Комбинативтік өзгергіштік –ата- аналар гендерінің қайта үйлесуіне (комбинациясы) байланысты өзгергіштік. Комбинативтік өзгергіштікте ата-аналарының гаметаларының қосылуының нәтижесінде гендердің жаңа комбинациялары пайда болады, бірақ ол гендер және хромосомалар ешқандай өзгеріске ұшырамайды. - Комбинативтік өзгергіштіктің механизмдері:
- Биологиялық түрлердің әртүрлілігін, бір түрдің дараларының әртүрлілігін және олардың тіршілікке қабілеттілігін қамтамасыз етеді.
- Мысалы: адамдардың алуан түрлілігі, бір жанұяда балалардың әртүрлілігі
Мутациялық өзгергіштік - Мутациялар(латынша mutatio -өзгеріс) - генетикалық материалдың сыртқы және ішкі факторлардың әсерінен өзгерулері.
- Мутация генотиптің де фенотиптің де өзгеруімен жүреді және ұрпақтан ұрпаққа беріледі.
- Мутациялар кенеттен, секірмелі дамиды.
- Бұл терминді ғылымға енгізген Г. Де Фриз (1901 ж).
Мутациялық өзгергіштік - Мутациялардың түзілу процесін мутагенез деп атайды.
- Мутацияларды тудыратын факторларды мутагенді факторлар деп атайды.
Мутагендік факторлар - Физикалық: сәулелердің әртүрлі түрлері, температура, ылғалдылық және т.б.
- Химиялық: а) табиғи органикалық және органикалық емес заттар (нитраттар, алкалоидтар, гормондар, ферменттер және т.б.);
- б) табиғи қосылыстардың (мұнай) өндірістік өңдеу өнімдері;
- в) синтетикалық заттар(дәрілер, пестицидтер, тағам консерванттары, инсектицидтер, бояулар) және т.б.
- Биологиялық: а) вирустар (қызылша, қызамық; грипп) б) паразитарлық агенттер (бактериялар, рикетссиялар, қарапайымдар, гельменттер).
Достарыңызбен бөлісу: |
