Өзгерістер мен толықтырулармен «Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы»

(2015.16.03. берілген өзгерістер мен толықтырулармен)

 «Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы» 1995 жылғы 30 наурыздағы және «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне валюталық реттеу және валюталық бақылау мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» 2012 жылғы 6 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Заңдарына сәйкес Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Басқармасы ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасында валюталық операцияларды жүзеге асыру қағидалары бекітілсін.

2. Мыналардың күші жойылды деп танылсын:

1) Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының «Қазақстан Республикасында валюталық операцияларды жүзеге асыру ережесін бекіту туралы» 2006 жылғы 11 желтоқсандағы № 129 қаулысының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 4516 тіркелген, «Заң газеті» газетінде 2007 жылғы 2 ақпанда № 17 (1046), Қазақстан Республикасының орталық атқарушы және өзге де орталық мемлекеттік органдарының актілер жинағында 2006 жылғы желтоқсанда - 2007 жылғы қаңтарда жарияланған);

2) Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының «Қазақстан Республикасында валюталық операцияларды жүзеге асыру ережесін бекіту туралы» 2006 жылғы 11 желтоқсандағы № 129 қаулысына өзгерістер мен толықтыру енгізу туралы» 2007 жылғы 25 маусымдағы № 60 қаулысының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 4840 тіркелген, «Заң газеті» газетінде 2007 жылғы 15 тамызда № 124 (1153) жарияланған);

3) Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының «Қазақстан Республикасында валюталық операцияларды жүзеге асыру ережесін бекіту туралы» 2006 жылғы 11 желтоқсандағы № 129 қаулысына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» 2009 жылғы 24 тамыздағы № 76 қаулысының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 5823 тіркелген, «Заң газеті» газетінде 2009 жылғы 6 қарашада № 170 (1593), Қазақстан Республикасының орталық атқарушы және өзге де орталық мемлекеттік органдарының актілер жинағында 2009 жылғы № 12 жарияланған).

3. Осы қаулы 2012 жылғы 1 шілдеден бастап қолданысқа енгізіледі және ресми жариялануы тиіс.

«КЕЛІСІЛДІ»

Қазақстан Республикасы

Статистика агенттігі

Төраға Ә.А. Смайылов

2012 жылғы 17 мамыр

Қазақстан Республикасы

Қаржы министрлігі

Министр Б. Жәмішев

2012 жылғы 1 маусым
«КЕЛІСІЛДІ»

Қазақстан Республикасы

Сыртқы істер министрлігі

Жауапты хатшы Р. Жошыбаев

2012 жылғы 25 мамыр

«КЕЛІСІЛДІ»

Қазақстан Республикасы

Экономикалық даму және сауда министрлігі

Министр Б.Ә. Сағынтаев

2012 жылғы 28 мамыр

Қазақстан Республикасының

2012 жылғы 28 сәуірдегі

№ 154 қаулысымен

бекітілген

 

Қазақстан Республикасында валюталық операцияларды жүзеге асыру

 

1. Жалпы ережелер

1. Қазақстан Республикасында валюталық операцияларды жүзеге асыру қағидалары (бұдан әрі - Қағидалар) «Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы» 1995 жылғы 30 наурыздағы Қазақстан Республикасының Заңына және «Валюталық реттеу және валюталық бақылау туралы» 2005 жылғы 13 маусымдағы Қазақстан Республикасының Заңына (бұдан әрі - Заң) сәйкес әзірленді және резиденттердің және резидент еместердің валюталық операцияларды жүзеге асыру тәртібін, сондай-ақ тіркеу және хабарлау режимдерінің жалпы ережелерін және Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің (бұдан әрі - Ұлттық Банк) валюталық операцияларды тіркеуді және Ұлттық Банкке валюталық операциялар туралы және шетел банкіндегі банк шоты туралы хабарлауды жүзеге асыру тәртібін айқындайды.

Тіркеу және хабарлау режимдерінің жалпы ережелері асып кеткен жағдайда тіркеудің немесе хабарлаудың талаптары туындайтын шекті мәндерді, сондай-ақ тіркеу және хабарлау режимдеріндегі ерекше жағдайларды айқындайды.

Ұлттық Банктің валюталық операцияларды тіркеуді және Ұлттық Банкке валюталық операциялар туралы және шетел банкіндегі банк шоты туралы хабарлауды жүзеге асыру тәртібі валюталық операциялардың жекелеген түрлері үшін тіркеу және хабарлау рәсімдерінен, резиденттердің берілген тіркеу куәліктері мен хабарлама туралы куәліктер шегінде мәліметтер беру нысаны мен тәртібінен, валюталық реттеу режимдерінің жеке жағдайларынан, сондай-ақ өтпелі ережелерден тұрады.

2. Осы Қағидаларда қолданылатын ұғымдар Заңда көрсетілген мағынада пайдаланылады.

