Разгледжана І зацверджана на пасяджэнні Навукова-метадычнага савета бду
жүктеу/скачать 1.94 Mb. Pdf көрінісі
|
| 1. ТЭАРЭТЫЧНЫ РАЗДЗЕЛ
Тэарэтычнае засваенне праграмы па аграметэаралогіі ажыццяўляецца ў межах вучэбнага дапаможніка, выдадзенага пад грыфам ВМА. У дапаможніку выкарыстаны шматгадовы аўтарскі досвед выкладання данай дысцыпліны. Распрацаваныя прэзентацыі лекцый уяўляюць вучэбныя матэрыялы па аграметэаралогіі, выкананыя ў PowerPoint, структураваныя ў адпаведнасці з тэматычным планам вучэбнай праграмы. Каўрыга, П. А. Аграметэаралогія [Электронны рэсурс] : дапаможнік / П. А. Каўрыга. Мінск : БДУ, 2013. 224 с. – Рэжым доступа: http://elib.bsu.by/handle/123456789/97296 . -- Дата доступа: 30 мая 2014. У дапаможніку разгледжаны аграметэаралагічныя фактары росту, развіцця і прадукцыйнасці сельскагаспадарчых культур. Характарызуюцца небяспечныя для сельскай гаспадаркі гідраметэаралагічныя з’явы і меры барацьбы з імі. Выкладзены асновы агракліматалогіі, метады сельскагаспадарчай ацэнкі, банітавання кліматычных рэсурсаў і агракліматычнага раяніравання. Дадзена агракліматычная ацэнка змяненняў сучаснага клімату. Звяртаецца ўвага на станаўленне сельскагаспадарчай біятэхналогіі для атрымання генетычна мадыфікаваных раслін пры дапамозе геннай інжынерыі. Ніжэй прыведзены фрагмент дапаможніка. 1.1. Фактарыяльная аграметэаралогія Даследаванні залежнасці культурных раслін і іх сувязей з аграметэаралагічнымі фактарамі (чыннікамі) адносяцца да фактарыяльнай аграметэаралогіі. Тэарэтычнай асновай даследаванняў фактарыяльнай метэаралогіі з’яўляецца закон адзінства жывога арганізма і акаляючага асяроддзя, які выражаецца ў пастаянным абмене рэчывам і інфармацыяй, што ажыццяўляецца за кошт сонечнай энергіі ў аграэкасістэме. Да аграметэаралагічных фактараў адносіцца сукупнасць фізічных велічынь вонкавага асяроддзя, якое вызначае стан, рост, развіццѐ і прадукцыйнасць сельскагаспадарчых раслін. Да іх прыналежаць метэаралагічныя, гідралагічныя і глебавыя характарыстыкі знешняга асяроддзя. У адпаведнасці з законам нераўнацэннасці чыннікаў прыроднага асяроддзя для развіцця раслін адрозніваюць асноўныя і другасныя фактары. Да асноўных адносяць: святло, цяпло, вільгаць, паветра, спажыўныя рэчывы, да другасных – вільготнасць паветра, вецер, воблачнасць і інш. Асноўныя фактары адыграваюць не аднолькавую ролю на працягу вегетацыі раслін. Так, пасля сяўбы для прарастання культурных злакаў (збожжавых) галоўным фактарам з’яўляецца тэмпература глебы, у фазу калашэння і красавання – запасы вільгаці ў глебе, а ў фазу выспявання – колькасць спажыўных рэчываў у глебе. Аграметэаралагічныя фактары, якія знаходзяцца ва ўзаемасувязі, аказваюць сукупнае дзеянне на жывыя арганізмы. Прыкладам сукупнасці фактараў з’яўляецца велічыня запасаў прадукцыйнай вільгаці ў глебе, якая 14 залежыць ад колькасці выпаўшых атмасферных ападкаў, тэмпературы паветра, інтэнсіўнасці выпарэння і ад водна-фізічных уласцівасцей самой глебы. Усе расліны на працягу гістарычнага развіцця знаходзіліся пад уздзеяннем глебава-кліматычных умоў свайго месцапражывання і прыстасаваліся да гэтых умоў. У выніку гэтага ў раслін выпрацаваліся пэўныя патрабаванні да ўмоў існавання, якія сталі іх біялагічнымі асаблівасцямі. Напрыклад, для раслін трапічнага паходжання характэрна вялікая патрэба да цяпла і вільгаці. У арыдных умовах распаўсюджаны засухаўстойлівыя віды. Расліны ўмераных шырот адрозніваюцца холадаўстойлівасцю, умераным патрабаваннем да цяпла, азімыя збожжавыя і шматгадовыя травы здольныя пераносіць марозы. Разнастайныя расліны пачынаюць расці і развівацца пры розных тэмпературах. Сумесная сукупнасць уздзеяння атмасферна-глебавых фактараў на жыццядзейнасць той ці іншай культуры складаюць групу абіятычных жүктеу/скачать 1.94 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|