Хх ғасырдағы қазақ әдебиеттану ғылымы Оқулық Ре по зи то ри й к ар гу әож кбж



Pdf көрінісі
бет260/441
Дата16.05.2023
өлшемі3.59 Mb.
#473784
түріОқулық
1   ...   256   257   258   259   260   261   262   263   ...   441
Okulik XX kazak adebiet

ІІІ БӨЛІМ. Қазақ әдебиеттану ғылымының қалыптасу жолдары
4 қазан), С. Төлешовтің «Әдебиеттік 
оқу кітаптарындағы елеулі кемші-
ліктер» («Лениншіл жас», 13 қараша), 
«Қазақ әдебиетін зерттеудегі елеулі 
қателіктер мен кемшіліктерді батыл 
және тез жояйық!» («СҚ», 1 жел-
тоқсан), А. Ысқақовтың «Зиян ды 
кі тап» («Лениншіл жас», 11 қыр-
күйек) секілді әшкерелегіш мақа ла-
ларға жалғасты. Бұлар 1947 жылғы 
қаһарлы қаулыға алып барар жолда-
ғы дайындық кезеңінің жалпы сипа-
тын танытатын алғашқы белгілері 
десе де болады. Оған партияның 
көркемөнер, әдебиет және ғылым ту-
ралы саясаты мен идеологиясынан 
туындаған объективті себептер де 
әсер етпей қалмады. Бұл бағыттағы 
бұрмалаушылық алғаш Қазақстанның 
өзінде басталды.
«1943 жылы Кеңес Одағында 
тұңғыш рет жасалған, одақтың ең 
мықты тарихшыларының жәрде-
мімен, әсіресе академиктер Греков, 
Дру жинин, Панкратова, Кучкин, 
Бернш там, Вяткиндермен бірге, 
М. Әуезов, С. Мұқанов, Б. Кенжебаев, 
Е. Ысмайлов пен Е. Бекмахановтар-
дың ынтымақ-бірлігінен туған «Қа-
зақ ССР тарихы» Сталиндік сый-
лық қа ұсынылып, ең ақырғы са-
тыға жет кенде, өзінің шовинистік 
көзқарасынан айыға қоймаған қарт 
профессор А. И. Яковлев «бұл орысқа 
қарсы жазылған кітап» деп сыйлық 
комитетіне мәлімдеме жасады. «Қа-
зақ ССР тарихы» сыйлықтан қағыл-
ғаны былай тұрсын, осы кезде, яғни 
1943 жылы 28 маусымда Е. Бек-
маханов «Қ. Қасымов бастаған қа-
зақтардың ұлт-азаттық күресі (1837-
1847)» деген тақырыпта кандидат-
тық диссертация қорғап, мәселені 
одан әрі ушықтыра түсті». «Қазақ 
ССР тарихындағы» өткен ғасырлар-
дағы қазақ халқының мәдениеті мен 
әдебиеті туралы тарауларындағы 
негізгі тұжырымдар 1941-43 жыл-
дардағы әдебиет хрестоматиялары 
мен оқу құралдарынан бастау алып 
жатқаны айтпаса да түсінікті. Ең-
бектің Исатай-Махамбет туралы 
жазылған тұстары қазақша, орысша 
(«СҚ», 1943, 26 қазан, «Казправда», 
1943, 24 қазан), ал «Повстанские 
песни казахов в ХІХ в.», «Ч. Валиха-
нов» тараулары орысша («Каз. прав-
да», 1943, 30 қараша) жарияланып, 
ғылыми ортада қолдау тапты. Оған 
қазақ тілінде шықан А.Кучкин мен 
М.Вяткиннің «Қазақ ССР-нің тари-
хы», А. Пясковскийдің «Қазақ ССР-
нің тарихы» («СҚ», 1943, 12 және 
30 мамыр), А. Панкратованың орыс 
тілінде шыққан «Основные вопросы 
истории Казахской ССР» (Большевик 
Казахстана, 1943, №10-12) секілді 
мақалаларының жаңашыл бағыттағы 
ғылыми ой-пікірлері де әсер етпей 
қалмады.
Бірақ Қазақстанда және басқа ұлт 
республикаларында өз халқының та-
рихы мен әдебиетін жаңаша тану 
Ре
по
зи
то
ри
й К
ар
ГУ


280


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   256   257   258   259   260   261   262   263   ...   441




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет