Законы 10-е издание москва бином. Лаборатория знаний 2010 3
жүктеу/скачать 2.75 Mb. Pdf көрінісі
|
| 3.5 Масса центрі. Блок арқылы жіп асылған. 3.7-суретте көрсетілгендей оның бір ұшында
A адамы бар баспалдақ, ал екінші ұшын массасы М-ге тең жүк теңгеріп тұр. Массасы m болатын адам баспалдаққа қатысты ∆ орын ауыстырады да, сосын тоқтайды. 81 Блоктың жəне жіптің массасын, блоктың өсіндегі үйкелісті ескермей, осы жүйенің инерция центрінің орын ауыстыруын табу керек. Шығару жолы. Басында жүйенің барлық денелері тыныштықта болды, сондықтан денелер импульстерінің өсімшесі импульстердің өздеріне тең. Блок өстерімен байланысқан санақ жүйелерінде жүйе массалар центрін радиус-векторлар сипаттайды: /2 . мұндағы, , , – массалар центрін теңестіріп тұратын жүктің, адамның жəне баспалдақтың радиус-векторлары – бəрі де таңдап алынған санақ жүйесіндегі қайсыбір О нүктесіне қатысты алынады. Осыдан масса центрінің орын ауыстыруы келесі өрнекпен сипатталады: ∆ ∆ ∆ ∆ /2 мұндағы, ∆ , ∆ , ∆ − жүкті, адамды жəне баспалдақты теңестірудегі орын ауыстыру. Енді келесі шарттарды орындай отырып, төменгі теңдеулерді аламыз: ∆ ∆ , ∆ ∆ ∆ . Нəтижесінде келесі өрнек шығады: ∆ /2 ∆ . Сонымен барлық жүйенің масса центрінің орын ауыстыруының бағыты баспалдаққа қатысты адамның орын ауыстыруына сəйкес, яғни алынған нəтиже адамның қозғалыс сипатынан тəуелсіз. Ескерту. Сырттай қарағанда берілген жүйе тұйық тəрізді, яғни барлық сыртқы күштерді теңгеретін қорытынды күш нөлге тең деген сөз. Жəне жүйенің массалар центрі орнын ауыстырмауы тиісті. Алайда іс жүзінде жағдай басқаша туады. Адам жоғары көтеріле бастағанда төмен қарай бағытталған баспалдаққа қосымша күш əсер етеді. Осыдан жіптің керілу күші сыртқы күш əсерлерін өсіреді, сыртқы күшке аспаға қатысты жүйеге əсер ететін күш жатады. Осы сыртқы күш ауырлық күштің қосындысынан артық болып кетеді. Сондықтан барлық қорытынды сыртқы күш жоғары қарай бағытталады – осы себеппен барлық жүйенің масса центрі жоғары қарай ауысады. жүктеу/скачать 2.75 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|