Осы Қағидалардың мақсаттары үшін мынадай терминдер мен ұғымдар да пайдаланылады:

1) ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2015.16.03. № 32 Қаулысымен алып тасталды (бұр.ред.қара)

2) инвестициялау объектісі - бағалы қағаздары (қатысушылардың дауыстары) сатып алынатын (сатып алынған) заңды тұлға, инвестициялық пай қоры, сондай-ақ мүлкіне мүліктің жарна салынатын (салынған) ұйымдар. Депозитарлық қолхаттармен операциялар жүргізген жағдайда олардың базалық активі болып табылатын бағалы қағаз эмитенті инвестициялау объектісі болып табылады;

3) өз операциялары - валюталық шарттың тарабы болып табылатын резиденттің өз атынан және өз қаражаты есебінен жүзеге асыратын валюталық операциялары;

4) резидент емес эмитенттердің бағалы қағаздары - базалық активі резидент емес эмитенттердің бағалы қағаздары болып табылатын депозитарлық қолхаттарды қоса алғанда, Қазақстан Республикасының және (немесе) эмитент елінің заңнамасына сәйкес бағалы қағаздар ретінде танылатын қаржы құралдары;

5) резидент эмитенттердің бағалы қағаздары - базалық активі резидент эмитенттердің бағалы қағаздары болып табылатын депозитарлық қолхаттарды қоса алғанда, Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес бағалы қағаздар ретінде танылатын қаржы құралдары;

6) тікелей инвестициялау объектісі - дауыс беретін акцияларының он және одан көп пайызы немесе қатысушылардың жалпы дауыс санының он және одан көп пайызы тікелей инвесторға тиесілі (тиесілі болатын) заңды тұлға;

7) тікелей инвестор - инвестициялау объектісіне тікелей инвестициялауды жүзеге асыратын (жүзеге асырған) заңды немесе жеке тұлға.

3. Осы Қағидалардың мақсаттары үшін Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 7584 тіркелген, Ұлттық Банк Басқармасының «Қазақстан Республикасында экспорттық-импорттық валюталық бақылауды жүзеге асыру және резиденттердің экспорт және импорт бойынша келісімшарттардың есептік нөмірлерін алу қағидаларын бекіту туралы» 2012 жылғы 24 ақпандағы № 42 қаулысына (бұдан әрі - Экспорттық-импорттық валюталық бақылауды жүзеге асыру қағидалары) сәйкес айқындалатын күн экспорт немесе импорт күні болып табылады.

4. Егер осы Қағидаларда өзгеше жазылмаса, заңды тұлғаларға қатысты белгіленген нормалар олардың филиалдарына және өкілдіктеріне де қатысты қолданылады.

5. Осы Қағидаларға сәйкес талап етілетін ақпаратты (хабарлама, есептер, жазбаша хабарлар) уәкілетті банктер берілетін деректердің құпиялылығын және сәйкестігін қамтамасыз ететін криптографиялық қорғаныш құралдары бар ақпаратты кепілдікпен жеткізетін көлік жүйесін пайдалана отырып, қағаз тасымалдағышта не электрондық тәсілмен ұсынады.

6. Уәкілетті банк Экспорттық-импорттық валюталық бақылауды жүзеге асыру қағидаларын бұзуды есептемегенде, күнтізбелік ай ішінде өзіне мәлім болған, банк клиенттері жол берген Қазақстан Республикасының валюталық заңнамасын бұзу фактілері туралы Ұлттық Банкке осы Қағидалардың 1-қосымшасында белгіленген нысан бойынша, келесі күнтізбелік айдың соңғы күнінен кешіктірмей хабарлайды.

 

2. Валюталық операциялар бойынша ақша төлемдерi мен аударымдарын жүргізу тәртібi

ҚР Ұлттық Банкі басқармасының 2013.26.04. № 110 Қаулысымен 7-тармақ өзгертілді (ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) (бұр.ред.қара)

7. Валюталық операция бойынша ақша төлемі мен (немесе) аударымын уәкілетті банк арқылы жүргізген кезде ақша жөнелтуші немесе алушы болып табылатын резидент (резидент емес) уәкілетті банкке мынадай құжаттар ұсынады:

1) жеке басын куәландыратын құжат (жеке тұлғалар үшін);

2) Қазақстан Республикасында тұрақты тұру құқығын растайтын құжат (жеке тұлғалар - шетелдіктер және азаматтығы жоқ адамдар үшін), егер болса;

3) Қазақстан Республикасында мемлекеттік (есептік) тіркеу (қайта тіркеу) туралы анықтама немесе куәлік (Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес мемлекеттік тіркеуге тиіс резидент заңды тұлғалар үшін және Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес есептік тіркеуге тиіс резидент емес филиалдар (өкілдіктер) үшін), осындай құжат бұрын ұсынылмаған не өзгерген жағдайда;

4) Осы Қағидалардың 8-тармағында көзделген жағдайларды қоспағанда, валюталық шарт. Егер валюталық шарт экспортпен немесе импортпен байланысты және келісімшарттың есептік нөмірін алуды талап етсе, валюталық шарттың түпнұсқасы немесе оның келісімшарттың есептік нөмірін алғандығы туралы белгісі бар көшірмесі;

5) Осы Қағидаларда көзделген жағдайларда тіркеу куәлігі, хабарлама туралы куәлік;

6) Осы Қағидалардың 8-тармағында көзделген жағдайларды қоспағанда, экспортпен немесе импортпен байланысты мәмілелер бойынша міндеттемелердің орындалуын растайтын не орындау қажеттігіне негіз болатын құжаттар немесе олардың көшірмелері.

