folicum – фоли қышқылы Acidum glutaminicum – глютамин қышқылы Acidum lacticum – сүт қышқылы Acidum lipoicum - липа қышқылы Acidum nicotincum – никотин қышқылы Acidum nitricum – азот қышқылы Acidum phosphoricum – фосфор қышқылы Acidum salicуlicum – салицил қышқылы Acidum arseniosum – мышяк қышқылы Acidum nitrosum – азот қышқылы Acidum sulfurosum – күкiрт қышқылы Acidum hydrochloricum – тұз қышқылы Acidum hydrocyanicum – синил қышқылы Acidum hydrosulfuricum – күкiрттісутегi қышқылы
жүктеу/скачать 1.97 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|