Оқулық Жалпы редакциясын басқарған профессор Т. М. Досаев
жүктеу/скачать 2.15 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Үлкен ми сыңарлары
|
Соңғы ми Соңғы ми, telencephalon, үлкен ми, cerebrum, мен оның дәнекерлерінен (сүйелді дене, алдыңғы , артқы және күмбез дәнекерлері) түзіл ген. Соңғы ми омыртқалылар миының эволюциясында соңынан пайда бол ып, ертеректе пайда болған барлық нерв құрылым дар ының қызметін бақылауға алды. Ол мінез-құлықтың күрделірек түр лері мен организмнің үнемі өзгеріп тұратын сыртқы орта жағдайына бейімделуін және организмнің ішкі ортасының тұрақтылығы н қамтамасыз етеді. Үлкен ми, cerebrum, құрамына екі ми сыңары кіреді. Әрбір сыңардың құрамына олардың жамылғысы, pallium, ( үлкен ми қыртыс ы ), ақ зат, базалды (қыртысасты лық ) ядролар, бүйір қарыншалар және иіс сезу миы кіреді. Үлкен ми сыңарлары Үлкен ми сыңарлары, hеmispheri а cerebralis, бір-бірінен бойлық саңылау, fissura longitudinalis cerebri, арқылы бөлінген. Әр ми сыңарының жоғарғы-латералды, медиалды, төменгі беттерін, төменгі-латералды, төменгі-медиалды, жоғарғы жиектерін және маңдай лық , самай лық , шүйде лік шеттерін ажыратады. Төменгі-латералды жиектің бойымен, оның алдыңғы және ортаңғы үштен бір бөлігінің шекарасында үлкен мидың латералды шұңқыры, fossa lateralis cerebri, орналасады . 278 Адамның ми сыңарларының бет терінде, барлық жоғары сүтқоректілердегідей ұзындығы, тереңдігі және пішіні әртүрлі болып келетін жүлгелер, sulci cerebri, орналасқан . Жүлгелердің арасында үлкен ми қатпарлары, gуri cerebri, жатады . Ми қыртысының көлемін үлкейтетін қатпарлар саны мен жүлгелер тереңдігіне байланысты адамның миы басқа сүтқоректілердікінен айтарлықтай ерекшеленеді. Ең терең үш жүлге: жоғарғы-латералды бетте орналасқан – орталық және латералды жүлгелер , медиалды бетте орналасқан шеке-шүйде лік жүлге әр ми сыңарын төрт: маңдай лық , самай лық , шеке лік және шүйде лік үлес терге бөледі. Маңдай лық үлес, lobus frontalis, артқы жағынан шеке үлесінен орталық жүлге, sulcus centralis, (Роланд жүлгесі) арқылы бөлінеді. Орталық жүлге медиалды бетте, жоғарғы жие кке жақын басталып, оны кесіп өтіп, жоғарғы-латералды беттің ортасымен төмен және алға бағытталады да, латералды жүлгеге аз жетпей аяқталады. Бұл жүлгенің ерекшелігі еш жерде үзілмейді және фронталды жазықтықта орналасады. Самай лық үлес, lobus temporalis, жоғарынан маңдай лық және шеке лік үлестер ден латералды (Сильвий) жүлгемен, sulcus lateralis, (Sylvii) бөлінеді. Бұл жүлге үлкен мидың латералды шұңқырынан басталып, ми сыңарының төменгі-латералды жиегіне параллел ді жүре отырып, артқа және сәл жоғары бағытталады. Шүйде лік үлес, lobus occipitalis, шеке- шүйде лік жүлге ден, sulcus parietooccipitalis, және оның жоғарғы-латералды беттегі шартты түрде алынатын жалғасынан артқа орналасады. Шеке лік үлес, lobus parietalis, алдынан – орталық, артынан шеке-шүйде лік , ал төменінен – латералды жүлгелермен шектелген. Бұдан басқа әр ми сыңарында латералды жүлге тереңінде мидың кіші бөлігі – аралшық, insula, орналасады. жүктеу/скачать 2.15 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|