Оқулық Орал 015 44. Г жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық техникалық



Pdf көрінісі
бет106/228
Дата29.09.2023
өлшемі7.93 Mb.
#479238
түріОқулық
1   ...   102   103   104   105   106   107   108   109   ...   228
Ауылшаруашылық дақылдарының аурулары

2.12.1 Пероноспороз 
Кесел республиканың ылғалы мол және суармалы аймақтарында 
таралған. 
Аурудың алғашқы бeлгілepi ерте кӛктемде білінеді. Залалдануы екі 
түрлі – диффузды және жергілікті болады. Диффузды залалданғанда 
ӛсімдіктердің ӛcyi тежеліп, жапырақтары хлорозданып, тӛмен қарай 
ширатылады да, астыңғы бетінде қалың қоңыр-күлгін ӛңез пайда болады. 
Ауырған ӛciмдіктep кӛбіне ергежейленіп, гүлдемей, біртіндеп қурайды (64-
сурет). 
64-сурет. Жоңышқаның пероноспороз (жалған ақ ұнтақ) ауруы 
 
Аурудың жергілікті түрінде жапырақтың үстіңгі бетінде жайылған 
сарғыш немесе ақшыл дақтар пайда болып, ал астыңғы бетінде күлгін-сұр 
ӛңез түзіледі. Залалданған жапырақтар мезгілінен бұрын қурап, түсіп 
қалады. 
Ауру қоздырғышы – Peronospora aestivalis Syd. саңырауқұлағы. 
Қоздырғыш эндофитті дамиды. Конидиятасушылары мен конидиялары 
устьице саңылауы арқылы сыртқа шығып ӛңез түзeдi. Конидиятасушылар 
дихотомиялы бұтақталып, соңғы бұтақтары бұрышталып тік немесе сәл 
иіліп орналасады. Конидиялары қоңыр түcтi, эллипс тәрізді, кӛлемі 16-37
9-27 мкм. 
Ооспоралар ұлпа ішінде түзіліп, қыстап шығады. Кӛктемде ӛсімдік 
алғаш ооспоралармен залалданып, ал жаз бойы саңырауқұлақ 
конидиялармен тарайды. Ауру 90-100% ылғалдылықта, 15-26°С 


148 
температурада жақсы дамиды. Аурудың қоры залалданған ӛсімдік 
қалдықтарында сақталатын жіпшумақ пен ооспоралар. 
Кеселдің салдарынан жапырақтар мерзімінен бұрын қурап, ӛсімдік 
жойылады. Кӛк шӛп ӛнімі мен тұқым шығымы 20-25% кемиді. 
2.12.2 Ақ ҧнтақ 
Республиканың барлық аймақтарында кездесетін ауру түрі. Әcipece 
оңтүстік және оңтүстік-шығысында кең таралған. 
Аурудың бeлгici жаздың екінші жартысында залалданған ӛсімдік 
мүшелерінде ақ ұнтақты ӛңез түрінде біліне бастайды. Ӛңезде кейін қара 
нүкте тәрізді клейстотецийлер түзіледі (65-сурет). 
Ауру қоздырғышы – Erysiphe communis Grev., саңырауқұлағы. 
Қоздырғыштың әртүрлі ӛсімдікке бейімделген арнайы формалары болады: 
жоңышқада – E. f. medicaginis, эспарцетте – E.f.onobrichidis, бедеде – 
E.f.trifolii. Орта Азияда жоңышқаның ақ ұнтақ ауруын Leveillula taurica 
Arn.f.medicaginis 
Jacz. 
саңырауқұлақтары 
қоздырады. 
Аталған 
саңырауқұлақтың екі түpi де ӛсімдіктің вегетация кезеңінде қарапайым 
конидиятасушыларда тізбектелген конидиялар түзеді. Конидиялар эллипс 
немесе бӛшке тәрізді, кӛлемі 27-33 14-17 мкм. Жаз бойы конидиялардың 
бірнеше ұрпағы түзіліп, ауруды таратады. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   102   103   104   105   106   107   108   109   ...   228




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет