Параграф 21-22 Параграф 21. Алтай, Сауыр-Тарбағатай, Жетісу алатауы және Тянь-Шянь
Екіншіден, саланың құрамына арнаулы көлік түрі құбырлар кіреді. Үшіншіден
жүктеу/скачать 182.72 Kb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 1960 жылдардың
- 1980 жылдың басында
- ХІХ ғасырдың
| Екіншіден, саланың құрамына арнаулы көлік
түрі құбырлар кіреді. Үшіншіден, шикі мұнай шаруашылықта пайдаланылмайды. Оны өндеп отын (бензин, керосин, солярка) және 300-ден астам баска өнімдер алынады Қазақстанда мұнай өндірісі ХІХ ғ. аяғынан бастап қолға алынды. 1911 жылы Жайық-Жем (Орал-Ембі) мұнай-газ алабындагы Доссор кеніші игеріле бастады. 1960 жылдардың ортасында екінші Маңғыстау- Бозащы мұнай-газ және Шу-Сарысу газ алабы ашылды. Геологтар ондағы Өзен және Жетібай, Қаражанбас, Қаламқас, Солтүстік- Бозащы, Кеңқияқ, Жаңажол т.б. кен орындарына барлау жұмыстарын жүргізді. Кейінірек алып кен орындары : Қарашығанақ, Теңіз мұнай кен орьшдары ашылды. 1980 жылдың басында республикамызда үшінші алап Оңтүстік-Торғайда ірі кен орны Құмкөл пайда болды. 2000 ж. басында әлемдегі ең улкен мұнай кен орны Қашаған іске қосылды. Қоры жөнінен ол әлемдегі алып кен орындарының қатарына жатады (қоры 6,4 млрд т) Қазақстанда мұнайдың әртүрі бар: жеңіл мұнай- одан бензин мен керосин алынады, сонымен бірге ауыр, майлы, парафинді мұнай Мұнайды өндіріс орталықтарынан теміржол аркылы цистернада, Каспий теңізі арқылы танкермен тасымалдайды. Бірак негізігі бөлігі құбыр арқылы жеткізіледі. Құбырдың мұнай өткізу мүмкіншілігі жоғары (83 см диаметрлі құбырмен жылына 10 млн т мұнай), әрі кауіпсіз. Мұнай құбырларының ең ірілері: Атырау-Новороссийск, Атырау-Самара; Атасу- Алашанькоу; Омск-Павлодар-Шымкент және Кеңқияқ-Шымкент . Қазақстанда мұнай өңдейтін 3 ірі зауыт (Атырау, Павлодар, Шымкент) және кішігірім жанар-жағармай зауыты Қарашығанақта жұмыс істейді. Газ өндейтін кәсіпорындар Жаңаөзенде (Қазақстандағы ең ескі газ өңдейтін зауыт) және Жаңажолда жұмыс істейді. Атырауға таяу ірі газ-химия кешені салынуда Көмір өндіру және өндеу Еліміздегі пайдаланатын отынның 1/2 бөлігі көмірдің үлесіне тиеді. Комір металлургияда, электр қуатында, коммуналды- тұрмыстық шаруашылықта пайдаланылады. Шикізат ретінде химия өнеркәсібінде қолданылады. Кокстелетін көмірден кокс алу барысында газ және шайыр бөлініп шығады, одан бағалы химикаттар аммиак, бензол, толуол, нафталин алынады. Еліміздегі көмір өнеркәсібі ХІХ ғасырдың орта кезеңінен бастап Қарағанды мен Екібастұзда игеріле бастады. жүктеу/скачать 182.72 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|