Оқулық «Желілік және жүйелік әкімшілендіру»
жүктеу/скачать 7.08 Mb. Pdf көрінісі
|
| 2.4.
ЖҮЙЕЛІК ТАҚТАЛАР Жүйелік тақта (Motherboard) — əрбір ДК-дің негізгі компоненті. Басты (Mainboard), немесе жүйелік тақта деп аталады. Ол ішкі байланыстарды басқаратын жəне сыртқы құрылғылармен өзара əрекеттесетін тəуелсіз элемент. Жүйелік тақта компьютердің толықтай өнімділігіне əсер етуші ДК ішіндегі негізгі элемент болып табылады. Конструктивті түрде жүйелік тақта ДК ішінде барлық негізгі элементтері, қосу желілері мен сыртқы құрылғыларды қосуға арналған жалғағыштары орналасқан басты тақтасы болып табылады. Орнатылған жүйелік тақтаның типі жүйенің жалпы өнімділігін, сондай-ақ ДК жаңарту мүмкіндіктері мен қосымша құрылғыларды қосуын анықтайды. Жүйелік тақталарды өндіруші фирмалар арасында ең танымалылары American Megatrends Inc. (AMI), Asus, Acorp, Abit, GigaByte, Intel, Chaintech, Epox, A-Open, Microstar, Soltek болып табылады. 2.4 суретте типтік жүйелік тақта құрылымы көрсетілген: ■ арнайы жалғағышта орналастырылатын желдеткіші бар радиатор орналасатын процессор; ■ СР^ орталық процессорының картриджі тақтасына орнатылатын екінші деңгейдегі (сыртқы) кэш-жады микросхемалары; ■ оперативті жады модульдерін орнатуға арналған слоттар; ■ кеңейту карталарын орнатуға арналған жалғағыштар (слоттар). PC 2001 спецификациясына сəйкес жүйелік тақталар AGP слотымен жабдықталған. Слоттардың болуы жəне оларға кез келген кеңейту карталарын (видеоадаптер, дыбыстық карта, модем, АСТ карталар жəне т.б.) орналастыру мүмкіндігі ДК ашық архитектурасын анықтайды; 32 2.4 -сурет. Типтік аналық тақта құрылымы ■ қайта бағдарламаланатын жады микросхемасы (EEPROM), онда бағдарламалар, POST, операциялық жүйені жүктеу бағдарламасы, құрылғылар драйверлері, бастапқы орнатылымдар (CMOS Setup) сақталады. Микросхема BIOS ретінде белгіленген (сур. 2.4); ■ ДК барлық компоненттері арасында деректер алмасуды басқару үшін жоғары интеграция дəрежесінің микросхемалар жинағы (Chipset); ■ НDD, FDD, CD-ROM тасымалдағыштарын қосуға арналған жалғағыштар, перифериялық құрылғыларды (тінтуір, модем жəне т.б.) қосуға арналған тізбекті порттар, принтерді, кейбір типті сканерлерді қосуға арналған параллель порттар; ■ СМОS жадысының микросхемасын қоректендіруге арналған аккумуляторлық батарея, онда ағымдағы BIOS (СМOS Setup) жəне электрондық таймердің (жүйелік сағаттың) баптаулар сақталады. Жүйелік тақтаның барлық компоненттері ақпарат алмасу жүретін бір- бірімен өткізгіштер жүйесімен өзара байланысты. 33 Желілердің осы жиынтығын ақпараттық шина, немесе жай шина (Bus) деп атайды. ДК əр түрлі шиналарға қосылған компоненттері мен құрылғылары арасындағы өзара əрекеттесуі Chipset микросхемаларының бірінде іске асырылған көпірлер көмегімен жүзеге асырылады. Мысалы, ISA жəне PCI шинаны қосуға арналған көпір 82371АВ микросхемасында жүзеге асырылған (2.4 суретті қараңыз). Жүйелік тақтаның өлшемдері, тақтаны корпус түбімен қосатын оның ішіндегі саңылаулар стандартталған. Жүйелік тақталардың негізгі типтік өлшемдері 2.1 кестеде берілген. жүктеу/скачать 7.08 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|