Пайда болуы

Орындаған: Сулейменов
Мустафа
632
МҰСЫЛМАН ДІНІНІҢ
ПАЙДА БОЛУЫ.
ИСЛАМ
МЕМЛЕКЕТТІК
ИДЕОЛОГИЯҒА
АЙНАЛУЫ.

Мұсылман дейінгі Аравия
Жоспар
01
02
03
04
05
06
Ислам дінінің қалыптасуы
Арабтардың тақуа халифтар кезіндегі жаулап
алушылықтары
Омеядтар мен аббастар
Халифаттың ыдырауы
Арабтар мәдениеті

Мұсылман дей нг Аравия
Ұлан-ғайыр Аравия түбегінің көлемі 3 млн км2. Ол шөл
дала, құмды жер. Теңіз жағалаулары ғана егіншілікке
жарамды. V-VI ғасырларда арабтар елінде алғашқы
қауымдық құрылыс пен қатар, құлдық қоғам да орын
алды. Бірақ құл иеленушілік қатынас дамып, жетілмеді.
Алғашқы қауымдық құрылыс негізінде феодалдық
қатынастар да қалыптаса бастады.
Лахмид әулеті
IV ғасырға қарай Месопотамия мен Сирия шекарасында
Лахмидтер әулеті басқарған араб патшалығы құрылды. Ол VII
ғасырдың басына дейін сасанидтік Иранға вассалдық
тәуелділікте болды.

Ислам д н н ң
қалыптасуы
Араб тайпаларын біріктіріп, көршілес бай елдерді
басып алу үшін шонжарлар жаңа дінді-Ислам дінін
пайдаланды. Ол діннің негізін Мухаммед с.ғ.с
пайғамбар қалады
Мұхаммед пайғамбар 570(571)-632 жылдары өмір
сүрген. Ол Меккеде үстемдік құрған корейшиттердің
кедейленген отбасында өмірге келген. Әкесінің аты
Абдулла, анасының аты Әмина. 
Мұхаммед пайғамбар арабтарды бір ғана құдайға
табынуға, өзара жауласуды тоқтатуға, бірігуге
шақырды. 630 жыл шамасында араб тайпаларының
көпшілігі ислам дінін қабылдады. Мекке мұсылман
дінінің орталығына, бүкіл мұсылмандардың, “қасиетті”
қаласына айналды.

Жаулап алынған елдердің тұрғын халқына
қару асынуға рұқсат етілмеді. Олар
өздерінің киген киімдерімен де арабтарға
ұқсамауға тиісті болатын. Мұсылман емес
халықтардың бәріне қосымша салықтар
салды және өз әскерлерін азық-түлікпен
қамтамасыз етуді міндеттеді.
Арабтар 636 жылы Ярмукектегі шайқастан
кейін Византияның аса бай
провинциялары-Сирия мен Египетті-
басып алып, 637-651 жылдары Иранды
жаулап алды.Араб әскерлері
Константинопольді бірнеше рет қоршап,
шабуылдағанымен оны ала алмады.
Арабтардың тақуа халифтар
кез ндег жаулап
алушылықтары

Омеяд
Омеядтар мен аббастар
661-750
Бұл кезде Халифаттық иелігі орасан зор ұлғайды.
VIII ғасырдың басына қарай бүкіл Солтүстік Африка
жаулап алынды. 711 жылы арабтар Гибралтар
бұғазы арқылы вестготтардың әлсіреп қалған
мемлекеті орналасқан Пириней түбегіне өтті 
Аббас
750-1055
750-754 жылға дейін Абул-Аббас таққа отырды. Ол
1055 жылға дейін билік құрған аббаситтер
әулетінің негізін қалады. Жаңа халифаттың
астанасы Бағдад қаласы болды. Оны 768 жылдан
бастап халиф Мансұр(754-775) тұрғызды.

Халифаттың ыдырауы
Халифаттың ыдырауы VIII ғасырдың ортасында басталды. 756 жылы
Кордова эмираты бөлініп кетіп, ол 929 жылы жеке халифатқа айналды.
VIII ғасырдың аяғы - IX ғасырдың басында Марокко мен Тунис бөлініп
шықты. IX ғасырдың ортасында Египет тəуелсіздік алды. Мұнда алғаш
Тулунилер, ал X ғасырда Əлінің Фатимилер деп аталған ұрпақтары
билік құрды.
Сөйтіп, қоғамдық бірліктің, ынтымақтың ұйтқысы болған жаңа ислам дінінің рухани
беделі араб халифатының құрылуына, зор табыстарға жетуіне себеп болды. Ал IX
ғасырға қарай ислам басшыларының пайғамбар өсиеттері бойынша жүре алмай,
əділеттілік жолынан ауытқып кетулері жеке феодалдардың күшеюіне, ақырырында-
халифаттың ыдырауына əкеліп соқты.

Университет
ғылым
Мәдениет
Арабтардың мәдениеті VII-X ғасырларда дүние жүзіндегі ең озық
мәдениет болды. Еуропадағы ең алғашқы университетті-кордовада-
арабтар ашқан. Ондай университеттерді арабтар Бағдатда, Каирде
де ашқан. 
Халифатта математика, астрономия, география тәрізді ғылымдар
өте жоғары дәрежеде дамыды. Дамаскіде, Бағдат пен Каир сияқты
қалаларда үлкен обсерваториялар ашылды.
Медицина
Арабтар медицина да жемісті түрде дамыды. Орта азияда араб
тілінде білім алған ұлв ғалым тәжік Ибн Сина өмір сүрді. Оның
әсіресе дәрігер ретінде даңқы шықты.