бөлім Клиникалық тексеру əдістері

Сұрастыру. Сұрастырудың мəні. Науқастарды зерттеу тəсілдері ретінде анамнезді 

жинаудағы Г.А. Захарьиннің рөлі. Сұрастыру үлгісі, төлқұжат бойынша мəліметтер, 

науқас шағымдары. Науқастың шағымдары: негізгі жəне қосымша. Негізгі шағымды 

жете анықтау. Науқастың өмір тарихы, қысқаша биографиялық мəліметі, отбасылық, 

еңбек  жəне  тұрмыстық  анамнезі,  зиянды  əдеттері,  науқастың  тамақтануы, 

сырқаттанған  ауруларының  түрлері,  аллергиялық  анамнезі.  Тұқым  қуалаушылық. 

Туберкулез  жəне  жұқпалы  (венерологиялық)  аурулармен  ауыратын  науқастармен 

қатынаста болуын анықтау.

Жалпы қарап тексеру. Науқастың жалпы жағдайы. Сана-сезімі (анық, ступор, со-

пор, кома). Науқастың жағдайы (белсенді, сылбыр, мəжбүр қалып). Дене бітімі. Кон-

ституция жəне конституция түрлері туралы ұғым.

Тері жəне сілемей қабаттары. Бозару. Қызару. Көгеру. Сарғаю. Пигментация жəне 

депигментация.  Терінің  ылғалдануы  жəне  құрғақтануы.  Тыртықтар,  бөртпелер, 

қанталауы, қасыну. Трофикалық ойықжаралар, жауыржаралар. Терінің серпімділігі.

Теріасты  шелмайы.  Оның  дамуы  (нашар,  қалыпты,  өте  жоғары).  Май  жиналған 

орындар. Кахексия. Ісіктер, оның орналасуы, таралуы (жалпы жəне жергілікті).

Лимфа  түйіндері.  Оларды  зерттеу  əдістемесі.  Көлемін,  конституциясын,  ауру 

сезімін, қозғалғыштығын анықтау. Өзара жəне көрші тіндермен жабысуы.

Бұлшықеттер. Олардың даму деңгейі, қуаттылығы, күші. Бұлшықеттің атрофиясы 

(жалпы түрде жəне əр жерде).

Сүйектер:  формасы,  деформацияларының  болуы,  ұстағанда,  соққылағанда  ауыр-

сынуы. Сүйектердің сынуы туралы ұғым.

Буындар.  Конфигурациясының  өзгеруі.  Ісінуі,  қозғалған  кезде  ауырсынуы  жəне 

сытырлауы. Белсенді жəне сылбыр қозғалыстардың ауқымы.

Антропометриялық өлшеу. Бойы, салмағы. Өлшеу техникасы. Антропометриялық 

өлшеудің мəні.

Дене жылуы.

Пальпация. Мəні, негізі түрлері (беткей, терең, жылжымалы, бимануалды), жүргізу 

ережелері жəне техникасы.

Перкуссия.  Зерттеу  əдісі  түріндегі  перкуссияның  қысқаша  тарихи  мəліметі.  Бұл 

əдісті қолданудағы Ауэнбруггердің рөлі. Перкуссияның физикалық негіздері. Салы-

стырмалы жəне топографиялық перкуссия, олардың жалпы ережелері.

Аускультация.  Зерттеу  əдісі  түріндегі  аускультация  бойынша  қысқаша  мəлімет. 

Лаэннектің рөлі. Аускультация əдісінің физикалық негіздері. Аускультация ережесі 

мен техникасы.

Зертханалық зерттеу əдістерінің мəні. Қанды, зəрді, нəжісті, қақырықты, шайынды 

суды, асқазан құрамын, өтті зерттеудің негізгі əдістері. Зертханалық жəне аспаптық 

зерттеуді өткізудегі мейірбикелердің рөлі.

47

пищи, примеси крови, слизи. Запоры и поносы, причины возникновения. Диагности-

Осмотр. Осмотр полости рта. Язык: положение языка в ротовой полости, наличие 

отечности, влажность, характер и выраженность сосочкового слоя, трещин, язв. Со-

стояние зубов. Десны. Состояние мягкого и твердого неба. Осмотр живота в горизон-

тальном и вертикльном положении больного. Форма живота. Его объем (метеоризм, 

ожирение, асцит), участие в дыхании, ассиметрия, развитие венозных коллатералей 

на передней брюшной стенке.

Пальпация. Методика поверхностной ориентировочной пальпации живота. Опре-

деление болезненности и напряжения брюшных мышц Глубокая скользащая методи-

ческая пальпация живота по методу В.П. Образцова и Н.Д. Стражеско. Последова-

тельность пальпации: сигмовидная кишка, слепая, конечный отрезок подвздошной, 

поперечно-ободочная  кишка,  восходящий  и  нисходящий  отделы  толстой  кишки. 

Данные пальпации: расположение, подвижность, болезненность, консистенция, ве-

личина, характер поверхности, наличие урчания. ЖЕЛУДОК. Определение нижней 

границы желудка перкуссией.

Перкуссия  живота.  Характер  перкуторного  звука:  тимпанический,  притупленно-

тимпанический, тупой. Определение свободной и осумкованной жидкости в брюш-

ной полости методам перкуссии и флюктуации.

Аускультация. Выслушивание перистальтики желудка и кишечника, шума трения 

листков брюшины.

Дополнительные методы исследования органов пищеварения.

Понятие  о  рН-  метрическом  исследовании  желудка.  Методы  исследовании 

Helicobacter Pylori (морфологические, дыхательный тесты).

Копрологические исследование. Определение цвета, запаха, формы, консистенции, 

примеси. Химическое исследование: реакция, определение скрытой крови, желчные 

пигменты.  Микроскопическое  исследование:  мышечные  волокна,  соединительная 

ткань, жир, растительная клетчатка, зерна крахмала и элементы пищевого происхож-

дения, эпителий, лейкоциты, эритроциты, макрофаги, клетки опухоли, наличие про-

стейших,  гельминтов.  Диагностическое  значение  копрологического  исследования. 

Эндоскопическое  исследование  желудочно-кишечного  тракта  (общие  принципы). 

Эзофагоскопия. Гастродуоденоскопия. Колоноскопия. Ректороманоскопия, биопсия. 

Цитологическая  диагностика.  Лапароскопия.  Диагностическое  значение  радиоизо-

топного и ультразвукового исследования при заболеваниях органов пищеварения.