Мәміленің жағдайларын нақтылау, операцияны және оның қатысушыларын жіктеу мақсатында заңды тұлға уәкілетті банктің талап етуі бойынша құрылтай құжаттарын ұсынады.

Резидент (резидент емес) осы тармаққа сәйкес талап етілетін құжаттарды және мәліметтерді ұсынбаған жағдайда уәкілетті банк осы Қағидалардың 9-тармағының екінші бөлігінде, 10 және 12-тармақтарында көзделген жағдайларды қоспағанда, валюталық операция бойынша ақша төлемін және (немесе) аударымын жүргізбейді.

8. Жеке тұлғалар арасындағы валюталық операция бойынша Қазақстан Республикасының шегінде жүзеге асырылатын өтеусіз ақша аударымы үшін, сондай-ақ жеке тұлғаның шетел банкіндегі өз банк шотына (өзінің банк шотынан) ақша аударуы үшін валюталық шартты ұсыну талап етілмейді.

Тіркеу, хабарлау немесе келісімшарттың есептік нөмірін алу талаптары айқындалған валюталық операция бойынша ақша төлемі және (немесе) аударымы үшін валюталық шартты ұсыну міндетті. Өзге жағдайларда резиденттің және резидент еместің банк шоты бойынша баламасы он мың АҚШ долларына тең немесе одан аспайтын сомада ақша төлемін және (немесе) аударымын жүргізген кезде, егер:

1) ақшаны жөнелтуші (алушы) резидент емес немесе резидент жеке тұлға болса;

2) ақшаны жөнелтуші (алушы) резидент заңды тұлға болса және ақшаны жөнелтуші (алушы) бұл ақша төлемі және (немесе) аударымы тіркеу куәлігін, хабарлама туралы куәлікті, келісімшарттың есептік нөмірін алуды талап ететін валюталық операцияны жүзеге асырумен байланысты емес екендігін растаса, осы Қағидалардың 7-тармағының 4) және 6) тармақшаларында көзделген құжаттарды ұсыну талап етілмейді.

Егер ақша төлемі және (немесе) аударымы валютасы АҚШ долларынан өзгеше болса, ақша төлемі және (немесе) аударымы сомасының баламасы операция жүргізілген күнгі валюта айырбастаудың нарықтық бағамын пайдалана отырып есептеледі.

9. Резидент тіркеу куәлігі және (немесе) хабарлама туралы куәлік талап етілетін валюталық операция бойынша ақша төлемін және (немесе) аударымын жүргізген кезде резидент уәкілетті банкке осындай құжаттардың түпнұсқаларын және көшірмелерін ұсынады. Оларды салыстырып тексергеннен кейін көшірмелері уәкілетті банкте қалады, ал түпнұсқалары резидентке қайтарылады. Осы Қағидалардың 73-тармағының бірінші бөлігінде көзделген жағдайларда тіркеу куәлігінің (хабарлама туралы куәліктің) түпнұсқасының орнына тіркеу куәлігінің (хабарлама туралы куәліктің) нотариат куәландырған немесе Ұлттық Банк растаған көшірмелерін ұсынуға рұқсат етіледі.

Резидентте хабарлама туралы куәлік болмаған жағдайда уәкілетті банк хабарлама туралы куәлікті алу қажеттігі туралы резидентке кез келген нысанда хабарлай отырып, операцияны жүргізеді. Бұл ретте уәкілетті банк ай сайын, есепті кезеңнен кейінгі айдың 20-на дейін (қоса алғанда) Ұлттық Банктің орталық аппаратына резидент-клиенттердің тапсырмалары бойынша (пайдасына) жүргізілген валюталық операциялар бойынша ақша төлемі және (немесе) аударымы туралы осы Қағидалардың 2-қосымшасында белгіленген нысан бойынша есеп береді. Төлем карточкаларын пайдалана отырып жүзеге асырылған валюталық операциялар бойынша ақша төлемі және (немесе) аударымы резиденттен осындай ақша төлемі және (немесе) аударымы туралы ақпарат келіп түскен кезеңдегі есепке кіргізіледі.

Тіркеу куәлігі талап етілетін валюталық операция бойынша резиденттің пайдасына ақша түскен кезде уәкілетті банк резидентке тіркеу куәлігін ұсыну қажеттігі туралы хабарлайды және көрсетілген құжатты резидент ұсынғаннан кейін ғана түскен ақшаны оның банк шотына аударады.

