С. Д. Атабаева биология ғылымдарының кандидаты

34 
Рефрактометрді пайдалану ережесі 
 
Рефрактометрдің төменгі призмасын ашып, оны горизонталь 
қалпына келтіреді де, əйнек таяқшамен зерттелетін ерітіндінің бір-
неше тамшысын тамызады. Ерітінді тамшысын металл оправаға 
призманы жапқаннан кейін ерітінді оның бетіне жайылатындай 
етіп тамызады. 
Призманы жапқаннан кейін окуляр түтікшесін көзделген ны-
санада крест анық көрінетіндей етіп орнатады. Осыдан кейін көз-
делген нысананы айнамен жарықтандырып, доғаның қасындағы 
бұранданы өсетін шаманың бағытымен 1-3-інші көрсеткішке 
қарай, нысана жарық жəне қараңғы бөліктерге бөлінгенше бұрай-
ды. Қараңғы жəне жарық бөлімдерінің арасындағы шекара анық 
көрінуі тиіс. Егер шекара бұлыңғыр болса, онда шекара анық 
көрінгенше түтікшенің төменгі бөлігіндегі компенсатор бұран-
дасын бұрай отырып, жарық абберациясын азайтады. Көзделген 
нысанның қараңғы жəне жарық бөлімдері арасындағы шекара 
крест сызығын дəл қию арқылы өтуі тиіс. Осыдан кейін алидада 
сызығы тоқтаған доға бойындағы көрсеткішті жазып алады.
Қайталау 3-4 рет жүргізіледі. Анықтауды қайталаған сайын 
рефрактометрдің термометрі арқылы температура тіркеліп 
отырады. Əрбір анықтаудан кейін рефрактометрдің екі призмасын 
сумен мұқият жуып, филтр қағазымен құрғатып сүрту керек. 
Осыдан кейін табылған жарық сəулесінің сыну көрсеткіш-
тері бойынша 11-кестені қолданып, мезгиді қосқанға дейінгі 
жəне қосқаннан кейінгі қант ерітіндісінің салмақтық пайыздық 
концентрациясын есептеп шығарады.
Егер жұмыс 20
о
С температурада жүргізілсе, онда сахароза-
ның табылған пайызына түзету енгізеді. Бұл үшін 12-кестені 
қолданады. 
11-кесте
Температурасы +20

жүктеу/скачать 0.78 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: