Билеуші сұлтандар Орынбор шекаралық
ко миссия тарапынан назарға жиі ілігіп отыр
ды. Старшындарды, кейде лауазымы жоғары қа-
зақтардың өзін заңсыз ақша жинаған деп айып-
тады. Ф.Генс мұндай жағдайды зерттей келіп, би-
леуші сұлтандарды шаңырақ салығын жинауға
қа тыстырудан босатуды ұйғарды. Ол бұл істі стар-
шындар мен билерге тапсыруды ұсынды. Орын-
бор Шекаралық комиссиясы төрағасының ұсынысы
Орын борда қарал ды, бірақ комиссия мүшелері бұған
келіспей, 1842 жылы 10 ма мыр да В.А.Перовскийді
алмастырған генерал-лейтенант В.А.Обручевке бұл
шарадан туындауы мүмкін залалды жазып, арнайы
хат жіберді. Әске ри губернатор Орынбор Шекаралық
ко миссиясы мүшелерімен келісіп, билеуші сұлтандар
салық жи наудың бас қадағалушысы болып қала
берді [10, 58-б.].
Осылайша, қазақ жерлерін империялық кеңістікке
қосу процесінің күшеюі кезеңінде, қазақ даласын
басқарудың орыс империялық жүйесі дәстүрлі
ақ сүйектер өкілдерін – сұлтандарды әкімшілік
саясаттың бірінші кезеңінде мемлекеттік биліктің
негізгі әлеуметтік тірегі ретінде анықтады.
РЕЗЮМЕ
В статье на основе новых архивных источников
и опубликованных материалов изучается служба
султанов-правителей и временно исправляющих эту
должность в Восточной части Орды. В хронологической
последовательности восстановлены имена казахских
чиновников.
Достарыңызбен бөлісу: |