Билеуші  сұлтандар  30  руб.  күміс  ақша  кө­

15-п.].    1840  жылы  император  генерал-адъютант 

В.А.-Пе ровскийге  қазақтарды  әскери  сотқа  тартып, 

бүлік  шығарған  және  басқаларды  наразылыққа 

итермелеген  жағдайларда  үкім  шығаруға  рұқсат 

берді.  1844  жылғы  «Орынбор  қазақтарын  басқа-

ру  туралы  Ережеге»  сәйкес  билеуші  сұлтандарда 

көмекші,  іс  қағаздарын  жүргізуші,  хатшы  және 

бес  шабарман  болды  [20,  217-б.].  Билеуші  сұл-

тандарының  кеңсесіндегі  қиындықтар  туралы  ке-

зінде  Орынбор  Шекаралық  комиссиясы ның  төра-

ғалары  Г.Ф.Генс  (1825  ж.  16  қаңтарынан  1844  ж. 

ма мыры  аралығында),  М.В.Ладыженский  (1844-

1854)  орталыққа  хабар лап  отырды.  Олар  билеуші 

сұл тандардың кеңсе лерінде шендердің көбеюін жә-

не  материалдық  жағдайлардың  нығаюын,  қазақ тар 

арасындағы  істерді  талдау,  осы  талдауларды  ха-

лықтың дәстүрі мен әдет-ғұрыптары негізінде шешу 

үшін билеуші сұлтандарға көбірек құқық пен еркіндік 

беруді жақ та ды.  Олардың басым көпшілігі ұрлық пен 

барымтаға қатысты істер болды.