Хх ғасырдағы қазақ әдебиеттану ғылымы Оқулық Ре по зи то ри й к ар гу әож кбж
КІРІСПЕ І БӨЛІМ. ӘДЕБИ МҰРАНЫ ЗЕРТТЕУДІҢ НЕГІЗГІ
жүктеу/скачать 3.59 Mb. Pdf көрінісі
|
| КІРІСПЕ
І БӨЛІМ. ӘДЕБИ МҰРАНЫ ЗЕРТТЕУДІҢ НЕГІЗГІ АРНАЛАРЫ 1-ТАРАУ. ХІХ ғасыр соңы мен ХХ ғасыр басындағы фольклортану роль атқарды. Олардың зерттеу ныса- насында тарихи-этнографиялық си- пат басым болды, әсіресе көңіл аудар- ғандары фольклорлық мұраның ен байлығы еді. Қазақ халқының фольклорлық мұ- расын ғылыми-зерттеушілік мәнде жинау мен жариялауда, бағалау шы- лық сипатта пікір білдіруде орыстың фольклорист, этнограф, ориенталист ғылымдары аса зор еңбек сіңірді. Олар туралы бүгінде оңаша отау тігіп, жеке ғылым саласы болып қалып- тасып отырған қазақ фольклористика ғылымында зерттеліп, лайықты ба- ғасы берілді. Сондықтан, ХХ ғасыр басында әдеби мұраны зерттеуге жол басшы бола алған ең елеулі деген еңбектерді атап өтсек те жеткілікті. Фольклорлық мұраның біраз үл- гілері мен алғашқы деректерді орыс саяхатшысы, географ Н. П. Рычков - тың 1770 жылы шыққан «Күнделік жазбалары», П. С. Палластың «Пу- Қазақ әдебиеттану ғылымының жеке ғылым саласы болып алғаш та нылып, туу кезеңін бастағанға де- йінгі сонау ертедегі түркі заманы- нан басталған тарихи алғы шарт- тар ХІХ ғасыр ерекше орын ала- ды. Қазақ хандығының Ресей қол астына кіруінен басталған тарихи оқиғаға толы бұл кезең өте күрделі еді. Отаршылдық саясат ұстанған Ресей қазақ даласын толық жаулап алып, Орта Азия елдеріне беттеу үшін әскери-ғылыми экспедиция- лар шығарды. Олар қазақ халқының жерін, географиясын, тарихын, эт- нографиясын, әдет-ғұрып, салт-са- на сын, әдебиетін, тілін – бәрін де зерттеуге тиісті болды. Басында бас- қыншылық саясаты күшті болған бұл экспедициялар кейіннен таза ғы лыми сипат алды да, ол ХХ ғасыр басын- да қазақтың әдеби мұрасының жи- налып-жариялануына, ғылыми тұр- ғыда зерттеле бастауына жетекші Ре по зи то ри й К ар ГУ |