Егер тіркеу куәлігі немесе хабарлама туралы куәлік ресімделген валюталық шартқа осы Қағидалардың 28-тармағының 1), 2), 6) тармақшаларына сәйкес жаңа тіркеу куәлігін немесе хабарлама туралы куәлікті алуды талап ететін өзгерістер енгізілсе, осы Қағидалардың 7-тармағының 5) тармақшасында көзделген құжат ретінде қолданыстағы тіркеу куәлігін немесе хабарлама туралы куәлікті қабылдауға жол беріледі. Бұл ретте уәкілетті банк резидентке жаңа тіркеу куәлігін немесе хабарлама туралы куәлікті алу қажеттігі туралы кез келген нысанда хабарлайды.

10. Резидент (резидент емес) валюталық операция бойынша ақша төлемі және (немесе) аударымын уәкілетті банк шығарған төлем карточкасын пайдалана отырып, осы Қағидалардың 7-тармағында көрсетілген құжаттарды уәкілетті банкке алдын ала ұсынбай жүзеге асырады. Егер осы Қағидаларда өзгеше көзделмесе, көрсетілген құжаттар уәкілетті банктің немесе Ұлттық Банктің сұратуы бойынша ұсынылады.

11. Резидент заңды тұлға корпоративтік төлем карточкаcын пайдалана отырып, валюталық операция бойынша сомасы он мың АҚШ доллары баламасынан асатын ақша төлемін және (немесе) аударымын жүргізген жағдайда, резидент заңды тұлға уәкілетті банкке валюталық шартты ұсынады. Резидент заңды тұлға көрсетілген құжатты жоғарыда көрсетілген операция жүргізілген күннен бастап отыз жұмыс күні ішінде ұсынады.

Егер ақша төлемі және (немесе) аударымы валютасы АҚШ долларынан өзгеше болса, ақша төлемі және (немесе) аударымы сомасының баламасы операция жүргізілген күнгі валюта айырбастаудың нарықтық бағамын пайдалана отырып есептеледі.

12. Ақша жөнелтуші жеке тұлғаның валюталық шартты ұсыну мүмкіндігі болмаған жағдайда уәкілетті банк валюталық операция бойынша ақша төлемін және (немесе) аударымын ақша жөнелтуші (алушы) мұндай аударымның мақсатын көрсеткен және оның:

1) уәкілетті банкке осындай ақша төлемі және (немесе) аударымы туралы ақпаратты талап етуі бойынша Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдарына және Ұлттық Банкке ұсынуын рұқсат ететін;

2) осы ақша төлемі және (немесе) аударымының тіркеу куәлігін, хабарлама туралы куәлікті, келісімшарттың есептік нөмірін (резидент жеке тұлғалар үшін) алуды талап ететін валюталық операцияны жеке тұлғаның жүзеге асыруымен байланысты емес екендігін растайтын;

3) осы ақша төлемі және (немесе) аударымының жеке тұлғаның кәсіпкерлік қызметімен байланысты емес екендігін (ақшаны уәкілетті банкте шот ашпай-ақ аударған кезде) растайтын жасаған немесе растайтын жазбалары болған кезде ғана жүргізеді.

Бұл тармақтың ережелері жеке тұлғаның банк шоты бойынша уәкілетті банктің төлем карточкасын пайдалана отырып жүзеге асырылатын ақша төлемдеріне және (немесе) аударымдарына қолданылмайды.

13. Уәкілетті банк ай сайын, есепті кезеңнен кейінгі айдың 20-на дейін (қоса алғанда) Ұлттық Банктің орталық аппаратына осы Қағидалардың 3-қосымшасында белгіленген нысан бойынша, жеке тұлғалар валюталық операциялар бойынша күнтізбелік ай ішінде жүзеге асырған мынадай ақша төлемдері және (немесе) аударымдары туралы:

1) егер ақша төлемінің және (немесе) аударымының сомасы он мың АҚШ доллары баламасынан асып кетсе, уәкілетті банкте шот ашпай жүргізілген ақша төлемі және (немесе) аударымы туралы;

2) егер мұндай ақша төлемінің және (немесе) аударымының сомасы елу мың АҚШ доллары баламасынан асқан болса, банк шоттары бойынша осы Қағидалардың 12-тармағында белгіленген тәртіппен жүргізілген ақша төлемі және (немесе) аударымы туралы;

3) егер мұндай ақша төлемінің және (немесе) аударымының не алынатын ақшаның сомасы он мың АҚШ доллары баламасынан асып кетсе, уәкілетті банктің төлем карточкасын пайдалана отырып жүргізілген валюталық операция бойынша ақша төлемі және (немесе) аударымы не банк шотынан алынған қолма-қол ақша туралы ақпараттан тұратын есепті ұсынады.

Егер ақша төлемінің және (немесе) аударымының не алынатын ақшаның валютасы АҚШ долларынан өзгеше болса, ақша төлемі және (немесе) аударымы сомасының баламасы операция жүргізілген күнгі валюта айырбастаудың нарықтық бағамын пайдалана отырып есептеледі.

Осы Қағидалардың 3-қосымшасында белгіленген нысан бойынша есепке жеке тұлғалар Қазақстан Республикасының шегінде жүзеге асырған валюталық операция бойынша ақша төлемдері және аударымдары бойынша, сондай-ақ жеке тұлғалардың шетел банктеріндегі өз банк шоттарына (өздерінің банк шоттарынан) ақша аударымдары бойынша ақпарат кірмейді.

