Серік Мырзалы философия оқу құралы
§ 2. Философия – ғылым ба, әлде өнер ме?
жүктеу/скачать 3.76 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Философияның
- Жеке ғылымдар
| § 2. Философия – ғылым ба, әлде өнер ме?
Жоғарыда атап өткеніміздей, дүниеге деген діни көзқарасқа қана- ғаттанбаушылық сонау көне заманның өзінде-ақ пайда болып, аса ұлы тұлғалардың дүние мен адам қарым-қатынасы жөніндегі ақыл- ойға негізделген сұрақтары мен жауаптарының дүниеге келуіне себеп болды. Осы тұрғыдан алғанда, «Философия – ақыл-оймен ұсталып қалған тарихи дәуір» деген Гегельдің берген анықтамасында терең сыр жатса керек. Әрине, дін де, философия сияқты, шынайы ең биік рухани құнды- лықтарды, адамның өмір жолының адалдығын уағыздайды, бірақ 15 олардың қайнар көзін «о дүниеден» табады. Философияны алсақ, сонау Көне Грекиядағы алғашқы пайда болған «Милет мектебі» өкілдерінің қойған: «Дүниенің негізінде не жатыр?» – деген сұрағынан бастап, осы күнгі ойшылдардың: «Адамзаттың болашағы бар ма, ия болмаса ол өзін-өзі экологиялық апатқа, дүниежүзілік ядролық соғысқа әкеліп өлтіре ме?» – деген сұрағына дейін, бұлардың бәрі де ақыл-ой таразы- сына салынып, парасат шеңберінде талданады. Философияның басқа өмірге деген көзқарастардан айырмашы- лығы – оның рационалдығында (ratіo – латын сөзі, ақыл-ой). Жалпы алғанда, философия қоғамдық сананың ғылыми саласының шеңберінен шығып кетпеуге тырысады, осы мақсатқа жету үшін өзінің категориялық (categorіa – грек сөзі, белгі, пікір айту, айыптау) бүкіл ғылымның жетістіктеріне, адамзаттың мыңдаған жылдық өмірден алған тәлім-тәжірибесіне негізделген жүйесін қалыптастырады. Сонымен қатар философияны басқа жаратылыстану және әлеу- меттік-гуманитарлық ғылымдармен салыстырсақ, оның ерекшеліктерін де байқауға болады (humanus – латын сөзі, адамдық, адамгершілік). Біріншіден, философиялық категориялардың (ұғымдардың) шегіне жеткенше жалпылығын атап өтуге болар еді. Олар бол- мыс пен ойлаудың ең маңызды және мәнді терең байланыстары мен қатынастарын көрсетеді. Жеке ғылымдар тек қана дүниенің белгілі бір бөлігін ерекше нысан (objectum – латын сөзі, зат) ретінде қарап, соның мәнді байланыстары мен қатынастарын зерттейді. Екіншіден, философия, басқа ғылымдар сияқты, ғылыми деректерді пайдаланады. Бірақ философиялық деректердің айырмашылығы – ол жеке ғылымдарда сарапталған, белгілі бір теориялық орта деңгейге көтерілген білімді дерек ретінде қорытады, әсіресе бұл философияның жүктеу/скачать 3.76 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|