Бисембаев к. Ж., Нагорная л. П., Панихин а. Л., Аяпбергенова р. Ш


Артикуляция-мәтінді айту кезінде тілдің, еріннің



Pdf көрінісі
бет68/91
Дата28.03.2023
өлшемі2.86 Mb.
#471277
1   ...   64   65   66   67   68   69   70   71   ...   91
мәдени-демалыс іс-шара

Артикуляция-мәтінді айту кезінде тілдің, еріннің, 
төменгі жақтың дұрыс жағдайы.
Сахна жағдайында сөз көлемді және мәнерлі болуы керек. Дикция 
айқындылығы көбінесе артикуляцияның дәлсіздігімен бұзылады, ол - с, з, ц, 
ч, ш, щ, ж,сондай – және де в, ф, қазіргі сөйлеу мәнерінде жаңылтпаш өте
кең таралған, яғни, буындарды жұту арқылы баяу асығыс сөз, бұл сөзді 
бөлшектеу қиын, тіпті есту қабілетіңізді төмендетеді.
Әрбір өнер түрі техникалық дайындықты, белгілі бір кәсіби 
дағдыларды талап етеді, сондай-ақ біздің сөйлеу аппаратымен жүреді. Ол 
қозғалмалы, икемді болу үшін оған дикциялық қуаттандыру қажет. 
Қуаттандыру бағдарламасына кіреді:
- артикуляциялық гимнастика (тіл, ерінге, төменгі жаққа арналған 
жаттығулар);
- дауысты және дауыссыз дыбыстарға тренинг.
Дауыстының негізгі кестесі
И
Э
А.
О
У
Ы
Йоттандырылған дауыстар кестесі
Йоттандырылған дауыстар-екі дыбыстың көмегімен айтылған 
дауыстар.
Е (ЙЭ)
Е (ЙО)
Ю (ЙУ)
Я (ЙА)
Дауысты дыбыстарға арналған тренинг:
Ерінге күш салмай, дауыстап, дыбыссыз жаттықтыру, тіл жағдайын 
және еріннің қозғалысын бақылау


90
АИ
АЭ
АО
АУ
АЫ
ОИ
ОЭ
ОА
ОУ
ОЫ
ЯИ
ЯЭ
ЯА
ЯУ
ЯО
ЕИ
ЕЭ
ЕА
ЕО
ЕУ
Дауыссыз дыбыстарды айтуда соңғы дыбыстармен қиындықтар 
кездеседі, олардың нақты айтылуын қадағалау маңызды.
Соңы дауыссыз:
Паровоз пысылдайды,
Су тасушы келеді,
Пароход жүзеді,
Ұшақ ұшады,
Жел соғады,
Гүл гүлдейді,
Саңырауқұлақ өседі,
Қала шуылдайды,
Бегемот мұнайады,
Көртышқан қобалжиды...
Мұның бәрі итермелейді және жылжиды
Ұшады, ән айтады, гүлдейді, өседі,
Мұның бәрі әлемде өздігінен өмір сүреді.
Міне!
Дауыссыздар қатар тұрған кезде, бұл жаттығу қиын дыбыстардың 
дикциялық айтылуына көмектеседі.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   64   65   66   67   68   69   70   71   ...   91




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет