18-ҚОСЫМША
Адамның жасына қатысты мақал-мəтелдер
Бесік баласы бес түлейді.
***
Бала жетіге келгенше жерден таяқ жейді.
***
Он үште отау иесі.
***
Ұлыңа бес жасқа дейін патшаңдай қара,
Онбестен кейін қосшыңдай қара,
Онбестен асқан соң досыңа бала.
***
Ұл онбеске келгенде, қолға ұстаған қобызың,
Ұл онбестен асқан соң, тіл алмаса доңызың.
***
Жақсы адам онбесінде жаспын демес,
жүз жаста қартайдым деп уайым жемес.
***
Отызда орда бұзбасаң,
қырқыңда қамал ала алмайсың.
***
Қырықта кылаң,
елуде – елес.
***
Елу – ердің жасы.
***
Алпыс тал түс.
***
Өткен мен кеткенді, көп жасаған қарт білер.
***
Қарсы келсе кəрілік
Қара нарды шөктірер.
***
Кəрінің бары игі.
436
Мазмұны
АЛҒЫ СӨЗ ...............................................................................3
І. ДАМУ ПСИХОЛОГИЯСЫНЫҢ .......................................6
ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ .......................................................6
1.1. Даму психологиясына жалпы сипаттама .................6
1.2. Даму ұғымы ................................................................13
1.3. Даму психологиясының əдістері ..............................17
ІІ. БАЛАНЫҢ ПСИХИКАЛЫҚ ДАМУЫНЫҢ
ҚОЗҒАУШЫ КҮШТЕРІ МƏСЕЛЕСІ ЖАЙЛЫ
ФАКТОРЛЫ ТҰРҒЫЛАР .......................................................21
2.1. Қазақ халқының бала дамуының жас кезеңдері
туралы ой-пайымдаулары ................................................21
2.2. Психикалық дамудың қозғаушы күштері туралы
жалпы сипаттама...............................................................27
2.4. Эмпиризм теориялары. Баланың психикалық
дамуының қозғаушы күштерінің бихевиоризмде
қарастырылуы ...................................................................36
2.5. Екі фактордың конвергенциясы жайлы теория ......39
ІІІ. БАЛАНЫҢ ПСИХИКАЛЫҚ ДАМУ ЖАЙЛЫ
ЖАЛПЫ ТЕОРИЯЛАР ...........................................................43
3.1. Зигмунд Фрейдтің баланың психикалық
дамуы жайлы тұжырымдамасы .......................................43
3.2 Ж. Пиаже бала ойлауының дамуы жайында ............51
3.3 Ж. Пиаженің интеллекті дамуының
операционалды тұжырымдамасы ....................................59
3.4. Э. Эриксонның тұлға дамуының эпигенетикалық
теориясы ............................................................................68
3.5. Мəдени-тарихи тұғыр. Баланың психикалық
дамуы туралы Л. С. Выготскийдің теориясы .................78
3.6. Іс-əрекеттік тұғыр баланың психикалық
дамуының қозғаушы күштері мен себептері туралы ....93
3.7. Х.Т. Шерьязданованың мектеп жасына дейінгі
балалар тұлғасының
дамуындағы қарым-
қатынастың психологиялық ерекшеліктері туралы
теориясы ............................................................................102