14. Резиденттің және (немесе) резидент еместің міндеттемелерін орындау есебіне резидент үшінші тұлға уәкілетті банк арқылы валюта операция бойынша жүргізетін ақша төлемі және (немесе) аударымы резидент үшінші тұлға мен атына ақша төлемі және (немесе) аударымы жүзеге асырылатын тұлғаның арасындағы өзара міндеттемелердің сипатын айқындайтын шартты ұсынған жағдайда, егер бұл осындай ақша төлемін және (немесе) аударымын жүзеге асыруға негіз болған валюталық шартта көрсетілмесе, жол беріледі.

Егер резидент жеке тұлға валюталық операция бойынша ақша төлемі және (немесе) аударымын жұбайының (зайыбының) немесе жақын туысының міндеттемелерін орындау есебіне жүзеге асырған жағдайда, осындай жеке тұлғалардың арасындағы өзара міндеттемелердің сипатын айқындайтын шарт ретінде ақша жөнелтушінің міндеттемелерді орындау есебіне ақша төлемі және (немесе) аударымы жүзеге асырылатын жеке тұлғаның жұбайы (зайыбы) немесе жақын туысы болып табылатынын растайтын құжат ұсынылады.

15. Резидент еместің шетел банкіндегі шотынан резиденттің міндеттемелерін орындау есебіне жүзеге асырылатын резиденттің валюталық операциясы бойынша ақша төлемі және (немесе) аударымына мынадай:

1) резидент резидент еместен алған қаржылай қарыз үшінші тұлғалардың банк шотына есептелген;

2) бағалы қағаздар нарығында резидентке ол тіркелген мемлекеттің заңнамасы бойынша бағалы қағаздар нарығында кәсіби қызметті жүзеге асыруға құқығы бар резидент емес қаржылық қызметтерді көрсеткен;

3) резидент емес тапсырма шарты бойынша резидентке қызмет көрсеткен жағдайда жол беріледі.

 

ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2015.16.03. № 32 Қаулысымен 3-тарау жаңа редакцияда (бұр.ред.қара)

16. Заңды тұлғалар (уәкілетті банктер мен уәкілетті ұйымдарды қоспағанда) ішкі валюта нарығында шетел валютасын уәкілетті банктер арқылы осы Қағидалардың 17 немесе 19-тармақтарына сәйкес ресімделетін шетел валютасын сатып алуға немесе сатуға арналған өтінімнің негізінде сатып алады және сатады.

Шетел валютасын бір жүз мың АҚШ долларынан асатын баламалы сомаға ұлттық валютаға сатып алатын жағдайда, уәкілетті банк немесе уәкілетті ұйым болып табылмайтын резидент заңды тұлға өтінімге қоса орындау мақсатында шетел валютасы сатып алынатын валюталық шарттың көшірмесін және (немесе) шетел валютасын сатып алу мақсатын және сомасын растайтын өзге де құжаттарды береді.

18. Уәкілетті банк осы Қағидалардың 17-тармағына сәйкес ресімделген шетел валютасын бір жүз мың АҚШ долларынан асатын баламалы сомаға ұлттық валютаға сатып алуға арналған өтінімді орындаған кезде өтінімде көрсетілген шетел валютасын сатып алу мақсатын және сомасын валюталық шартпен және (немесе) шетел валютасын сатып алу мақсаты мен сомасын растайтын өзге де құжаттармен салыстырып тексеруді жүзеге асырады.

19. Шетел валютасын уәкілетті банк арқылы ұлттық валютаға сатып алуға немесе сатуға арналған өтінімді ресімдеген кезде резидент емес заңды тұлға шетел валютасын сатып алудың немесе сатудың мақсатын көрсетеді.

 

4. Қолма-қол шетел валютасын алу (аудару) және пайдалану тәртібi

20. Жеке тұлғалар уәкілетті банктердегі өздерінің банк шоттарынан (өздерінің банк шоттарына) қолма-қол шетел валютасын шектеусіз алады (аударады).

22. Заңды тұлға Заңның 16-бабы 1-тармағының 5) және 6) тармақшаларына сәйкес жеке тұлғаларға төлемдерді жүзеге асыру мақсатында өзінің банк шотынан қолма-қол шетел валютасын алған кезде уәкілетті банкке қызметкерлерге еңбекақы төлеуге не олардың Қазақстан Республикасынан тыс жерлерге іссапарымен байланысты шығыстарды, оның ішінде өкілдік шығыстарды төлеуге негіз болған құжаттарды алынатын қолма-қол шетел валютасының сомасын көрсете отырып ұсынады. Заңды тұлға ұсынатын құжаттар нысаны бойынша шектелмейді және олар төлемнің (ақы төлеудің) мақсатын растауы тиіс. Осындай құжаттар ретінде бұйрықты, өкімді, шешімді, іссапар шығыстарының сметасын ұсынуға болады.

Қолма-қол шетел валютасы корпоративтік төлем карточкасын пайдалана отырып алынған жағдайда, көрсетілген құжаттар уәкілетті банкке осындай алынған күннен бастап отыз жұмыс күні ішінде ұсынылады.

Қызметкерлердің Қазақстан Республикасынан тыс жерлерге іссапарымен байланысты шығыстарды, оның ішінде өкілдік шығыстарды төлеу үшін заңды тұлға бұған дейін алған қолма-қол шетел валютасының пайдаланылмаған бөлігі заңды тұлғаның уәкілетті банктегі банк шотына қызметкерлердің іссапар мерзімі аяқталған күннен бастап он жұмыс күні ішінде міндетті түрде аударылуы тиіс.

23. Қолма-қол шетел валютасын заңды тұлғаның уәкілетті банктегі банк шотына аударған кезде кіріс касса құжатында қолма-қол шетел валютасын алу негіздемесі көрсетіледі. Заңның 16-бабы 1-тармағының 3), 4), 6), 7) және 7-1) тармақшаларына сәйкес заңды тұлғалар алған қолма-қол шетел валютасын аудару жағдайларын қоспағанда, уәкілетті банк Ұлттық Банкке осы Қағидалардың 6-тармағына сәйкес заңды тұлғаның банк шотына қолма-қол шетел валютасын аудару фактісі туралы хабарлайды.

24. Осы Қағидалардың 21-23-тармақтарында жазылған нормалар Қазақстан Республикасында аккредиттелген шет мемлекеттердің дипломатиялық және оларға теңестірілген өкілдіктеріне, консулдық мекемелеріне қолданылмайды.

 

5. Тіркеу және хабарлау режимдерінің жалпы ережелері

25. Тіркеу куәлігі, хабарлама туралы куәлік резидент жеке және заңды тұлғаларға беріледі.

Резидент, тиісінше Заңның 8-бабының 3, 3-1-тармақтарында, 9-бабының 2-тармағында айқындалатын мерзімде тіркеу куәлігін алуға өтініш береді, Ұлттық Банкке хабарлайды.

26. Банк болып табылмайтын резидент заңды тұлғаның филиалы (өкілдігі) тіркеуге және (немесе) осы филиал (өкілдік) жүзеге асыратын валюта операциясы туралы хабарлай отырып өтініш берген кезде тіркеу куәлігі және (немесе) хабарлама туралы куәлік резидент заңды тұлғаға тиісті филиалды (өкілдікті) көрсете отырып беріледі. Бұдан әрі осы операциялар бойынша филиал (өкілдік) есепті ұсынады.

Банк филиалының (өкілдігінің) валюталық операциялары туралы хабарламасымен банк өтініш береді.

27. Резидент тіркеу және (немесе) хабарлау орны бойынша валюталық шартқа барлық өзгерістер мен толықтырулар туралы тиісті құжаттардың көшірмелерін бере отырып, осындай өзгерістер мен толықтырулар енгізілген күннен бастап алпыс күнтізбелік күннен кешіктірмей хабарлайды.

28. Қайта тіркеу және (немесе) хабарлама туралы жаңа куәлік алу бұрын берілген тіркеу куәлігінде және (немесе) хабарлама туралы куәлікте көрсетілген мынадай көрсеткіштер өзгерген кезде талап етіледі:

1) валюталық шарттың жалпы сомасының ұлғаюы;

2) валюталық шарттың валютасы;

3) валюталық шарттың қатысушыларын, егер өзгеріс талаптардың немесе валюталық шартқа қатысушы-резиденттердің міндеттемелерінің өзгеруіне әкелсе;

4) валюталық шарттың қатысушыларының сәйкестендіру деректері (аты-жөні немесе фирмалық атауы);

5) валюталық шарттың мәні;

6) валюталық шарттың қолданылу мерзімі - қысқа мерзімінен (бір жыл және одан аз) ұзақ мерзімге (бір жылдан артық) өткен кезде;

7) резиденттің тұрғылықты жері (тұратын орны) - басқа облысқа көшкен кезде;

8) резидент еместің тұрғылықты жері (тұратын орны) - басқа елге көшкен кезде (жеке тұлғаның тұрғылықты жерінің немесе заңды тұлғаның тіркелу елінің өзгеруі).

29. Тіркеу куәлігі, хабарлама туралы куәлік мына жағдайларда:

1) осы Қағидалардың 28-тармағында көзделген жағдайда, жаңа тіркеу куәлігі және (немесе) хабарлама туралы жаңа куәлік беру кезінде;

2) егер валюта операциясы заңнамада белгіленген тәртіппен жарамсыз деп танылса;

3) Ұлттық Банк резиденттің қолданылу мерзімі аяқталған шарт бойынша тараптардың міндеттемелерін орындаудың жоқ екендігі туралы жазбаша хабарламасын алғаннан кейін;

4) резидент тікелей инвестор және (немесе) тікелей инвестициялау объектісі болып табылатын жағдайларды қоспағанда, Ұлттық Банк тараптар арасындағы міндеттемелердің толық тоқтатылғаны туралы резиденттің жазбаша хабарламасын алғаннан кейін, сондай-ақ олардың сәйкестендіру деректері (аты-жөні немесе фирмалық атауы) өзгерген;

5) Ұлттық Банк резиденттің активтерге иелік ету аяқталғаны туралы жазбаша хабарламасын алғаннан кейін;

6) Ұлттық Банк резиденттің шетел банкіндегі шоттың жабылғандығы туралы жазбаша хабарламасын алғаннан кейін;

7) Ұлттық Банк валюталық шарт тараптарының резиденттілігі өзгергені туралы резиденттің жазбаша хабарламасын алғаннан кейін, оның нәтижесінде операция валюталық реттеу режиміне тап болмай қалған жағдайда;

8) заңды тұлғалардың бірыңғай мемлекеттік тіркеліміне резидент заңды тұлғаның қызметін тоқтату туралы жазба енгізілгенде;

9) қайтыс болуды, сондай-ақ резидент жеке тұлғаны қайтыс болды деп жариялау туралы және қайтыс болу фактісін анықтау туралы соттың шешімдерін азаматтық хал актілерін жазатын мемлекеттік органдарда тіркегенде күші жойылды деп саналады.

30. Валюталық реттеу режимі мыналарға қолданылмайды:

1) Қазақстан Республикасының мемлекеттік сыртқы қарыздары, Қазақстан Республикасының мемлекеттік кепілі бар мемлекеттік емес сыртқы қарыздар туралы келісімдер, сондай-ақ осындай келісімдер шеңберінде жүзеге асырылатын операциялар;

2) мәміле паспорттарын ресімдеу талап етілетін экспортпен (импортпен) байланысты коммерциялық кредиттер;

3) резидент еместердің қайталама нарықта басқа мемлекеттердің заңнамаларына сәйкес және солардың аумағында шығарылған резидент эмитенттердің бағалы қағаздарын (резидент эмитенттердің бағалы қағаздарына шығарылған депозитарлық қолхаттарды қоса алғанда) сатып алуы;

4) резиденттердің қайталама нарықта Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес шығарылған резидент емес эмитенттердің бағалы қағаздарын (Қазақстандық депозитарлық қолхаттарды қоса алғанда) сатып алуы;

5) банктердің басқа мемлекеттердің заңнамасына сәйкес және олардың аумағында шығарылған резидент емес эмитенттердің бағалы қағаздарын және резидент емес инвестициялық қорлардың пайларын сатып алуға байланысты меншік операциялары;

6) зейнетақы активтерін инвестициялық басқаруды жүзеге асыратын ұйымдардың және зейнетақы активтерін инвестициялық басқаруды дербес жүзеге асыратын жинақтаушы зейнетақы қорларының басқа мемлекеттердің заңнамасына сәйкес және олардың аумағында шығарылған резидент емес эмитенттердің бағалы қағаздарын және резидент емес инвестициялық қорлардың пайларын сатып алуға байланысты операциялары;

7) резидент еместердің Қазақстан Республикасында шығарылған мемлекеттік бағалы қағаздарды сатып алуы;

8) банктердің жұмыс және қызмет көрсету экспортымен (импортымен), сондай-ақ туынды қаржы құралдарымен байланысты меншікті операциялары;

9) Қазақстан Республикасының шетелдегі мекемелерінде жүзеге асырылатын валюта операциялары;

10) банктер резидент еместерге 180 күннен асатын мерзімге берген коммерциялық кредиттер және қаржылай қарыздар.

31. Егер валюталық шартқа қол қою күні (ол болмаған жағдайда - күшіне енген күні) осындай шарт бойынша жүзеге асырылатын операцияларға валюталық реттеу режимдерінің қолданылуын айқындау үшін қажетті сома және (немесе) өзге де жағдайлар болмағанда валюталық реттеу режимдерінің операцияларға қолданылуы резиденттердің және резидент еместердің валюталық шарт бойынша міндеттемелерінің нақты орындалуын негізге ала отырып айқындалады. Бұл ретте коммерциялық кредит және (немесе) қаржылай қарыз, егер 180 күннен астам мерзімге жасалған тиісті валюталық шарт шеңберінде экспорттың (импорттың) бөліктері бойынша және (немесе) қарыз қаражатын беру және тараптардың әр бөлік бойынша міндеттемелерді 180 күннен аспайтын мерзімде орындауын жүзеге асыру көзделсе тіркеуге, хабарлауға жатпайды.

Тараптардың коммерциялық кредиттер бойынша нақты орындалған міндеттемелері бойынша әрбір келесі төлем (жеткізу) неғұрлым ертерек күнмен жүзеге асырылған жеткізу (төлем) бойынша берешекті өтеу есебіне есептеледі. Төлемнің (жеткізудің) қалған бөлігі келесі төлем (жеткізу) бойынша берешекті өтеу есебіне есептеледі.

Жеткізу (төлем) бойынша берешекті толық өтеу кезінде коммерциялық кредиттер және қаржылай қарыздар бойынша тіркеу және хабарлау мақсаты үшін 180 күнді есептеудің басталуы ол бойынша өтелмеген берешегі бар келесі жеткізу (төлем) күніне ауысады. Берешек сомасын есептеу барлық жеткізулер (төлемдер) бойынша ол бойынша берешегі бар валюталық шарт шеңберінде 180 күннен кем мерзімге берешекті қоса алғанда, барлық жеткізулер (төлемдер) бойынша жүргізіледі.

32. Валюталық реттеу режимдерінің таралуын айқындау мақсаттары үшін өзге валютада көрсетілген және шарт бойынша есеп айырысуларды жүзеге асыру үшін АҚШ долларына қатысты айырбастау бағамына нұсқаулар берілмеген шарт бойынша АҚШ долларындағы валюталық шарт сомасының баламасын есептеу валюталық шартқа қол қойылған күнгі (ол болмаған жағдайда - күшіне енгізілген күнгі) валюталар айырбастаудың нарықтық бағамын пайдалана отырып жүзеге асырылады.

Осы Қағидалардың 31-тармағында көрсетілген жағдайларда шарт бойынша есеп айырысуды жүзеге асыру үшін өзге валютада көрсетілген және АҚШ долларына қатысты айырбастау бағамына нұсқаулар берілмеген валюталық шарт бойынша нақты орындалған міндеттемелер сомасының АҚШ долларындағы баламасын есептеу операцияларды жүргізу күнгі валюталар айырбастаудың нарықтық бағамын пайдалана отырып жүзеге асырылады.

33. Ұлттық Банк келісілген тәртіппен банкке, салық қызметі органдарына берілген және күші жойылған тіркеу куәліктері, хабарлама куәліктері туралы ақпарат ұсынады.

34. Уәкілетті банктер ай сайын, есептік кезеңнен кейінгі айдың 10-ына дейін (қоса алғанда) Ұлттық Банктің орталық аппаратына осы Қағидалардың 4-қосымшасында белгіленген нысан бойынша тіркеу куәлігі, заңды тұлғаларға (банктерді қоспағанда), сондай-ақ жеке тұлғаларға хабарлама туралы куәлік берілген валюталық шарт бойынша қаражаттың қозғалысы туралы есеп ұсынады. Төлем карточкаларын пайдалана отырып жүзеге асырылған валюта операциялары бойынша ақша төлемі және (немесе) аударымы резиденттен түскен осындай ақша төлемі және (немесе) аударымы туралы ақпарат сол кезеңдегі есепке қосылады.

35. Резидентке тіркеу куәлігінің, хабарлама туралы куәліктің түпнұсқасы жоғалған кезде ол өтінішпен хабарласқан жағдайда жоғалған құжаттың дубликаты беріледі.

Резидент дубликатты алу үшін тіркеу немесе хабарлау орны бойынша жоғалту себебі мен жағдайын көрсете отырып, өтініш береді. Ұлттық Банк өтініш түскен күннен бастап бес жұмыс күні ішінде дубликатты ресімдейді және береді. Дубликат бастапқы тіркеу куәлігінің, хабарлама туралы куәліктің бастапқы нөмірімен және күнімен «Дубликат» деген сөзді және дубликат берілген күнді көрсете отырып беріледі.

36. Тіркеуді, хабарлама туралы растауды Ұлттық Банк тарапынан тиісті валюталық операцияcы (валюталық шарт) бойынша қатысушылардың міндеттемелеріне қатысты қандай да болмасын міндеттеме алмай Ұлттық Банк жүргізеді.

Тіркеу куәлігінің, хабарлама туралы куәліктің болуы Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінің талаптарын бұзғаны үшін жауапкершіліктен босату үшін негіз болып табылмайды.

37. Валюталық реттеу режимдерінің шеңберінде ұсынылатын және (немесе) тиісті есептерде көрсетілетін мәліметтердің шынайылығына бақылау жасау мақсатында осы Қағидаларда белгіленген жағдайларда және (немесе) Ұлттық Банктің сұратуы бойынша резиденттер Ұлттық Банкке валюталық шарт бойынша міндеттемелердің туындауын, орындалуын және тоқтатылуын растайтын мынадай құжаттарды ұсынады:

1) төлем жүргізу не тауар жеткізудің (жұмысты орындау, қызмет көрсету), сондай-ақ активтерді берудің негізділігін растайтын құжаттардың көшірмелері (төлем құжаттарының, тауар декларацияларының және шот фактуралардың көшірмелері);

2) уәкілетті банктің жүргізілген ақша төлемдері және (немесе) аударымдары туралы анықтамасы;

3) шетел банкінің жүргізілген төлемдер туралы және шетел банкіндегі шоттың жағдайы туралы үзіндісі;

4) Заңның 12-бабының 2-тармағында көзделген жағдайлардың басталуын растайтын құжаттардың көшірмелері.

38. Резидентте салық органының салық төлеушінің (салық агентінің) салық есептілігін ұсынуын тоқтата тұру туралы шешімі болған кезде осындай шешім қабылданған сәттен бастап және салық есептілігін ұсынуды жаңартқанға дейін олар алған тіркеу куәліктері және (немесе) хабарлама куәліктер бойынша есептілік ұсыну қажет етілмейді.