«Мәдени МұрА» МеМлекеттік бАғдАрламасының кітАп сериялАры
жүктеу/скачать 1.63 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 242. «Ысқырма»
| 241. «Ақжелең»
Дәулеткерейдің аулына жақын жерде домбыра тарту ше- берлігімен де, көріктілігімен де көзге түсіп, жақсы атағымен ел аузына ілінген Ақбала атты қыз бар екен. Аң аулап жүріп, сусындауға түскенде сұлу қыздың өнеріне таң қалады. Ақбала бір Ноғайлының (Байұлы руының бір атасы) бұла өскен жалғыз қызы болса да, ата-баба жолынан аттап, әдепсіздік көрсете қойған жоқ. Бірақ өзін қашан да тәкаппар ұстайтын әдеті еді. Тіпті, көңілім жақын деп жүрген жігіттердің өзі жеме-жемге келгенде тайсақтап, қыз алдында тілі күрмеліп қала беретін. Ақбалаға Дәулеткерейдің жылы ұшырағаны—ол өзі «ежел- ден келе жатқан тәртіп бойынша ел билеу үшін жаратылған» ақсүйектер тұқымынан шыға тұрса да, өз домбырасын жанын- дай сүйетін күйші, өз ортасынан ғана емес, өзге ортадан асық- қан өнерпаз әріптестерімен де тіл табысып, шүйіркелесіп жүре береді екен. Дәулеткерей де «Ақжелең» аттас күй шығарып, оны сол қызға арнапты. 242. «Ысқырма» «ысқырманың» шығу тарихы да айта қалғандай. Дәулет- керей төре тұқымына лайықсыз болса да, атын мінбей, ауыл сыртында жаяу серуендегенді тәуір көреді екен, сондай серуен- ге шыққан бір күні келе жатып бірдеңе деп күбірлегендей бо- лады. Қасындағы серігі «о не?» деп елең ете қалып еді, күйші басын шайқай, «үндеме» дегендей ишарат білдірді. Дәулет- керей сосын балалар құсап ысқыра бастады. Бұл қылық, әрине, «Шыңғыстың әулетіне» тым ерсі еді. оның үстіне қазақ- тар ысқырған әдепсіздік белгісі деп санайды. Дәулеткерей қасындағы серігінің абдырап қалған түрін көріп жымиды да, бірдеңеге қуанып асыққан адамша үйіне қарай тез-тез адымдай жөнелді. Серігі ештеңеге түсінбеген қалпы иығын бір қомдады да, соңынан еріп жүре берді. үйге келіп Дәулеткерей қолына домбырасын алды да, жаңа күйді шерте жөнелді. Музыканы жақсы түсінетін құймақұлақ жолдасы күй сарынынан бағана әдептен аттап, айдалада ысқырып салған үзік-үзік әуеннің са- зын бірден айырған. Зердесіне келген күйден үйге жеткенінше айрылып қалмай пернеге түсіргеніне қуанған Дәулеткерей, бұл күйге «ысқырма» деп ат қойдым дейді жолдасына. |