О каугабай p65


тарында неге «татар» деп жазылып кеткен



Pdf көрінісі
бет231/237
Дата28.12.2022
өлшемі0.78 Mb.
#468032
1   ...   227   228   229   230   231   232   233   234   ...   237
О Каугабай

тарында неге «татар» деп жазылып кеткен.
– Димекеѓдi орыс мектебiне барѕанѕа дейiнгi жасында ќкесi
Меѓдiахмет медресеге оћуѕа бередi. Бџл халыћ аузында «Гас-
принский мектебi» деп аталѕан дiни мектеп к#рiнедi. Сол оћу
орныныѓ тќртiбi бойынша толтырылѕан анкетада, неге екенi
белгiсiз, Меѓдiахмет баласын «татар» деп жаздырѕан екен.
Менiѓше, мџныѓ бiрiншi себебi – «Гаспринский мектебi» та-
тар мектебi болѕандыћтан, екiншi себебi - Меѓдiахметтiѓ сол
кездегi Верныйдыѓ еѓ iрi байы, татар Ысћаћ Ѕабдуалиевтiѓ
ћол астында iстеп, приказчик ћызметiн атћарѕандыѕынан,
љшiншi себебеi – Меѓдiахметтiѓ шешесi Хадишаныѓ џлты
татар шатыс болѕандыѕынан ба деп топшылаймын. Сонымен
бiрге Хадишаныѓ к#пес, Ѕабдуалиевке анасы жаѕынан туыс-
тыћ жаћындыѕы бар к#рiнедi. Ал Димекеѓнiѓ туѕан анасы
Зќуре Шелектегi ћаѓылыныѓ ћызы. Егер Жџмабай ћажы
тегiне тартпаса, ћазаћ салтымен џлы Меѓдiахметке 13 жасар
ћазаћтыѓ ћызын ћџда тљсiп, алып бермес едi ѕой.
– Димекеѓнiѓ Туу туралы куќлiгiнде џлты кiм деп жа-
зылѕан?
– Мџнда мынадай бiр #кiнiштi жаѕдай бар. Димекеѓдi ме-
кен де жаћсы бiлетiн адам Серiк Ќбдiрайымџлы едi. Ол екеумiз
кљнi бљгiнге дейiн Ћазаћстанды дљрлiктiрiп отырѕан осы дау-
лы мќселеге байланысты бiр сџхбат жасауымыз керек болѕан.
Секеѓ: «Менде Димекеѓнiѓ #з ћолымен берген Туу туралы
куќлiгi бар, сол куќлiктi саѕан к#рсетем», - деген. Бiр #кiнiштiсi,
ол куќлiк менiѓ ћолымда жоћ. Секеѓ ћайтыс болып кеттi.
Куќлiктi #зiм к#рген жоћпын. Бiраћ онда «џлты – ћазаћ» деп
к#рсетiлген. Ал ќлгi анкетада «татар» деп жазылып кеткен.
1942 жылы Совминге келерде толтырѕан анкетасында да
«ћазаћ» деп жазылѕанын #з к#зiммен к#рдiм. Димекеѓнiѓ џлты
туралы ћайшылыћты пiкiр осылардан туындаса керек. Алѕа-
шында Томск ћаласына оћуѕа барѕанда џлтын «ћазаћ» деп
к#рсетiптi. Ал бала кезiнде Димекеѓмен бiрге #скен, ћызмет-
те баћталас болѕан, Н.С.Хрущевтiѓ заманында Ћазаћстанныѓ
бiрiншi билiгi тiзгiнiн Димекеѓнен бiр рет алып, ћайта айы-
рылып ћалѕан (1962-64 жылдары) џйѕыр Исмайыл Юсупов ћар-
тайѕан шаѕында жазѕан естелiгiнде: «Ол – татар, бiраћ лауа-
зым љшiн бiр кљн, бiр тљннiѓ iшiнде ћџжаттарын ауыстырып
алды», - дептi. Бiраћ, ћашан ћай кезде екенiн дќлелдеп, ашып


360
жазбайды. Юсуповтыѓ тџсында ћазаћ жерiнiѓ бес ауданыныѓ
;збекстанѕа ћосылып, кеткенiнен-аћ оныѓ ћандай ћайраткер
болѕаны халыћћа белгiлi.
Димекеѓнiѓ Ќмина дейтiн ќпкесi болѕан. Сол кiсi: «Бiздiѓ
ќжемiз Хадиша татар шатыс болѕан. Сондыћтан бiздi жџрт
«татар» дейдi. Бџл дџрыс емес», - деп жиi айтып отырады
екен. Бџл – Димекеѓнiѓ жќне жалпы Ћонай ќулетiнiѓ
ћиын-ћыстау заманындаѕы аласапыран таѕдыры. Замана
ћиындыћтарына байланысты тљрiк жерiндегi бауырлары-
мыздыѓ ћџжаты «тљрiк», ал ;збекстандаѕы ћандастары-
мыздыѓ «#збек» болып жљргенi #тiрiк пе?
Жџмабай ћажы туралы айтыѓызшы!


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   227   228   229   230   231   232   233   234   ...   237




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет